Kan de wereld zichzelf blijven voeden? Die vraag is al zo oud als mensen over eten kunnen nadenken. De vraag is weer actueel want tot 2050 verdubbelt de behoefte aan voedsel. Een lang maar goed leesbaar artikel uit het Wageningse (dat al enige tijd uit is, maar ik nu onder ogen kreeg) beantwoordt de vraag met een technisch ja: we zouden twee keer de bevolkingsomvang van 2050 kunnen voeden.
Of we dat ook weten te realiseren is ook een kwestie van economie. De auteurs schilderen 3 scenarios: aanhoudende overvloed van voedsel door investeringen op basis van overheidsbeleid of niche-vraag, een zachte landing via hogere prijzen en extra investeringen of een onnodige schaarste waarin investeringen achterblijven en ineens prijzen exploderen waarna er te weinig tijd is om vernieuwingen door te voeren.
Het artikel bevat ook een aantal nuttige system-dynamics modelletjes. Aanbevolen dus.
N.B.J. Koning et al: Long term global availability of food - continued abundance or new scarcity? in: NJAS 55-3, 2008
weblog over de toekomst van de Nederlandse landbouw en het platteland. Gemotiveerd vanuit het werk als econoom, de nevenfuncties als bestuurder en de woonomgeving van de moderator, maar als persoonlijke stellingname geheel buiten de verantwoordelijkheid van mijn werkgevers - zoals het hoort bij een weblog.
zondag 31 mei 2009
zaterdag 30 mei 2009
Op naar Afrika
Door voedselimporterende landen wordt er op grote schaal grond opgekocht in derde wereldlanden, m.n. in Afrika. Als ook in de ex-USSR. IFPRI maakte er onlangs een rapport over en het was aanleiding tot een groot verhaal in The Economist.
Het opkopen van grond lijkt vooral een reactie op de hoge voedselprijzen van vorig jaar. Volgens de topman van Nestle, waar ze al een tijdje alles door een waterbril zien, gaat het overigens niet om het opkopen van grond, maar van water: de opkopende landen komen mede voedsel tekort door hun klimaat, en de opgekochte gronden hebben wel toegang tot water. Toch lijkt dat niet per definitie een gevolg van klimaatsverandering: Soedan is al millenia lang de broodschuur van de Arabische wereld.
Op zich zouden de importerende landen ook gewoon voedsel op de wereldmarkt kunnen kopen. Zeker als de olieprijs ook hoog is, dan hebben de Arabieren daar geld genoeg voor. En de Chinezen wellicht ook, want dat zijn de tijden van een goed draaiende economie. Alleen moet de markt dan wel functioneren, en juist vorig jaar zagen we dat sommige voedselexporteurs tot handelsbeperkingen overgingen om de binnenlandse prijzen niet teveel op te laten lopen. Eigen volk eerst. Zie hier de reactie: zorg dat je eigenaar bent in het binnenland van de exporteur - dan lopen de belangen meer gelijk op c.q. een exportverbod wordt contractbreuk.
En misschien is het ook wel gewoon een mooie belegging in grond, die aantrekkelijker is dan in Amerikaanse aandelen of overheidsobligaties.
Op zich is het verschijnsel natuurlijk niets nieuws, we kenden al de bananenrepubliek - waarin de grootinvesteerder in landbouwgrond ook de nationale politiek van de exporteur kan beinvloeden. Neo-kolonialisme. Misschien moeten we nu maar een nieuwe betekenis geven aan het begrip Graanrepubliek.
The Economist noemt het in navolging van Nomura Securities een derde golf van outsourcing, na die van de industrie (1980s) en de ICT (1990s), maar dat lijkt me wat overdreven. Handelsstromen van landbouwproducten zijn er al heel lang, en bij bv. de ICT outsourcing was nu net het kenmerk dat de Amerikaanse en Europese bedrijven of overheden vaak geen eigenaar waren van de toeleveranciers in India.
Blijft de vraag of het erg is. De wereldmarkt wordt er weer wat meer een restmarkt door omdat een deel al contractueel verhandeld / buiten de markt om geleverd wordt. Anderzijds wordt er duidelijk in Afrika geinvesteerd met kapitaal en managers en gaat de productie er vermoedelijk omhoog. Net zoals dat eerder in Oost-Europa gebeurde. Dat is positief, ook voor de mensen ter plaatse. Wel gaan er verhalen dat in sommige gevallen traditionele landrechten van de locale bevolking met voeten worden getreden, een onteigening zonder schadeloosstelling.
En ongetwijfeld zijn er geo-politieke consequeties, maar welke dan precies is in de verhalen minder duidelijk.
The Economist: Outsourcing's third wave 23.5.2009
Het opkopen van grond lijkt vooral een reactie op de hoge voedselprijzen van vorig jaar. Volgens de topman van Nestle, waar ze al een tijdje alles door een waterbril zien, gaat het overigens niet om het opkopen van grond, maar van water: de opkopende landen komen mede voedsel tekort door hun klimaat, en de opgekochte gronden hebben wel toegang tot water. Toch lijkt dat niet per definitie een gevolg van klimaatsverandering: Soedan is al millenia lang de broodschuur van de Arabische wereld.
Op zich zouden de importerende landen ook gewoon voedsel op de wereldmarkt kunnen kopen. Zeker als de olieprijs ook hoog is, dan hebben de Arabieren daar geld genoeg voor. En de Chinezen wellicht ook, want dat zijn de tijden van een goed draaiende economie. Alleen moet de markt dan wel functioneren, en juist vorig jaar zagen we dat sommige voedselexporteurs tot handelsbeperkingen overgingen om de binnenlandse prijzen niet teveel op te laten lopen. Eigen volk eerst. Zie hier de reactie: zorg dat je eigenaar bent in het binnenland van de exporteur - dan lopen de belangen meer gelijk op c.q. een exportverbod wordt contractbreuk.
En misschien is het ook wel gewoon een mooie belegging in grond, die aantrekkelijker is dan in Amerikaanse aandelen of overheidsobligaties.
Op zich is het verschijnsel natuurlijk niets nieuws, we kenden al de bananenrepubliek - waarin de grootinvesteerder in landbouwgrond ook de nationale politiek van de exporteur kan beinvloeden. Neo-kolonialisme. Misschien moeten we nu maar een nieuwe betekenis geven aan het begrip Graanrepubliek.
The Economist noemt het in navolging van Nomura Securities een derde golf van outsourcing, na die van de industrie (1980s) en de ICT (1990s), maar dat lijkt me wat overdreven. Handelsstromen van landbouwproducten zijn er al heel lang, en bij bv. de ICT outsourcing was nu net het kenmerk dat de Amerikaanse en Europese bedrijven of overheden vaak geen eigenaar waren van de toeleveranciers in India.
Blijft de vraag of het erg is. De wereldmarkt wordt er weer wat meer een restmarkt door omdat een deel al contractueel verhandeld / buiten de markt om geleverd wordt. Anderzijds wordt er duidelijk in Afrika geinvesteerd met kapitaal en managers en gaat de productie er vermoedelijk omhoog. Net zoals dat eerder in Oost-Europa gebeurde. Dat is positief, ook voor de mensen ter plaatse. Wel gaan er verhalen dat in sommige gevallen traditionele landrechten van de locale bevolking met voeten worden getreden, een onteigening zonder schadeloosstelling.
En ongetwijfeld zijn er geo-politieke consequeties, maar welke dan precies is in de verhalen minder duidelijk.
The Economist: Outsourcing's third wave 23.5.2009
donderdag 28 mei 2009
veranderen op alle niveaus
Een speciale uitgave van het Wageningen UR blad Kennis Online belicht het zgn. Kennisbasis onderzoek dat we doen en daarin leg ik uit wat we onderzoeken aan grote maatschappelijke veranderingen. Zie aldaar.
woensdag 27 mei 2009
Wolfram Alpha
Hier is een link naar een interessante nieuwe zoekmachine, of beter: een naslagwerk: Wolfram Alpha. Voor wie getallen zoekt, ze wil laten berekenen of gewoon de voedingwaarde van een broodje kaas wil weten. Met bronvermelding. Gebaseerd op het bekende pakket Mathematica.
dinsdag 26 mei 2009
stormschade
Onweer en harde wind deed vannacht de nodige takken en water op de snel- en spoorwegen belandden. De schade in ons land was maar een paar miljoen zo werd op de radio gemeld, naar opgave van de verzekeringsmaatschappijen: wat beschadigde auto's en kassen.
Economisch gezien klinkklare onzin. Niet zozeer omdat een deel van deze schade via de hervezekeraars bij rijke lieden in het buitenland terecht komt (dan blijft het schade, hoewel je kunt twisten over dat "in ons land"), maar vooral om dat een groot deel van de schade niet meegerekend wordt, omdat ze niet verzekerd is. Zo deed ik er anderhalf uur in plaats van een half uur over om in Den Haag te komen en een vergadering ging maar half door omdat de helft van de mensen niet op tijd de bijeenkomst bereikte en soms halverwege naar huis terugkeerde. Al die verloren uren en levensvreugde is de echte schade. Ook al kun je in de auto of de trein bellen en stukjes als deze bedenken. Kortom ook zonder kasstromen tussen verzekeraar en verzekerde kan er sprake zijn van schade.
negatieve rente
Het is nog niet zo eenvoudig de economie uit het slop te tillen. Discussies in economenland gaan er over wat het grootste risico is: deflatie of inflatie. In extremen: Japan of Zimbabwe. Veel speculanten houden het op inflatie en beleggen weer in grondstoffenfondsen, met als gevolg dat grondstoffen weer oplopen in prijs.
Economen zijn bang voor deflatie omdat dan de centrale bank een instrument minder heeft: rente kan niet negatief worden. Dat is zo, maar op microniveau is negatieve rente niet onmogelijk. The Economist besteedde aandacht aan een boek over het financieel beheer bij de allerarmsten. Die lenen niet alleen geld tegen woekerrente als dat nodig is, maar zijn ook bereid 30 to 40% rente toe te betalen als ze tijdelijk geld over hebben. Omdat ze bang zijn het anders uit te geven in plaats van te sparen en omdat ze het zelf niet veilig kunnen bewaren. Ze betalen dus voor een veilige stalling.
Daryl Collins, Jonathan Morduch and Stuart Rutherford: Portfolios of the poor. Princeton.
maandag 25 mei 2009
moderne economie
Het memorabele van memorial day bleek dat de echte Jan Pen nog springlevend is. Goed nieuws, en zo was er weer even belangstelling voor zijn bestseller "Moderne Economie".
Moderne economie kwam ook aan de orde bij een lunchbijeenkomst van LNV waar we het over ICT hadden. Ik mocht er namens het LEI een boek van mijn collega's aanbieden: The Food Economy. Ik las het dit weekend en ik raad je aan dat ook te doen. Ook voor niet-economen staat er veel wetenswaardigs in rond voedselbeleid.
Moderne economie kwam ook aan de orde bij een lunchbijeenkomst van LNV waar we het over ICT hadden. Ik mocht er namens het LEI een boek van mijn collega's aanbieden: The Food Economy. Ik las het dit weekend en ik raad je aan dat ook te doen. Ook voor niet-economen staat er veel wetenswaardigs in rond voedselbeleid.
zondag 24 mei 2009
westerschelde
Mooi weer voor een dagje zeezeilen op de Westerschelde. Even op en neer via de Honte naar Terneuzen om vanaf het water de Dow te zien en het stadhuis van Jaap Bakema dat als een scheepsopbouw op de boulevard van de stad ligt.
Zeeland is de provincie waar de recessie het hardst toeslaat las ik vanochtend in de krant. Oorzaak: de chemische industrie speelt er een veel grotere rol dan elders. Ondanks alle frites-fabrieken is de voedingsmiddelenindustrie maar een beperkt deel van de regionale economie. Dat realiseert niet iedereen zich (en dat is maar goed ook), maar vanaf de Westerschelde kunnen Sloegebied en de kanaalzone je niet ontgaan. Maar er blijft ook veel ruimte voor recreatie.
Zeeland is de provincie waar de recessie het hardst toeslaat las ik vanochtend in de krant. Oorzaak: de chemische industrie speelt er een veel grotere rol dan elders. Ondanks alle frites-fabrieken is de voedingsmiddelenindustrie maar een beperkt deel van de regionale economie. Dat realiseert niet iedereen zich (en dat is maar goed ook), maar vanaf de Westerschelde kunnen Sloegebied en de kanaalzone je niet ontgaan. Maar er blijft ook veel ruimte voor recreatie.
zaterdag 23 mei 2009
Er zijn kleine initatieven die succesvol zijn in duurzame productie voor niches. Daarmee is opschalen een thema geworden. Of wordt iets wat al goed draait vanzelf wel groter? En is opschalen helemaal niet mogelijk omdat de markt er niet is? Daarover gaat mijn column in de nieuwste Syscope, vermoedelijk binnenkort ook wel online.
vrijdag 22 mei 2009
zeehonden en koeien
Op de Nederlandse bevrijdingsdag, 5 mei, stemde het Europese parlement voor een verbod op de handel in zeehondenproducten. Dat deden ze vooral om hun eigen huid te redden, zo vlak voor de verkiezingen - zo fulmineerde The Economist vorige week in een editorial.
Dat verbod is weinig nuttig voor de populatie zeehonden want daarvoor is het alleen maar goed dat er een economisch belang is bij het instandhouden van de populatie. En het World Wildlife Fund heeft al vier jaar geleden een rapport gemaakt waarin dierenartsen stelden dat de huidige jachtmethoden door professionals door de beugel kunnen.
.
Dat ik het nuttig vind naar dit stuk te verwijzen, komt niet alleen door deze economische redenering maar vooral omdat het gezaghebbende blad een vergelijking maakt met de Europese veestapel. Als het Parlement echt iets aan dierenwelzijn had willen doen, hadden ze daar moeten kijken. Elke dag worden er 1 miljoen schapen, varkens en rundvee geslacht. Waarbij je -ik citeer- weinig aan welzijn kunt doen als er 5 varkens per minuut gedood moeten worden. Dat weten we dan ook weer.
Het gezaghebbende blad wijst ook nog op een lobby groep Compassion in World Farming die stelt dat de helft van de Franse schapen die geslacht wordt nog bij bewust zijn is vanwege een religieus-slachten-gat in de wetgeving. Een voorstel in het EP om dat gat te dichten werd echter in dezelfde week afgestemd.
Zo weet je weer even hoe de Britse pers het besluitvormend deel van de natie informeert. Overigens moeten de Commissie en de Raad nog akkoord gaan. En gewoon gaan stemmen, begin juni voor het Europees Parlement. Misschien moet je nog even kijken op wie........
The Economist 16 mei: Political Animals
donderdag 21 mei 2009
lijstje: eetfilms
Een jaar geleden gaf ik hier al een lijstje films over boeren en platteland. De NRC adverteert nu met een DVD met de "vijf lekkerste eetfilms". Die lijst mag hier dus niet ontbreken:
- La Grande Bouffe - de schandaal film uit 1973 over de consumptiemaatschappij
- Babette's Feast - de Parijse vluchtelinge die in Jutland de lotto wint en een etentje organiseert
- La Cena - de gastvrouw van een restaurant die verhalen aanhoort
- The fish fall in love - de Iranese film over een verleiding met culinaire kunsten
- Eden - zo heet ze en ze begint een affaire met een meesterkok.
woensdag 20 mei 2009
kaas en concurrentie
Op de website van de Europese Commissie, DG Enterprise, verscheen onze studie naar de concurrentiekracht en aanverwante aspecten in de Europese Zuivelindustrie. Het heeft even geduurd, maar nu zit er ook een mooie kaft om.
dinsdag 19 mei 2009
bungeejumping
Risico's nemen kun je leren. Met kleine stapjes. Dat is de conclusie van een nieuwe column van mijn hand op Ziezo.biz die begint met de vraag waarom sommige mensen (en vooral jonge mannen) toch van die forse risico's nemen.
maandag 18 mei 2009
Bij een crisis hoort humor: zie hier de standup economist met mooie grappen over de economie, economen en bankiers. Voor wie de site van Greg Mankiw niet zelf bijhoudt.
Goed idee trouwens van de AEA organisatie om op een congress ook een humor sessie te organiseren.
Goed idee trouwens van de AEA organisatie om op een congress ook een humor sessie te organiseren.
zondag 17 mei 2009
dubbeldoel-koe
Nog een aanvulling bij de koeien van gisteren: die specialisatie op boter- en kaaskoeien is natuurlijk de voortzetting van een trend. Om nog eens een oude koe uit de sloot te halen: vroeger hadden we dubbeldoel-koeien, daarbij werd er in de fokkerij niet alleen op melkproductie maar ook op vleesproductie gelet. In het MRIJ (Maas-Rijn-IJssel)-vee ken je dat nog terug. Ergens in de jaren 80 kwam daar met de Holstein Frisians (waarin de jukbeenderen belangrijker lijken dan het vlees) min of meer een einde aan en werd het bijproduct vlees een restproduct vlees.
Kortom het economische principe van specialisatie zie je overal. Overigens zouden de kaaskoeien wel eens belangrijker kunnen worden dan de boterkoeien, want veel deskundigen wijzen erop dat we komende jaren (boter)vet teveel krijgen, met al die light-producten. En vet is goedkoper via planten dan koeien te verkrijgen.
Kortom het economische principe van specialisatie zie je overal. Overigens zouden de kaaskoeien wel eens belangrijker kunnen worden dan de boterkoeien, want veel deskundigen wijzen erop dat we komende jaren (boter)vet teveel krijgen, met al die light-producten. En vet is goedkoper via planten dan koeien te verkrijgen.
zaterdag 16 mei 2009
kaaskoe en boterkoe
Binnen tien jaar hebben we speciale kaaskoeien en boterkoeien in de wei (of de stal), zo voorspellen Wageningse veefokkers vandaag in de NRC. Niet meer 1 soort melk waaruit allerlei producten worden gemaakt, met de zuivelfabriek als raffinaderij, maar allerlei soorten melk, ieder met zijn eigen eigenschappen zodat de fabriek efficienter draait of de consument specifiekere producten krijgt.
Dat lijkt een logische ontwikkeling en doet denken aan de aardappelen: daar hadden we ooit het Bintje dat erg aantrekkelijk was omdat je er goed friet van kon maken en alle consumenten ook tevreden waren met Bintje als tafelaardappel. Maar ergens in de jaren 80 groeide dat uit elkaar en kregen we fritesrassen en een gamma aan tafelaardappelrassen. Dus waarom niet met melk?
Toch gaat dat nog veel economische vragen oproepen: bij melk is er een zuivelfabriek nodig en als die er voor boter anders uitziet dan voor kaas krijgen we dus ook regionale specialisatie. Met meer of minder transport? En sterkere afhankelijkheid tussen fabriek en boer. En er gaan deelmarkten ontstaan met verschillende prijzen. En zijn die zo afgescheiden dat je je in zo'n deelmarkt een beetje aan de wereldmarkt kunt onttrekken? En is er dan minder schaalvergroting nodig? En levert dat dan meer prijsschommelingen op binnen zo'n deelmarkt? En gaat Nederland zich dan toeleggen op kaaskoeien en Ierland of Nieuw-Zeeland op boterkoeien?
Of valt het allemaal wel mee? Hete aardappels genoeg om nieuwe economische modellen te maken, zo lijkt me. Zodat we kunnen zien of het wel zinvol is, aparte boterkoeien.
Dat lijkt een logische ontwikkeling en doet denken aan de aardappelen: daar hadden we ooit het Bintje dat erg aantrekkelijk was omdat je er goed friet van kon maken en alle consumenten ook tevreden waren met Bintje als tafelaardappel. Maar ergens in de jaren 80 groeide dat uit elkaar en kregen we fritesrassen en een gamma aan tafelaardappelrassen. Dus waarom niet met melk?
Toch gaat dat nog veel economische vragen oproepen: bij melk is er een zuivelfabriek nodig en als die er voor boter anders uitziet dan voor kaas krijgen we dus ook regionale specialisatie. Met meer of minder transport? En sterkere afhankelijkheid tussen fabriek en boer. En er gaan deelmarkten ontstaan met verschillende prijzen. En zijn die zo afgescheiden dat je je in zo'n deelmarkt een beetje aan de wereldmarkt kunt onttrekken? En is er dan minder schaalvergroting nodig? En levert dat dan meer prijsschommelingen op binnen zo'n deelmarkt? En gaat Nederland zich dan toeleggen op kaaskoeien en Ierland of Nieuw-Zeeland op boterkoeien?
Of valt het allemaal wel mee? Hete aardappels genoeg om nieuwe economische modellen te maken, zo lijkt me. Zodat we kunnen zien of het wel zinvol is, aparte boterkoeien.
vrijdag 15 mei 2009
bungee jumpen en andere risico's
Het leven is niet zonder risico's. Sommige mensen zoeken ze op. Ondernemers bijvoorbeeld, waarvan de economie-boekjes leren dat ze beloond worden om risico te dragen. Volgens mij is hun rol vooral om risico's te verminderen, in plaats van ze te dragen - maar dat terzijde.
Steeds meer mensen (vooral mannen) zoeken ook risico's op, waarbij bungee jumpen voor kantoorbedienden verre van extreem is. Waarom doen mensen dat: zijn er in het gewone leven teveel risicos uitgebannen?
Freud stelde een eeuw geleden dat er een steekje los is met mensen die vrijwillig risico's opzoeken. Anderen houden het op een soort doodswens.
Een artikel in Intelligent Life leerde me dat cultureel antropologen intussen een verklaring hebben: het is een rite de passage voor jonge mannen. Wij moderne mensen hebben evolutionair nog de hersenenen en gedrag van onze voorouders in Afrika. Voor jonge mannen is het uit evolutie-oogpunt aantrekkelijk om met elkaar te strijden in extreem mogelijke risico's niet uit de weg te gaan: wie er in slaagt krijgt de beste partner want die ziet zo de beste mogelijkheid om haar nageslacht van een sterke man te krijgen.
En hersenonderzoekers komen tot het inzicht dat het gedrag bevorderd wordt omdat hersenen dan nog in ontwikkeling zijn, het is niet waar dat kinderen qua hersenen net kleine mensen zijn. Deskundigen gaan dan ook steeds meer inzien dat je risico's niet moet weghalen maar mensen en vooral ook kinderen moet leren er mee om te gaan. Niet te beschermend, en dat zijn we juist aan het doen als er maar weinig kinderen zijn.
De bungeejumpers zijn het er mee eens: die zeggen dat het opzoeken van de extreme risico's juist geen doodsangst maar een extreme levenswens is: men traint zich in het concentreren op overleven door te oefenen risico's te beheersen.
Hier liggen lessen voor het leren van ondernemerschap en omgaan met risico's: trainen en langzaam opbouwen. Agrarische scholen doen dat al met de schoolonderneming. Desalniettemin krijgen melkveehouders momenteel even een crash course. Waren we maar eerder begonnen met langzaam oefenen.
Deirdre Fernard: Life Wish in: Intelligent Life, spring 2009 volume 2 issue 3, p 28-31
Steeds meer mensen (vooral mannen) zoeken ook risico's op, waarbij bungee jumpen voor kantoorbedienden verre van extreem is. Waarom doen mensen dat: zijn er in het gewone leven teveel risicos uitgebannen?
Freud stelde een eeuw geleden dat er een steekje los is met mensen die vrijwillig risico's opzoeken. Anderen houden het op een soort doodswens.
Een artikel in Intelligent Life leerde me dat cultureel antropologen intussen een verklaring hebben: het is een rite de passage voor jonge mannen. Wij moderne mensen hebben evolutionair nog de hersenenen en gedrag van onze voorouders in Afrika. Voor jonge mannen is het uit evolutie-oogpunt aantrekkelijk om met elkaar te strijden in extreem mogelijke risico's niet uit de weg te gaan: wie er in slaagt krijgt de beste partner want die ziet zo de beste mogelijkheid om haar nageslacht van een sterke man te krijgen.
En hersenonderzoekers komen tot het inzicht dat het gedrag bevorderd wordt omdat hersenen dan nog in ontwikkeling zijn, het is niet waar dat kinderen qua hersenen net kleine mensen zijn. Deskundigen gaan dan ook steeds meer inzien dat je risico's niet moet weghalen maar mensen en vooral ook kinderen moet leren er mee om te gaan. Niet te beschermend, en dat zijn we juist aan het doen als er maar weinig kinderen zijn.
De bungeejumpers zijn het er mee eens: die zeggen dat het opzoeken van de extreme risico's juist geen doodsangst maar een extreme levenswens is: men traint zich in het concentreren op overleven door te oefenen risico's te beheersen.
Hier liggen lessen voor het leren van ondernemerschap en omgaan met risico's: trainen en langzaam opbouwen. Agrarische scholen doen dat al met de schoolonderneming. Desalniettemin krijgen melkveehouders momenteel even een crash course. Waren we maar eerder begonnen met langzaam oefenen.
Deirdre Fernard: Life Wish in: Intelligent Life, spring 2009 volume 2 issue 3, p 28-31
donderdag 14 mei 2009
chinees-russische hectares
De column van J.L. Heldring in het NRC van vanavond bevatte een interessant feitje: in Rusland ligt er vlak bij de Chinese grens nog 20 miljoen ha bebouwbare landbouwgrond die niet wordt gebruikt. Er wonen volgens de Russen al 700.000 Chinezen (van wie 35.000 legaal). De Russen denken dat door hun krimpende bevolking in dit dun bevolkte deel van Aziatisch Rusland het gebied eigenlijk onverdedigbaar is. Een geo-politiek gegeven waar een Duitse hoogleraar medicijnen na kampervaringen al in 1955 de hoogste politici op heeft gewezen maar dat de loop van de koude oorlog blijkbaar niet beinvloed heeft.
Misschien kan er niet veel groeien op die 20 miljoen ha, maar wie beweert dat de landbouwproductie moeilijk uit te breiden is moet er even gaan kijken.
J.L. Heldring: Dezer dagen, column 14.5.2009 in NRC-Handelsblad
Misschien kan er niet veel groeien op die 20 miljoen ha, maar wie beweert dat de landbouwproductie moeilijk uit te breiden is moet er even gaan kijken.
J.L. Heldring: Dezer dagen, column 14.5.2009 in NRC-Handelsblad
woensdag 13 mei 2009
animeren met een animatie
wie het schrijven van essays en rapporten even zat is en zijn informatie liever op een wat modernere wijze zou willen overdragen, kan nog wat leren van een animatie op internet die fraai de kredietcrisis uitlegt.
zondag 10 mei 2009
demografische transitie
De milieuproblemen van deze wereld worden vooral veroorzaakt door de groeiende bevolking en de stijgende welvaart. Met dat in het achterhoofd las ik met belangstelling het interview met demograaf Tim Dyson in de NRC Wetenschapsbijlage van dit weekend. Hij legt uit hoe in elk land het teruglopende sterftecijfer (als gevolg van betere gezondheidszorg) gevolgd wordt door lagere geboortecijfers.
Die gezinsplanning is een poging om de gezinsgrootte te handhaven, niet om ze te verkleinen maar om te voorkomen dat ze groter wordt. Want voor die tijd gingen er helaas veel kinderen dood en veelal zijn gezinnen te arm om te groeien. Gezinsplanning heeft een economische reden: kinderen zijn duur, moeten worden gevoed, huizen kunnen vaak geen sterk uitdijende gezinnen aan. In Frankrijk werd rond 1800 de bevolking in de demografische transitie dan ook nog geen twee keer zo groot. Ook omdat kinderarbeid verboden werd en kinderen verplicht naar school moesten. Worden ze een stuk duurder van. Veel andere Europese landen zaten op een factor 2 tot 3. Engeland zat hoog door de sterk stijgende welvaart, die maakte dat een gezin wel wat kon groeien.
Ook de Chinezen groeien door het achterlopen van het teruglopende geboortecijfer ten opzichte van het sterftecijfer maar met een factor 3 tot 4. Dankzij o.a. de 1-kind politiek. Maar India wordt een factor 5 a 6, en Afrika zit op 11.
Het roept de vraag wat we daar aan kunnen doen. De Chinese methode is wat erg cru, maar in India of Afrika het voorbeeld van Frankrijk volgen is wellicht aantrekkelijker dan de bio-energie. Waarvan dezelfde NRC meldt dat bio-electriciteit uit switch grass veel aantrekkelijker is dan bio-alcohol of bio-diesel, ook omdat verbrandingsmotoren niet bijster efficient zijn. En het kan met de huidige infrastructuur. En als je dan de CO2 opslaat in de bodem, dan onttrekt autorijden CO2 aan het milieu. Kan er weer een aardbewoner bij.
zaterdag 9 mei 2009
biologisch doorstaat stresstest
Anderhalve week geleden constateerden we hier dat de vraag naar biologische producten goed op niveau blijft en speculeerden we waarom. Gisteren kreeg ik een reclamemail van Business Insights voor een duur rapport over de biologische sector.
Ook die consultancy constateert dat de verkoop op niveau blijft, en geeft ook twee steekhoudende verklaringen: het zijn vooral de hogere inkomensgroepen die bio kopen en die zijn nog weinig getroffen door de crisis: organic is hotter / cooler in Washington dan in Detroit, de arbeidsmarkt koelt vooral in Detroit af. De tweede reden zou zijn dat de prijsverschillen tussen bio en gangbaar aardig zouden zijn afgenomen in de laatste jaren, zodat de substitutie minder snel aantrekkelijk is. Klinkt plausibel.
Business Insights: The evolution of organic food and drinks
Ook die consultancy constateert dat de verkoop op niveau blijft, en geeft ook twee steekhoudende verklaringen: het zijn vooral de hogere inkomensgroepen die bio kopen en die zijn nog weinig getroffen door de crisis: organic is hotter / cooler in Washington dan in Detroit, de arbeidsmarkt koelt vooral in Detroit af. De tweede reden zou zijn dat de prijsverschillen tussen bio en gangbaar aardig zouden zijn afgenomen in de laatste jaren, zodat de substitutie minder snel aantrekkelijk is. Klinkt plausibel.
Business Insights: The evolution of organic food and drinks
vrijdag 8 mei 2009
transparant onder Calvijn
We hebben in Nederland de neiging om alles openbaar te maken. We laten -tot verbijstering van buitenlanders- de gordijnen open om te laten zien dat er niets vreemds of bedreigends aan de hand is. Komt door Calvijn, zo begrijp ik uit de NRC, die verslag doet van de Calvijn herdenking in Dordt (en waar Ramsey Nasr een fraai gedicht voordroeg): de mens is tot zonde geneigd en om dat te beteugelen moet alle leven zich in de openbaarheid afspelen.
Raar dat de weblog en -cam niet in Nederland zijn uitgevonden. Enfin in het kader van die transparantie, maar uitdrukkelijk zonder de toezegging verder alles maar openbaar te maken, een koppeling naar een persbericht voor wie er naar op zoek was.
donderdag 7 mei 2009
koeloos jaarverslag
Ik kreeg het jaarverslag 2008 van Koninklijke FrieslandCampina (KFC, maar dat is eigenlijk geen fraaie afkorting, teveel kip) op mijn bureau. De cijfers heb je dan meestal al uit de krant vernomen, maar het is toch aardig om te zien hoe zo'n nieuwe onderneming zich presenteert.
Vooral als een firma van fast moving consumergoods, met sterke merken en met oog voor innovatie, is mijn indruk. En het papier roept een gevoel van duurzaamheid op, niet overdreven veel glans.
Koeien staan er nauwelijks in. De foto's gaan over consumenten, producten en onderzoek in het lab. En de ene foto die er in staat met koeien, toont een jonge veehouder met een PDA in de hand om data vast te leggen, koeien in de stal op de achtergrond.
Lijkt me al met al een juist beeld van wat de onderneming zou moeten willen zijn. Mooi jaarverslag dus. Maar er zullen wel eigenaren (boeren) zijn die het jaarverslag anno jaren zeventig missen van de rechtsvoorgangers, die jaarverslagen met veel foto's van koeien in de wei.
Zou er een mooie maatstaf inzitten: het percentage foto's met koe_in_de_wei in het jaarverslag als maat voor de ketenomkering en consumentgerichtheid? En zou die grafiek in de loop der tijd inderdaad een dalende tendens vertonen? En zou er een verschil zijn tussen Nederlandse en Franse / Duitse cooperatieve jaarverslagen? Hier is ruimte voor een scriptie.
Kon. FrieslandCampina: jaarverslag 2008
Vooral als een firma van fast moving consumergoods, met sterke merken en met oog voor innovatie, is mijn indruk. En het papier roept een gevoel van duurzaamheid op, niet overdreven veel glans.
Koeien staan er nauwelijks in. De foto's gaan over consumenten, producten en onderzoek in het lab. En de ene foto die er in staat met koeien, toont een jonge veehouder met een PDA in de hand om data vast te leggen, koeien in de stal op de achtergrond.
Lijkt me al met al een juist beeld van wat de onderneming zou moeten willen zijn. Mooi jaarverslag dus. Maar er zullen wel eigenaren (boeren) zijn die het jaarverslag anno jaren zeventig missen van de rechtsvoorgangers, die jaarverslagen met veel foto's van koeien in de wei.
Zou er een mooie maatstaf inzitten: het percentage foto's met koe_in_de_wei in het jaarverslag als maat voor de ketenomkering en consumentgerichtheid? En zou die grafiek in de loop der tijd inderdaad een dalende tendens vertonen? En zou er een verschil zijn tussen Nederlandse en Franse / Duitse cooperatieve jaarverslagen? Hier is ruimte voor een scriptie.
Kon. FrieslandCampina: jaarverslag 2008
dinsdag 5 mei 2009
Marx
maandag 4 mei 2009
grondmarkt-wetgeving kan anders
In de nieuwste uitgave van het STIVAS magazine mag de Almeerse PvdA wethouder Adri Duivesteijn zijn gal spuwen over de grondmarkt. Zijn gemeente wil uitbreiden op Zeewolde's grondgebied en hij ergert zich aan de strategische grondposities van beleggers, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars.
Hij kaartte de zaak al eerder als kartelvorming aan bij de NMA (en kreeg geen gehoor) en ergert zich ook aan de confectie-kwaliteit in de vinex-wijken die de projectontwikkelaars realiseren. De voorspoed van afgelopen 15 jaar zal geen monumentenwijken a la de Amsterdamse school opleveren.
Duivesteijn brengt ook nog een nieuw argument in de discussie: nog geen twintig jaar geleden was de grond in Zeewolde ook gewoon van de overheid, net ingepolderd. En die zijn voor normale (ik vermoed zelfs tegen lage in-verpachte-staat prijzen -kjp) verkocht aan boeren, die ze weer met winst hebben verkocht.
Punt gemaakt zou ik zeggen en het wordt nog vreemder doordat de buren weg moeten voor natuur (waar de bewoners van die wijk weer van gaan profiteren) tegen gewone agrarische prijzen. Niet zo rechtvaardig temeer daar ze op de grondmarkt voor vervangende aankoop meteen een achterstand hebben.
Afschaffen dan dat zelfrealisatiebeginsel, zou ik denken maar dat voorstel bevat het artikel nu weer net niet.
WILG
Ook Willem Bruil mag klagen, en dan over de Wet Investeringsbudget Landelijk Gebied (WILG). Zoals de naam van de wet al suggereert: "het zijn de accountants die het platteland inrichten", visie spreekt er niet uit. Broddelwerk volgens Bruil. Vooral de toezegging van toenmalig minister Veerman dat ook gewone huizen in het buitengebied onder de regeling van kavelruil vallen, vindt Bruil grote kansen bieden. Hij bereidt een woningruil met een villa in Arnhem voor en denkt zo de overdrachtsbelasting te omzeilen.
Maar ja, moesten we vanwege de flexibiliteit op de arbeidsmarkt daar toch al niet van af?
Stivas Magazine, jaargang 1, nummer 2, april 2009
zondag 3 mei 2009
stadsmussen zijn slimmer
Het leven op het platteland is rustiger dan de hectiek van de stad. Dat geldt niet alleen voor mensen maar ook voor mussen. De wetenschapspagina van de NRC meldde vorige week dat in de Proceedings of the Academy of Sciences door een aantal Hongaren is aangetoond dat grote groepen mussen in de stad sneller problemen oplossen dan kleine groepen op het platteland.
Komt door crowd sourcing: er is altijd wel een mus die per ongeluk iets slims verzint en in een grotere groep is die kans groter en zijn er meer mussen om het te kopieren. Agglomoratie-effect noemen we dat in de economie.
zaterdag 2 mei 2009
broodje hond?
De productkennis van consumenten is bedroevend. Dat is geen vrijblijvend statement van Foodlog, maar de indruk die ik over houd van een uniek experiment uit het wetenschappelijke E-journal Wine Economics, waarover ook de Los Angeles Times bericht: de meeste consumenten kunnen hondenvoer in een blinde test niet onderscheiden van een dure pate.
Onderzoekers organiseerden een blinde proeverij met 18 vrijwillgers, die ze ook nog vertelden dat er hondenvoer tussen de producten zou zitten. Alternatieven waren: Smac (Spam in het amerikaans, in de ogen van de onderzoekers een imitatie pate), eendenlever-mousse, varkensleverpate en gepureerde leverworst. Alle producten werden wel zo behandeld dat ze eenzelfde consistentie / textuur hadden.
Slechts 3 van de 18 proevers herkenden het hondenvoer, niet beter dan een gok. En nauwelijks meer dan de 2 die zelfs de duurste pate aanzagen voor het hondenvoer. De meesten hielden de leverworst voor het hondenvoer. En driekwart vond het hondenvoer een slechte pate. Dat weer wel.
Slechts 3 van de 18 proevers herkenden het hondenvoer, niet beter dan een gok. En nauwelijks meer dan de 2 die zelfs de duurste pate aanzagen voor het hondenvoer. De meesten hielden de leverworst voor het hondenvoer. En driekwart vond het hondenvoer een slechte pate. Dat weer wel.
Onduidelijk is welke wijnen er werden geserveerd.
vrijdag 1 mei 2009
see you later, aligator
In aanvulling op mijn lijstje muziek van gisteren dan nog maar een top-10 van de beste schuurfeest-dansplaatjes. Voor intimi: een echt Golliwog lijstje:
- Peter en zijn Rockets: Kom van dat dak af (de orginele versie graag)
- Bill Haley and his Comets: Rock around the clock
- Creedence Clearwater Revival: Travellin' band
- Rob Hoeke Boogie Woogie Quartet: Down South [kan iemand dat op YouTube zetten?]
- Rare Earth: Get Ready
- Sam the Sham and the Pharaoh's: Wooly Bully (live in Dubai?)
- The Beatles: Back in the USSR
- Ike and Tina Turner: Proud Mary
- Chubby Checker: Let's twist again
- The Rolling Stones: Satisfaction
Kan nog een gezellige avond worden als jeugdige dj's hier ook even kennis van nemen dus. See you later
Abonneren op:
Posts (Atom)