Goede jaarwisseling

Ik weet nog hoe het was

Het Dorp van Wim Sonneveld gebruiken we hier elk jaar om de behoefte aan nostalgie naar het agrarisch verleden te meten. Hier de update voor 2016: het nummer zakte 10 plaatsen naar de 55ste notering. We worden weer realistischer over het platteland, het verlangen naar weleer neemt af. Zou het echt?

suiker

2016 was het jaar waarin de discussie rond suiker vaart kreeg. Wie munitie zoekt moet The Case against Sugar van Gary Taubes lezen, zo begrijp ik uit een recensie in The Economist van 17 December. De WHO beveelt 25 gram per dag aan. in Nederland ligt dat op meer dan 5 keer dat niveau. Alleen Chili scoort nog slechter. Ook de Hongaren en de Belgen houden van zoet.
De auteur meent te kunnen bewijzen dat suiker verslavend werkt, het is de nieuwe tabak. Suiker en niet vet is het probleem zo begrijp ik. Eskimo's en Maasai gebruiken veel vet maar warden pas obees toen ze ook suiker leerden gebruiken. De Chinezen leerden pas echt kennis maken met diabetis in het begin van de vorige eeuw toen suiker volop beschikbaar kwam via de voedingsindustrie.
Al in de jaren 60 werd de suiker versus vet discussie gevoerd. De Brit John Yudkin koppelde diabetis, hartziekten en obesitas aan suiker maar verloor het pleit van de bekende Ancel Keys, de Amerikaan van het multi-country menu onderzoek die vet aanwees als het probleem. Yudkin wees er op dat Keys jaren gesponsored werd door de suikerindustrie, maar dat hielp hem niet aan de overwinning in dit debat.

Misvattingen in management

Bedrijfskundigen (en meer algemene economische studies, zo zou ik zeggen) schrijven te gemakkelijk een aantal platitudes op die helemaal niet waar zijn, zo constateerde The Economist in zijn Schumpeter rubriek van 17 December.
De eerste is het basis idee dat het bedrijfsleven meer concurrerend (competitive) is dan ooit. Onzin: er is juist veel concentratie in tal van sectoren.
Tweede idee is dat we leven in een tijd van ondernemerschap. Het grootbedrijf zou uit zijn. Niet waar, er zijn maar weinig start-ups en kleine bedrijven die de (fiscale) hordes van groter worden en zelfstandig blijven overwinnen. De derde is dat het allemaal sneller gaat dan ooit. Ook twijfelachtig, de lagere transactiekosten van internet maken het ook mogelijk om eindeloos iedereen te consulteren. Na de lopende band van Henri Ford had binnen twintig jaar de helft van de Amerikaanse gezinnen een auto. Dat ging dus ook al lekker snel.
En het vierde idee is dat van globalisering. Zoals bekend ook niets nieuws, dat was rond 1900 sterker dan nu. Voorzichtig dus met deze open deuren in wetenschappelijke teksten.

Prettige Kerstdagen

Uw blogger neemt even een break. 
Ik wens de lezer Prettige Kerstdagen.

vakmanschap, ondernemerschap en Flevoland

Gisteren blogde ik over vakmanschap dat door ICT vervangen moet worden omdat het schaars wordt. Ik had het stuk er nog niet (een dag ervoor) opgezet of ik werd er gistermiddag al weer mee geconfronteerd. Ik mocht in het Atelier voor de Omgevingsvisie Flevoland in gesprek met de gedeputeerde en landbouw-belanghebbenden. En ook daar waren een paar vooraanstaande boeren die stelden dat de praktijkkennis een probleem aan het worden is in het managen van de (grotere) bedrijven. Verwaarloosd in het onderwijs, Aan boeren geen gebrek, maar een vakman die de data uit de ict van context voorziet en de goede beslissingen neemt, wordt schaars.
We bespraken de Next Farming scenario's en ICT voerde de boventoon in de discussie. De polder ziet zich als een gebied voor ondernemende, innovatieve top-boeren met vele oplossingsrichtingen (bio, gangbaar, tal van gewassen in de NW Europese moestuin) die dat via data ook in recepten vastleggen die de industrie kan uitleveren met pootgoed en ventilatoren aan het buitenland. Het beeld van de nieuwe parkeergarages die we in Nederland ontwikkelen met de cashflow van de oude concepten die we aan Brazilië verkopen. De provincie zou dat eco-systeem moeten ondersteunen. Dat lijkt me wel haalbaar, net als een verbinding met gezondheid en de personal nutrition van gezonde voeding, hoewel die combinatie tussen farming en pharma minder aan de orde kwam.
Resteerde de vraag of dit genoeg verbinding oplevert met de stedeling, die vanuit Almere steeds dominanter wordt in het gebied nu de NW Randstad zo groeit en snelwegen, vliegveld en spoorlijn het gebied bij de Randstad trekken. Niet iedereen spreekt het mooie verkavelde en ook lege landschap met een zeker industrieel karakter erg aan. En wat moet je met de vrijkomende erven: opruimen ten faveure van een nieuw erf met een groter bouwblok? Ofwel hoe zorg je dat de burger die het onderhoud aan de binnenwegen en de rest van de omgeving betaalt, dat blijft doen, trots is op de sector en zijn rol in de wereld en er geen Los Angelos van maakt maar de Deltametropool in stand houdt? Of zoals Wim Derksen in de Lely-lezing confronterend stelde: je kunt niet eeuwig op de traditie van de inpoldering en de selectie van top-boeren rekenen, het Haarlemmermeerscenario is ook realistisch. Kortom: zinvolle exercitie, die omgevingsvisie. Mooie website ook.

Pensioen en bedrijfskunde zorgen voor ICT

Nog een mooi stukje uit de Akkerbouw Plus van Boerderij (zie de vorige blog) dat het noteren waard is. Smart Farmer Jacob van den Borne wordt uitgedaagd te reageren op de opvatting van oudere boeren dat ze zonder precisielandbouw hogere opbrengsten realiseren van Van de Borne met al zijn precisielandbouwtechnieken.
Uit zijn repliek: "Daar hebben ze nog gelijk in ook. De zwakte van mijn generatie is de weggeebte kennis van plantenteelt en bodem. De bemestingsnormen lagen hoog en de dan was de opbrengst altijd wel voldoende. [..]. Het onderwijs is daar ook debet aan. Veertig jaar geleden kregen studenten les in bemestingsleer, vaktechniek en gewasgroeimodellen. Over hoe de teelt in de vingers te krijgen. Mijn generatie kreeg op de landbouwschool les in bedrijfsvoering en management. Wij leerden netwerken, en kennis vergaren bij specialisten, Maar die echte vakspecialisten zijn inmiddels bijna allemaal met pensioen".
Kortom: smart farming vanwege een overkill bedrijfskunde en de pensionering van de expert.

Contract farming

Boerderij stuurde me onlangs hun uitgave Akkerbouw Plus van december, voor topondernemers in de akkerbouw. Ik wil niet beweren dat ik in de doelgroep val, maar er staan een aantal interessante verhalen in deze uitgave die aan precisie-akkerbouw is gewijd.
Zoals de bedrijfsrapportage van Flawborough Farms, in het gelijknamige Engelse plaatsje bij Nottingham, dat eigendom is van Tom Hawthorne (32 jaar). Hij beboert 2100 ha via wat we in een Amerikaanse werkgroep een 'complex holding' noemen: het eigen bedrijf is 300 ha (eigendom) en daarnaast doet het aan contract farming. Dat betekent dat andere (veelal oudere) boeren alle werkzaamheden en het management laten doen door Flawborough Farms. Ze blijven formeel eigenaar van hun bedrijf en hoeven niet af te rekenen met de fiscus (en declareren nog de EU premies, zo neem ik aan). Op papier zijn ze dus boer, zo noteert Boerderij Plus. Ze krijgen 250 pond per ha plus de helft van de winst. Er worden overigens alleen granen geteeld op de zware rivierklei. Op deze wijze worden 8 boerderijen gehuurd, en over 5 jaar wil men zo 4000 ha beboeren.
Tweede interessante betreft de precisielandbouw. Ze doen alles zoveel mogelijk met min of meer vaste rijpaden op 12 meter werkbreedte. En zetten een drone in voor veldwaarnemingen. Je wordt er nog geen miljonair van. Harper University schat de extra opbrengst op 9% maar Hawthorne denkt dat hij dat niet haalt. Wel is het dieselgebruik 15% gedaald. Investeringskosten 100.000 pond, waarbij er pas naar de 12 meter gesprongen wordt als er toch geinvesteerd wordt. Plaatsspecifieke N-gift met de Yara sensor werkt, de tarwe legert minder snel en dat verdiende hij in een jaar terug. Maar voor P en K zijn de bodemkaarten niet goed genoeg door onduidelijke bodemmonsteruitslagen. En bij yield mapping in combines wordt geklaagd over onnauwkeurige sensors die in de ochtend anders meten dan in de avond.

GLVB

Deze week presenteerde ik voor NZO ons paper over de noodzaak voor een EU Landbouw- en Voedselbeleid. Of dat ook met Nederlandse sheets kon. Dus die staan nu naast de al gedeelde Engelse op SlideShare.

Voorlinden

Het is de tijd van de afscheidsrecepties en kerstborrels. Je kunt het er maar druk mee hebben. Zo waren we gisteren met de Provinciale Adviescommissie voor de Leefomgeving van Zuid-Holland een wijle in Voorlinden, het nieuwe museum voor moderne kunst in Wassenaar.
Een geweldig mooi gebouw op een fraaie plek. Het deed me aan het gebouw van Mies van der Rohe in Barcelona denken. Open, wit, ruim. En wat een geweldige collective modern kunst. Komende dagen een paar foto's ,zoals deze van een stoel met eieren. Het gebouw bevat ook een fraaie bibliotheek.
En in de zomer moeten we nog eens terug voor de tuin van Piet Oudolf. Gaat dat zien.

Next Farming

Er komen omgevingsvisies, die in zekere zin de oude structuurschema's in de ruimtelijke ordening vervangen en meer ruimte geven aan provincies en gemeenten om flexibeler om te gaan met ruimtelijke planning en de eisen in wat vroeger de bestemmingsplannen waren. Die visies verdienen dus een doordachte aanpak van de gezamenlijke stakeholders. Op nationaal niveau liet de Vereniging Deltametropool daarom een aantal essays schrijven over de wereld van 2050. Silke de Wilde en ik werden deze zomer gevraagd dat voor de landbouw te doen. Dat leidde tot het essay Next Farming. Maandag bespraken we het bij WijMakenNederland ten kantore van Wing in Wageningen en nu heeft Foodlog het online gezet. Zie alhier en discussieer mee.

Forrester

Terwijl de TV de dramatische gevolgen van een bezwijkende dijkring 14 in beeld brengt, lees ik in de NRC van vandaag de necrologie van Jay Forrester. Een boerenzoon uit Nebraska die 98 werd en twee keer beroemd. Eerst door bij MIT het core-geheugen van de computer uit te vinden waardoor de vacuumbuizen vervangen werden door de metalen ringetjes met 0/1 stand. Die verkleinden de computer enorm en werden pas veel later vervangen door de geintegreerde circuits.
Rijk werd hij er niet van. Hij legde later uit dat ze er 7 jaar over hadden gedaan om mensen te overtuigen van het nut van het metalen kerngeheugen en daarna 7 jaar om de mensen te overtuigen dat die het niet zelf hadden uitgevonden (de strijd om patenten).
Forrester zegde na zijn uitvinding de computerkunde vaarwel. Daar was alles nu wel even uitgevonden vond hij. Hij wierp zich op de systeemdynamica en werd de F. van Forrester en Meadows, van het 1e rapport van de Club van Rome.
Hij vond zijn waaghalserij om zo maar te switchen verklaarbaar vanuit zijn achtergrond van opgegroeid zijn op een boerderij. Dat verband ontgaat me eerlijk gezegd. Daar zijn ze meer van volhouden dan om de haverklap switchen, zo zou ik denken.

Vicon

Een maandje geleden hield ik een inleiding bij Kverneland in Nieuw-Vennip, bij velen beter bekend als Vicon, het merk landbouwmachines dat men daar produceert. Als cadeautje kreeg ik het boek Vicon - 100 jaar landbouwmechanisatie mee. Dat dateert al uit 2010, toen Vicon 100 jaar bestond maar het is een geschenkje waar ik blij mee ben. Ik heb er met genoegen afgelopen weken in zitten lezen.

Vicon is zo'n merk voor boeren dat een soort gevoel oproept zoals Droste of Douwe Egberts: een Hollands huismerk. Vicon staat voor VIssers COnstructie Nieuw-vennip) en vindt zijn oorsprong in de net ingepolderde Haarlemmermeer waar mechanisatie het goed deed en waar in 1913 de eerste tractor op Nederlandse bodem reed.
Twee dingen vielen me op in het boekje.
Allereerst het feit dat veel vindingen die Vicon vermarkte praktijkvindingen waren. Er bestond (bestaat?) een interessante symbiose tussen boeren-uitvinders en de beroepsmatige constructeurs. De succesvolle harkkkeerder kwam in 1948 van veehouderszoon C. van der Lely. Hij hield het octrooi en zou een grote concurrent worden. Dirk Mansholt (de broer van) leverde het ontwerp van een bietenrooier, maar die haalde het toch niet. Wel het ontwerp van Cornelis Steketee. De graspers kwam van bierbostelhandelaar Bonda. Wie hier (in het kader van huidige discussies over de noodzaak van boeren en agrarische productie om je fabriek heen) uit afleidt dat de symbiose lokaal moet zijn: dat valt misschien wel mee. De beroemde kunstmestpendelstrooier kwam van een Italiaanse kunstmesthandelaar, aldaar op een beurs gespot. En de spitmachine kwam uit een nog orginelere bron: Prof. Horowitz, de uitvinder van de Philishave. Pas in deze eeuw wordt melding gemaakt van ontwikkelingen vanuit Wageningen, het gaat dan om de voerautomaat en de eerste melkrobot, die onder de naam Prolion wordt verzelfstandigd.
Tweede opvallende zaak is de fusiegolf die pas de laatste decennia aan de orde is. In pakweg de eerste 70 jaar wordt er samengewerkt, waaronder ook het leveren onder merken als Deutz en Massey-Ferguson of een Canadese cooperatie. Incidenteel koopt men eens een bedrijf, zo is Vicon een tijdje eigenaar van Miedema. Maar in de laatste decennia zet de groepsvorming door. Geholpen door het boom-and-bust karakter van de sector (die er ook aan bijdraagt dat tractorfabrikanten dan weer hun shorliners zoals de werktuigen heten, buiten de deur zetten). Zo komt Vicon in handen van een investeringsmaatschappij en daarna in Thyssen-Bornemisza die zijn divisie Greenland noemt.  Met ook PZ (Zweegers) als dochter. Dat moedermerk Greenland is geen success, zodat het gewoon Vicon wordt. Thyssen-B. doet na verloop van tijd de zaak over aan Kverneland. Dat weer is opgekocht door Kubota, maar toen was het 100 jarig bestaan al gevierd.
Mocht je het nog te pakken kunnen krijgen: leuk boek voor de (economische) historici. Dank.

biotechnologie heeft last van foute vragen

Een van de gevaren van enquêtes is dat de manier van de vraagstelling het antwoord beïnvloedt. Dat kan dramatische vormen aannemen, als je een artikel van Sebastian Hess et al. in de nieuwste uitgave van de European Review bekijkt. Zij deden een meta-analyse van 214 studies naar gebruik van biotechnologie in voedsel. ("Biotechnological modification of food products"). Ze analyseerden 1713 vragen uit die enquetes en keken of ze een positieve of negatieve connotatie opriepen. Vervolgens bleek dat consumenten op de vragen met een positieve intonatie over biotechnologie significant positiever antwoorden dan op negatieve.
Dat is tot daar aan toe, maar ze kwamen ook tot het inzicht dat in enquêtes in Europa veel vaker gingen over mogelijke risico's van de technologie en daarmee negatiever aankijken tegen de technologie. Als je daarvoor zou controleren, zo betogen de auteurs, dan zijn Europeanen helemaal niet negatiever over biotechnologische modificatie dan niet-Europeanen. Dat is nog al wat, ik heb het een paar keer gelezen, maar het staat er echt. De auteurs speculeren dat het feit dat de risico-mjdende overheid vaak opdrachtgever is, als ook een self-fulfilling prophesy nu de stemming een keer negatief is en onderzoekers daaraan mee doen, de oorzaken zijn van het feit dat enquêtes met een bias worden opgezet.
S.Hess et al. Consumers'evaluation of biotechnically modified food products. in: ERAE vol 43 #5, december 2016

Spruitentelers en -tellers

Zo hier en daar worden er vraagtekens gezet bij de kwaliteit van onze landbouwstatistieken. Niet alleen in Nederland, ik zit in een commissie van de American Academy of Science die er naar kijkt. Een van de zorgpunten is dat complexe bedrijven er helemaal niet goed inzitten en we de werkelijke structuur van de landbouw onderschatten.
Ik moest er aan denken toen ik in het blad van de Rabobank Gouwestreek een mooie bedrijfsrapportage las over Jan en Roland Herbert. Oorspronkelijk uit Waddinxveen, nu in Zeewolde. Zij zijn een van de grootste spruitentelers van het land. Ze beboeren 359 ha, waarvan 296 ha spruiten. Maar dan doen ze niet alleen op eigen land. De gewassen worden geteeld op land van derden in een cirkel van 40 kilometer rond hun eigen bedrijf. Een uur rijden met een tractor dus. Ze telen met BV ERF ook 80 ha bio-spruiten. Het hangt nogal van de vormgeving van die contracten af hoe dit in de landbouwtelling verschijnt, zo vermoed ik.
Ook boeiend in het artikel is dat die landruil goed lijkt te zijn voor de kwaliteit; een ha spruiten laat 70 a 80 ton restmateriaal (bladeren, stronken) achter, Dat zou een humuswaarde van 300 a 400 euro per ha vertegenwoordigen. Naast de veel gezochte nostalgie naar het touwtje-in-de-brievenbus nog een reden om spruitjes te serveren.

wetenschapskritiek

The Economist van vorige week bevatte twee artikelen die de wetenschap een spiegel voorhouden. In de eerste rapporteerde het blad over een analyse van 34 miljoen abstracts uit Scopus, een database van RLEX (v/h Elsevier). Alle trucs die onderzoekers hanteren als antwoord op de prikkel Publish or Perish komen langs. Waaronder het opsplitsen van studies in 'minimum publishable units". Maar ook het ruilen van auteurschappen (het over en weer minimaal meeschrijven met elkaars paper en zo je productiviteit verdubbelen), het toevoegen van auteurs die alleen als afdelingshoofd of directeur een bijdrage hebben geleverd, en het toelaten van tal van lieden tot het auteurschap die vroeger in een voetnoot bedankt zouden zijn. Het artikel (26.11.2016) draagt dan ook de mooie titel "all together now".
Specifiek voor economen is er dan nog een veeg uit de pan over kuddegedrag. Niet de analyse ervan, maar het meedoen. In dit geval in de keuze van methodes. Een analyse van NBER working paper abstracts laat zien dat na laboratory experiments (na 1985) en de dynamic stochastic general equilibrium methoden als ook de differences-in-differences techniek (zijn er verschillen in trends tussen groepen?) is sinds 2000 de regression discontinuity en de randomized control trial in de mode. Met bij veel methodes een risico van gebrek aan theorie en het vooral onderzoeken van problemen die met de methodiek te lijf gegaan kunnen worden (en niet de maatschappelijke issues). Zo moet de random control trial het ontgelden met een citaat van Agnus Deaton (Nobelprijs winnaar) en Nancy Cartwritght. Ze vresen fair story telling in plaats van theorie, en het verwaarlozen van factoren die in een RTC moeilijk mee te nemen zijn zoals instituties, sociale normen en monetair beleid.
De nieuwste rage is machine learning / big data. Daar valt ook veel op aan te merken. Cathy O'Neil schreef al het boek Weapons of Math Destruction.

Onder de regenboog

Het is aantrekkelijk om aan de oostkust van Amerika de Nederlandse tijd aan te houden, als je er maar een paar dagen bent. Sta je locale tijd om 03.00 uur op en kun je mee doen met de Nederlandse kantoortijden tot daar de dag begint en je daar aan het werk gaat. Gaat goed zolang je 's avonds geen late diners hebt. En zo hielden we nog een paar uur over om  vanuit Vineland Ontario even naar de waterval te rijden. Alwaar ik bijgaande foto maakte.

Bericht uit het Canadese wijnland

Vandaag gaf ik een key note in Canada over ICT in de Tuinbouw. In Vineland, niet ver van de Niagara watervallen. Veel bekende sheets, maar hier dan toch maar de presentatie.

De maleur van Frankrijk

Mooi interview met Marcel Gauchet in de NRC Boeken van vrijdag. Deze Franse denker denkt dat Frankrijks probleem is dat het de wereld niet meer snapt. In Frankrijk draait het om politiek, de republiek (die Fransen maakt via onderwijs etc.), de staat, de publieke zaak. Het prmaat van de politiek waarbij de economie volgt. l'intendance suivra zo zei De Gaulle regelmatig over de economie. (de huishoudelijke dienst volgt). Maar in de huidige wereld zijn we overgaan naar de Amerikaanse vorm van het liberalisme waarin de markten bepalen en de staat volgt. Voeg daarbij dat de Engelsen in ieder geval nog hun wereldtaal hebben en de City die in de markt past, en de Fransen niets maar achterblijven bij hun rivalen Engeland en Duitsland en zie daar de maleur. En niemand durft de Fransen de werkelijke wereld uit te leggen zo stelt Gauchet. Hoewel, Fillon misschien ?

blockchain

Donderdagmiddag hadden we een  leuke workshop over de blockchain technologie. Ik was van plan nog eens in normaal Nederlands voor u op te schrijven wat dat is, maar nu zie ik dat ik het al in 2015 heb gedaan. Soms blog je iets te vroeg.

Een mooie toepassing is het kadaster, dat grondeigendom vastlegt. Ik kon in de workshop even niet op de naam van het land komen dat dit aan het toepassen is, dus hier alsnog. Dat is Honduras, zo meldde Reuters vorig jaar. Ook in Ghana is een maatschappij begonnen dat met blockchain te doen. Zie alhier.
Innovatie gebeurt nooit daar waar het al goed geregeld is. Dus moeten wij ons misschien op fraudebestrijding richten: mest, (paarden)vlees en gewasbeschermingsmiddelen zo opperde een workshopdeelnemer.

de aardappelchipseters van Van Gogh

Na het Rijks en Rijks (zie de blog van gisteren) bezochten we het Van Gogh. De bank had een avondopenstelling geregeld voor de tentoonstelling van Daubigny. Daarna bekeken we in sneltrein vaart nog even de vaste collectie. Allemaal ook mooi. En ook hier was de landbouw niet ver. Nee niet alleen de zonnebloemen en de aardappeleters, maar ook chips voor de aardappeleters (zie foto). Hoe je toch weer wat marge op je aardappelen kunt maken. Geen idee of ze uit Zundert of Nuenen kwamen, het zou me verbazen.

het Rijks

Weinig blogs deze week zo viel de vaste lezer(es) op. Drukte en andere besognes. Zoals een bezoek aan het Rijksmuseum. Het vernieuwde museum hadden we nog niet bezocht, dus dat moest er eens van komen nu ook buitenlanders er over beginnen. Welnu, het is fraai geworden. Gaat dat zien.
En op dit moment staat bijgaand varken er. In een tentoonstelling van dieren die onderdeel van de expositie van Frans Post, de schilder van Nederlands Brazilië, is. Daarna aten we in Rijks. Ook niet te versmaden.

over big data op foodlog

Foodlog probeert de discussie over big data een stap verder te brengen. Of ze een interview mochten. Jazeker, op basis van ons rapport voor het Europees Parlement. Vandaag kwam het interview on line, hier staat het. En het rapport voor het EP is ook nog altijd te raadplegen: http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/581892/EPRS_STU(2016)581892_EN.pdf

Reisje langs de Rijn

Weinig te melden afgelopen dagen, althans niet openbaar. Ik zat twee dagen in Dublin omdat ik een review commissie van het Ierse zusterinstituut Teagasc mocht voorzitten.
Bezoekende bridgers brachten gisteren een leuke wandelgids mee: De Loop van de Rijn. Het beschrijft 12 rondwandelingen van 15 km langs de Rijn tussen Spijk (nog net iets dichter bij de Duitse grens dan Lobith) en Katwijk. Van auteurs Loek en Irene Heskes. We zullen eens een paar wandelingen uittesten.

BTW plicht moet leiden tot digitalisering

Door een familieweekendje in Praag kwam ik even niet aan de blog toe, maar hier is alsnog een link naar een opiniestuk dat ik met Jan Breembroek en Frank Pisters schreef voor Boerderij en eind vorige week werd geplaatst: nu alle boeren de btw-boekhouding in moeten, wordt het tijd dat we het papier vervangen door digitaal. Dan kan de verwerking van de facturen volledig automatisch verlopen.En je kunt management informatie samenstellen langs de lijnen die we jaren geleden bedachten (foto).  Hier de link naar het artikel.

waterdunen

Al eerder blogde ik hier wel eens over Waterdunen en onlangs nog over Dit is mijn hof van Chris de Stoop.  Die twee komen nu samen in het Zeeuwse boekenweekgeschenk. De Stoop schreef het [hij won ook ook de Zeeuwse boekenprijs, maar dat staat er los van] en het gaat over de hoeve Flikweert waarvan de boer naar Groningen verhuisde en plaats maakte voor de hoeve Waterdunen waar de beheerder van het terrein nu woont. Wie voor 15 euro in een Zeeuwse boekhandel besteedt, krijgt het gratis. Als je snel bent.

ministerie van voedsel

De verkiezingsprogramma's komen uit en dat was voor Resource, het blad van Wageningen UR een maand geleden aanleiding eens even te kijken wie er voor een ministerie van voedsel is. Dar zijn heel wat partijen maar ze zijn het duidelijk niet eens over de inhoud van zo'n departement. Standpunten die vooralsnog bepaald zijn zonder een kamerdebat over het twee jaar oude WRR rapport dat pleitte voor een stevige institutionele verandering. CDA, CU, PvdA, SGP en Partij voor de Dieren zien er wat in. En de SP is het eens met de visie maar wil een ministerie van VIM, Voedsel, Infrastructuur en Milieu. Ook LTO, Natuur en Milieu en Natuurmonumenten zijn voor.
Waaruit al blijkt dat de motieven verschillen: CDA en SGP (en LTO) willen het oude LNV terug en betreuren nu de vorming van ELI. De PvdA wil juist voedsel centraal stellen, inclusief het VWS deel en de arbeidsinspectie. D66 wil wel een voedselvisie maar nu eens geen institutionele vernieuwing. En de VVD is tegen, de partij oriënteert zich op het wereldmarktmodel. De huidige coalitie is dus sterk verdeeld over voedsel.
En de ChristenUnie wil dat het nieuwe ministerie een brug slaat. Carla Dik-Faber: "de Mansholt lezing met een pleidooi voor integraal voedselbeleid was gericht op de EU, maar zou wel eens meer effect kunnen hebben in Den Haag. Haar lezing was een goede basis voor een kamerdebat".

Kinine en Gin-Tonic

Bijgaand fotootje nam ik op de Dutch Design Week. Iemand die geprobeerd heeft vanaf scratch, te beginnen met het winnen van de metalen, een broodrooster te bouwen. Je kunt de wereld ook ingewikkeld maken.
De wetenschap probeert hem te begrijpen en versimpelen, zo krijg ik de indruk uit de glossy Experiment NL die NWO ook dit jaar weer uitgaf. Daarin een fraai verhaal over de Kinaboom waarvan de bast werd gebruikt om kinine te maken. Dat was tot na de tweede wereldoorlog de enige methode voor malariabestrijding, de huidig alternatieven werden ontwikkeld na de inval van de Jappen in Indonesië.
De kina-bomen zijn oorspronkelijk uit Peru en de zaden mochten niet worden uitgevoerd. Maar een Engelsman wist via een strooptocht in de wildernis goede zaden te bemachtigen en verkocht een deel aan Nederland, dat in Indonesië het Peruaanse monopolie succesvol wist te doorbreken. Dat was een interessante handel, ook in Nederland kwam ruim honderd jaar geleden nog malaria voor. Zoals in Zeeland, waar de Zeeuwsche ziekte in 1809 nog een Engels leger op de knieën kreeg. Tot 1900 werd de ziekte geweten aan moeraslucht, maar de Frnasman Laveran ontdekte in 1880 de parasitaire achtergrond. Goed voor een Nobelprijs. En de Engelsen vonden de kinine-tonic slecht te drinken, tenzij er gin in zat. Allemaal uitgezocht door de antropoloog Rene Gerrets. Met geld van NWO.

Quotes

Ik vloog gisteren met Air France van Parijs (het groteske betonnen Charles de Gaulle vliegveld) naar Washington DC (met die concourse en hun vreemde people movers). En dus lees je de uitgedeelde magazines, en dat leverde twee mooie quotes op.

Voor de cursus projectplannning van Abraham Lincoln: If I had 8 hours to chop down a tree, I would use 6 hours to sharpen the axe

En van Voltaire: J'ai decide d'etre heureux parce que c'est bon pour la santé (ik heb besloten gelukkig te zijn, want dat is goed voor de gezondheid)

de Nobel

We stonden hier nog niet stil bij de Nobelprijs voor Economie van dit jaar. Terwijl die naar een onderwerp ging dat ook voor de agarische sector steeds belangrijker wordt: contracten.
De Fin Holmstrom (MIT) deed baanbrekend werk rond o.a. arbeidscontracten en de rol van bonussen. De fout die je daarmee kunt maken (en met elk incentive systeem) is om je te richten op datgene wat meetbaar is (Omzet of zo). Dat gaat onherroepelijk ten koste van het niet meetbare, de meer zachte aspecten. Crowding out noemen we dat. Je zou dus af kunnen zien van bonussen, of het criterium van tijd tot tijd veranderen als meerdere zaken meetbaar zijn (maar dan kun je er ook een mix van maken). Holmstrom liet zien hoe je ook de organisatie er op kan aanpassen door functies te maken die zich specialiseren in dat ene aspect wat je kunt meten en belonen. De informative-assymetrie die samengaat met deze principal - agent (baas en knecht) structuur, kan zelfs de structuur van een bedrijfstak bepalen.
Bekender dan Bengt Holmstrom is Oliver Hart, die zich ook met contract economie bezig houdt. Deze Brit op Harvard keek onder andere hoe de incentivestructuur van de bazen hun gedrag naar de werknemers beinvloedt. Als organisaties in overheidshanden zijn en de manager de winst van een kostenbezuiniging moet afgeven aan het ministerie van Financien zal hij minder in de kosten snijden dan een private onderneming waar het geld deels naar een bonus gaat voor de manager en zeker vergeleken met een onderneming in prive-eigendom waar de winst meteen naar de eigenaren gaat. Omgekeerd ligt de kostprijs bij de laatste dus lager, bij de overheid hoger. En zijn werknemers slechter af.

Ontleend aan The Economist 15.10.2016

3D Cake

Ook op de DDW: deze 3D printer waarmee je in je cake een patroon van chocolade kunt spuiten (voor hij de oven ingaat), zelfs zodanig dat er op elk plakje cake een ander woord of figuurtje komt te staan.
Een ontwerp van Daniel Wilkins van de Folkwang University of Arts, die zich presenteert als de centrale plek voor design (en kunsten) in Western Germany (sic!).
Deze variant op de flessenpost heet dan ook Message in a Cake. 

FLINT in Rome

In Rome sprak ik vandaag de directeuren van landbouw-economische instituten toe. We bediscussieerden de noodzaak om op boerderijniveau gegevens te verzamelen over klimaatsverandering en milieu.  De presentatie staat op Slideshare

Dutch Design

Een paar foto's in de loop van de week vanaf de Dutch Design week in Eindhoven. Zoals dit ontwerp voor de pizza-koerier van morgen. Elk jaar weer inspirerend. Dit jaar onder andere over circulaire economie (de water- en rioolzuivering als de grondstoffenproducent van morgen) en veel health tech wearables.

Voor de RLI in Barcelona

In mijn rol als raadslid van de RLI was ik donderdag en vrijdag in Barcelona op het EEAC congres, waar dergelijke raden van Europa kennis uitwisselen. Ik modereerde een sessie over resilience van het voedselsysteem, en de vraag hoe het beleid daar verder mee moet. De introductie slides staan op Slideshare.

nano-leningen met big data

Vangrails voor Franse boeren

We wisten al dat Oost-Afrika met M-Pesa en andere systemen vooruitloopt in het betalingsverkeer. Het gaat allemaal per telefoon. The Economist meldde twee weken geleden dat ook het micro-krediet er nu een nieuwe innovatie ondergaat. Je kunt op deze systemen nu ook voor een paar weken of maanden kleine kredieten afsluiten. Daarbij profiteert de bank/telefoonmaatschappij van alle dataverkeer dat je al met je (smart)phone hebt uitgevoerd: big data analyse over al je transacties en ander dataverkeer helpt aan de efficiency van het uitlenen. Van micro-krediet weten we dat de dorpsbewoners (net als vroeger bij de coöperaties) betere kredietbeoordelaars zijn dan de bankiers op afstand, maar big data werkt misschien nog beter.

de groentetuin in de keuken

Binnenkort misschien wel in je keuken: de Agrilution. Ik zag een prototype of dummy vorige week in Brussel op een bijeenkomst van de EU. Want hij wordt ontwikkeld in een EU project. Een apparaat dat de grootte heeft van een afwasmachine en in de keuken wordt geplaatst voor de eigen groententeelt. Met LED verlichting, automatische watergifte, remote control via een app en ongetwijfeld Nezpresso achtige doosjes met zaden. Zie alhier

Boeren in de belangstelling

Ik lunchte vandaag met o.a. mijn bestuursvoorzitter en de EU Commissaris voor Landbouw Phil Hogan, die Wageningen bezocht. We spraken over ons paper over Landbouw- en Voedselbeleid. Hij verwelkomde het papier.
Of dat in Frankrijk ook zo is vraag ik me wel af nu ik vanavond in de NRC lees dat Catherine Deneuve de haar toegekende Prix Lumiere (eerder gewonnen door coryfeeën als Clint Eastwood en Milos Forman) na een emotioneel betoog tot verbazing van de aanwezigen heeft opgedragen aan "tous les agriculteur de France". Onder invloed van de film Profils paysans van Raymond Depardon.

En de NRC zelf kan er ook wat van. Dit weekend ergerde ik me aan een hele pagina van Margriet van der Heijden over de Groningse Nobelprijswinnaar Ben Feringa. Van der Heijden is geroerd door het feit dat de laureaat in het weekend ervoor nog bij zijn broer over de ouderlijke boerderij liep om te kijken hoe het land erbij lag. Zo'n rondje ter onderbreking van het binnen zitten en ter inspectie van de velden is nogal herkenbaar, en zo ook bij de auteur die zich realiseert dat ze niet alleen natuurkundige en journalist maar ook boerenkleindochter is. Hetgeen haar verleidt tot een paginagroot artikel met de vraag of of boerenkinderen oververtegenwoordigd zijn bij de Nobelprijswinnaars en zo ja waarom, Ofwel heeft die afkomst een voordeel voor topwetenschappers? Die vraag is misschien relevant maar het antwoord blijft uit. Er worden nog wat boerderij-geboren Nobellaureaten opgesomd, er wordt geen aandacht besteed aan het feit dat er vroeger meer boeren en dus mogelijk ook studenten van boerenafkomst waren. De auteur komt na 3 en een halve kolom niet verder dan het opperen van de gedachte dat er op de boerderij uitgestrekte akkers en stille avonden zijn (waar overigens ook andere plattelandsbewoners van zouden kunnen profiteren), En dat je op de boerderij leert prutsen (zouden boeren en Nobelprijswinnaars zich daar in herkennen?) en dat na magere ook vette jaren volgen en dat je gewoon maar weer moet opstaan omdat aan het werk gaan het beste is. Van der Heijden is zo slim om af te sluiten met de retorische vraag of haar ideeën niet te romantisch zijn. Wel, wetenschap is het in ieder geval niet. En de vraag is natuurlijk wat de boeren kopen voor al deze aandacht.

repliek op foodlog

Het interview met mij in Cafe Weltschmerz en verspreid via Foodlog leverde een mooie discussie op, de afgelopen week. Het leek me niet goed om op elke reactie en vraag te reageren, maar na een weekje  ben ik alsnog ingegaan op een aantal punten. Zie alhier op Foodlog

schaalgrootte in de NYT

De New York Times maakte een foto-documentaire over schaalgrootte in de landbouw.  Vooralsnog leven we in een land met een zeer kleinschalige landbouw....

Oorlog en landbouw

De landbouw wordt van veel beschuldigd, maar er lijken een paar dingen van het lijstje af te kunnen. Op Foodlog verklaart een RIVM onderzoeker dat megastallen geen door medici gemeten problemen voor omwonenden veroorzaken in vergelijking met een controlegroep elders, maar dat uit zelfrapportage wel blijkt dat omwonenden meer klachten hebben. Dat leidt tot verbale oorlog in het panel.
De echte oorlog kan ook van het lijstje af. Dat meldt de NRC op basis van een wetenschappelijk paper van M.W. Allen et al in PNAS. Er bestaat een theorie dat oorlog pas mogelijk werd toen de landbouw er voor zorgde dat de mensen zich op een vaste plek vestigden en er in de groepen onderscheid zou zijn ontstaan tussen mensen in status, rijkdom en macht. En dat is nodig om mensen de oorlog en de dood in te sturen ten faveure van de hele groep.
Aan de hand van gegevens van allerlei American natives in afgelopen eeuwen in America is nu bewezen dat de andere groep geleerden gelijk had: ook bij de jagers-verzamelaars werd er oorlog gevoerd. Vooral in tijden van voedselschaarste, dat wel: dan moest de groep overleven ten koste van het individu.
Het lijkt me eerlijk gezegd nogal logisch: juist ook bij jagers in gezelschappen is er vermoedelijk leiderschap. En van die charismatische personen die jagen op het leiderschap, in de hoop niet afgetroefd te worden. Gedrag waar Bob Dylan nog mooie protestsongs over heeft gemaakt. En vandaag dus terecht de Nobelprijs voor de literatuur kreeg. Ook kunstprijzen moeten verrassen.

ICT vanuit Chicago

Vanuit Chicago hierbij de presentatie die ik vandaag gaf op verzoek van de USDA over ICT in agro en de planning van research. Best een eer om een conferentie over dit onderwerp af te trappen met een key note vanuit Wageningen,

Weltschmerz

Gisteren trok ik een dagje uit om Chicago te ontdekken. Niet helemaal handig gekozen, want de stad werd overspoeld door de marathon. Dus bezocht ik het geweldig mooie Chicago Institute of Arts. Voortreffelijke collectie impressionisten. En Amerikaanse modernisten. Maar American Gothic ontbrak, dat is in Parijs.
Over Weltschmerz gesproken, het gelijknamige café had anderhalve week geleden een interview met me. Dick Veerman ondervroeg me over structuurontwikkeling in de landbouw, de rol van de overheid bij publieke waarden en onze ideeen voor een volgende stap in het landbouwbeleid. Zie hier het 45 minuten durende interview op Foodlog.

CAFP online

Vandaag presenteerde ik ons paper over de toekomst van het GLB op het Ministerie van EZ in Den Haag. Goede reden de powerpoint op slideshare te zetten.

Mijn Hof en mijn LEI

Ik kom nog even terug op de veel gelezen blog met observaties over Dit is mijn Hof. Dit omdat prof. Dirk Strijker (RU Groningen) in Boerderij van vorige week zijn column er aan wijdde. Onder de titel Landschapspijn, dat lijkt op weg naar een kanshebber op de prijs voor het woord van het jaar.
Strijker concludeert dat De Stoop goed laat zien dat boeren vaak zeer gehecht zijn aan hun grond en goed laat zien dat "teruggeven aan de natuur" wel een wat rare term is als dat een proces van 1000 jaar boeren terugdraait. Grond wordt niet omgezet in natuur maar in een bestemming en toestand die door politici en ecologen wordt gewenst. "Boeren hebben daar weinig meer tegen in te brengen". De machtsverhoudingen zijn radicaal verandert.
Waar ik concludeerde dat De Stoop vooral nostalgisch is, kenschetst Strijker hem als romantisch. Dat loopt niet veel uiteen. Ik citeer de column ook omdat Strijker zelf niet vreemd is van een vleugje nostalgie. Hij bezocht als oud LEI medewerker de lezing van De Stoop bij ons in Den Haag en meldt onze naamsverandering: "Het LEI heet trouwens geen LEI meer: de Wageningse bazen willen een sterk internationaal merk zijn en daar schijnt het LEI niet in te passen (bedoeld wordt "de term LEI" mag ik hopen). Dat gebeurt er als je managers hebt die in rijdende zonnebrillen met chauffeurs worden vervoerd."
For the record: dat van die geblindeerde auto's valt wel mee zo heb ik de indruk. Het zou wel eens kunnen zijn dat de naamsverandering niet zozeer voor het buitenland maar ook vooral binnenlandse consumptie is: de medewerkers werken aan One Wageningen met minder onderlinge concurrentie. En in een tijd van herverdelingen tussen instituten (het kabinet herschikte vrijdag onderzoeksvelden tussen ECN, TNO en Wageningen Research) is het misschien wel handig als iedereen weet wat waar bij hoort.
Enfin, dat er aanvulling op Dirk's column van 27 september in Boerderij. Gelukkig gaan de bazen van de RU Groningen nog met het rijwiel, zo begrijp ik. Nee, grappen over Hooghoudt zijn niet op zijn plaats ;-)

Paarden; benen of poten?

Als je toch in het Kroller-Muller bent (zie de blog van gisteren), loop dan ook even binnen bij de expositie van Jos Kruit. Een verrassende tentoonstelling. Wij hebben haar ooit wel eens in heel ander verband ontmoet, zonder haar werk te kennen. Dat maakt het natuurlijk extra interessant, maar ook als dat niet het geval was geweest, zou het werk zeer hebben geboeid. Het is ruimtelijk werk dat verrast. Zie hiernaast. Ze heeft duidelijk iets met paardenpoten, die je bij dit edele dier normaal benen noemt, maar of dat ook bij zo'n kunstwerk nog hoort was onderdeel van de discussie die ontstond.

Herten en boeren

Het was de week van de herten. Groninger studenten wisten te voorkomen dat de studententradities op een lijst van cultureel erfgoed komen door een lijst van 23 zgn. 'hijgende hertjes' rond te strooien. En op de Hoge Veluwe overleefde het edelhert "De Kroes" (hoe kom je op de naam?) de bronstijd niet. "De Fin" stak zijn gewei via het oog in de hersenen.
We togen deze zondag dus naar de Hoge Veluwe. Eigenlijk vooral om in het Kroller-Muller Van Gogh te zien. Niet die twee die deze week bij de maffia zijn teruggevonden (die horen in Amsterdam en zijn nog bij Napels) maar de oude boerenkoppen van de jonge Vincent. Op een tentoonstelling ingericht door Auke van der Woud. Mooie tekeningen met veel boerentaferelen en Brabantse koppen Dat alles uitmondend in de aardappeleters.
De moeite waard en op de terugweg zagen we nog een hele groep edelherten gadegeslagen door een nog grotere groep fotografen.

looking out from #1

Er zijn nieuwe wereld university rankings gepubliceerd per vakgebied, En dus ook voor de landbouwwetenschappen. De lijst 2016 van de QS World University Rankings ziet er wat de top 10 betreft als volgt uit:

1. Wageningen University
2. University of California Davis
3. Cornell University
4. University of California Berkeley
5. Agro Tech Paris
6. University of Wisconsin-Madison
7. Swedish University of Agricultural Sciences
8. Michigan State University
9. Purdue University
10. Iowa State University

De stand is dus EU - VS: 3-7

Blind spot

is de titel van een fraai uitgevoerde studie waarin de Deltametropool (in dit geval de provincies N-en Z Holland, Flevoland, Gelderland, Brabant en Zeeland) wordt vergeleken met 9 andere metropolen van 10 miljoen inwoners en meer. Er is nog wat werk nodig om een metropool-landschap goed te definiëren, maar het is wel duidelijk dat de mens in de metropool wil wonen en dat een goed landschap (van groen tot waterfronts) er toe doet. En dat -zoals iemand fameus heeft gezegd-  de oude bedrijfstakken nieuwe gebouwen willen maar de nieuwe bedrijfstakken juist oude - cultureel erfgoed telt. Nog onlangs schreef ik in een essay dat dat allemaal bijdraagt aan het aantrekken van bedrijven en hoog opgeleid personeel, deze studie (waar het LEI aan mee deed) leerde me dat veel van die metropolen dat aspect van de vestigingsplaats niet zo benadrukken. Ze willen een goed leefklimaat voor alle bewoners, niet alleen de elite. En de nieuwe werkgelegenheid komt juist ook van de start-ups die vaak blijven zitten waar ze begonnen zijn, en minder van het aantrekken van buitenlandse research labs. Nuttige studie dus. En heel mooi uitgegeven, maar dat zijn we gewend van de landschapsarchitecten.

ict voor het EP

De Science and Technology Options Assessment groep van het EUropees parlement studeert op de ontwikkelingen in precisielandbouw. Wij voerden een studie voor ze uit en grepen dat aan om al onze kennis rond ICT in de landbouw maar eens uit te schrijven. Vandaag verscheen het rapport.

Dit is mijn hof

Een vaste lezeres van deze blog en de PZC had me al enige tijd aangeraden het boek van Chris de Stoop te lezen "Dit is mijn hof". Vorige week was De Stoop te gast op het instituut en dus reden om het boek uit te lezen. Het is een mooi en nostalgisch boek. De Stoop karakteriseerde vorige week zelf het boek als nostalgisch en dat vond hij een positieve waarde.

Voor wie het niet gelezen heeft: De Stoop beschrijft zijn ervaring als globe-trottend journalist en reporter, die na de opname van zijn moeder in een verzorgingstehuis (na een val waarna zich ook Alzheimer openbaart) en de daarop volgende zelfdoding van zijn broer terugkeert naar de boerenhoeve in het land van Waas (net over de grens bij Hulst). En daar mid-life ontdekt dat hij meer boerenwortels heeft dan hij wellicht zich bewust was in zijn succesvolle schrijversloopbaan en dat hij als laatste de deur dicht zal moeten doen van de boerderij. Wat natuurlijk vragen oproept over hoe je je tot die boerderij en je familie verhoudt. Dat sluiten van het bedrijf zou vermoedelijk toch ooit gemoeten hebben, mogelijk ook wel door de auteur, maar in deze streek is een felle strijd gaande tussen de natuurbeweging die zijn ziel verkocht heeft aan de haven van Antwerpen en de boeren die zich niet begrepen voelen, zeker niet als ook de Prosperpolder en de Hedwige onder water moeten.

De auteur schrijft mooi over het 1000 jaar oude cultuurlandschap, de verhalen die daar bij horen, de lokale kennis, het mooie van de geploegde akkers. Jacques Brels' Vlakke land uitgesponnen in woorden met een vleugje van Sonneveld's Het Dorp. Ik weet nog hoe het was. Of in het genre van de film: Het is een schone dag geweest van Jos de Putter. Voor iemand als ik die dat uit o.a. de Zuidwestelijke delta kent is het een fraaie, sfeervolle herkenning van beelden. Temeer omdat er soms een mooie Vlaamse en Zeeuwse uitdrukking of vergelijking wordt gemaakt. En de liefde voor het vlas, ook dat verdwijnt niet meer als je er mee opgegroeid bent.


Met de loop der tijden verdwijnen er dingen.. Dat is jammer maar ja, straks is er ook een generatie die niet meer weet van Radio Luxemburg en Radio Veronica en die andere zeezenders met hun verhalen. Om maar eens een voorbeeld te geven van nostalgie buiten de boerenwereld. Goed dat het wordt opgeschreven en dat we er van genieten, maar is het een probleem dat een volgende generatie het anders beleeft? Onze denkwereld is een heel andere dan die van de generatie van een eeuw geleden.

Een ander punt van De Stoop lijkt te zijn dat de boeren van het type zoals zijn broer aan het verdwijnen zijn: de mensen die in de eerste plaats voor hun dieren en gewassen lijken te leven, zich soms daarin meer kunnen verplaatsen dan in de grote wereld, waaraan ze via een lokale handelaar of commissionair slechts hun producten verkopen. De economie selecteert en de boer van nu heeft competenties als zakenman, mkb-er, wordt bedolven met administratie van de overheid en ketenpartijen die hem niet meer op het blauwe oog vertrouwen - er is teveel geknoeid met hormonen en meer. Herkenbaar, Maar stilstand is geen oplossing. Dat weten boeren maar al te best, die steeds weer met nieuwe ontwikkelingen worden geconfronteerd.

Bovenal stelt het boek de natuurbeweging aan de kaak die gaat voor de maakbare natuur, de nieuwe wildernis en daarbij ook nog een pact met de havenautoriteiten sluit, waardoor de boeren de dupe worden. In België zit het Natuurpunt in het bestuur van het Havenbedrijf, ziet de landbouw als natuurvernielers zodat het voor scheiding in plaats van verweving kiest, en zo gaan havenuitbreiding en natuurcompensatie hand in hand. Je krijgt de indruk dat dit knulliger wordt uitgevoerd dan in Nederland: ongebruikte havendokken, afrekenen van de nieuwe natuur op doelsoorten zonder rekening te houden met het feit dat dit het land van Reintje de Vos is, en kleinzielig onteigenen in een onduidelijk proces en niet ruimhartig wildschade compenseren. En havenbaronnen die de zijde van de boeren kiezen van een baggeraar in de Hedwige tot de jagende eigenaar van de Katoen Natie in Zaligem.

De kaft van het boek claimt dat het boek illustratief is voor het feit dat overal in Europa boeren verdwijnen. Dat is nog maar de vraag. Niet overal liggen havens met natuurcompensatie. Wel speelt overal de schaalvergroting en de selectie van boeren die passen in de agro-industriële ketens - de rest kan de schaalvergroting maar lastig bij houden. De vooruitgang heeft altijd een prijs.

Twee zaken vielen me op en ik had dus de kans om het de schrijver te vragen. De ene is dat zijn ouders immigranten in het gebied zijn. Ofwel, je wortelt zo te zien dus snel in de streek waar je geboren bent en opgroeit, en neemt als de inburgering goed gaat de verhalen en de historie in je op. Is het dus zo erg dat boeren soms zich moeten verplaatsen? Een goed antwoord heb ik er niet op gekregen, ik denk dat de auteur dacht dat ik zijn authenticiteit en de werkelijkheid van de verhalen in twijfel trok. Dus ik blijf bij het idee dat verhalen niet alleen in de familie voortleven, maar ook in nieuwkomers.

Op mijn tweede punt kreeg ik wel helder antwoord. Of dit niet 20 jaar eerder geschreven had moeten worden en of het dan anders gelopen was met de streek. De Stoop schreef ook toen al een boek: De Bres, dat deels over Doel gaat en op zich ook goed verkocht, maar niet de bestseller werd die hij met Dit is mijn hof realiseerde. Dit boek is ongetwijfeld persoonlijker, en dat kan het succes verklaren, maar ik denk dat het ook de tijdgeest is. Ofwel: er is sprake van golfbewegingen en net zoals het doorschieten in de chemie en hormonen in de landbouw moeilijk te voorkomen was, geldt dat ook voor de natuurcompensatie.

Enfin, die prijs van de vooruitgang is hier mooi gedocumenteerd. Wie iets heeft met de klei en de boerencultuur van de delta doet er goed aan het boek te lezen, als je althans tegen een beetje nostalgie kunt. Wie zich ergert aan de nieuwe natuur met zijn doeltypen en soorten kan ook zijn hart ophalen. Maar of de agro-ketens er anders door ingericht zullen of moeten worden betwijfel ik, en dan mag er eerst nog wel een alternatief worden verzonnen. Wel geeft het boek goed aan dat je verhalen over gebieden moet vertellen, dat verbindt. Was er voor elke streek maar zo'n boek, dat zou helpen voor de omgevingsvisies.

Grotere grootbedrijven

The Economist had vorige week een survey over de concentratie van de economie in de handen van steeds minder grootbedrijven. Het blad vindt dat het bewijst dat de theorie van Ronald Coase niet alles bewijst. Die transactiekostentheorie geeft aan dat bedrijven bestaan omdat de markt nog minder efficient is. Maar die transactiekosten zijn de afgelopen jaren fors gedaald door de ICT en toch is de concentratie toegenomen. Volgens The Economist is er in een bedrijf ook sprake van collectieve kennis en wijsheid die is neergeslagen in bedrijfstradities (en werkmethoden, maar vooral cultuur) die niet in de markt te koop zijn. Interessant idee.

Bericht uit Kiev

Vandaag sprak ik een key note uit op een EAAE Seminar in Kiev, Oekraine, dat zich verdiept in de Oost-West relaties. Over samenwerking in de wetenschap. Zoals gebruikelijk in te zien via Slideshare.

Zuivel en intensieve veehouderij: zoek de verschillen

Vrijdag gaf ik een presentatie in Wageningen voor het IFCN congres, waar de wereldwijde bedrijfstak zuivel zich over de ontwikkelingen in de melkveehouderij boog. Ik was gevraagd de zuivel te inspireren met voorbeelden uit de andere dierlijke bedrijfstakken. Mijn presentatie staat op slideshare.