Gelukkig Nieuwjaar

De jaarlijkse nostalgie-index

De laatste dagen van het jaar. Het is weer tijd voor de Top2000. En dus voor de jaarlijkse nostalgie-index: we meten de behoefte aan rurale nostalgie aan de hand de notering van Wim Sonnevelds' Het Dorp in de Top2000.

Vorig jaar speculeerde ik dat die behoefte aan het afnemen was, want ondanks de TV serie Moeder, ik wil bij de revue zakte het nummer naar een all time low.
Helaas, de realistische kijk op Deurne en omgeving zet niet door. Dit jaar maakt het door Friso Wiegerma herschreven Franse bergboerenchanson een forse come back - met stip gestegen naar nummer 36.
Mogelijk dat de succesvolle musical Sonneveld de oorzaak van de hernieuwde populariteit is, al of niet cumulatief op genoemde TV serie. Maar evengoed is het de ellende in de vleesindustrie: 2013 werd opgeschrikt door paardenvlees, poepvlees, kweekvlees (de labburger) en bio-verpakkingsproblemen bij den Encebe. En Vion verkocht de kroonjuwelen. Willen we terug naar Slagerij J. van der Ven?

Slideshare

Hiernaast is een koppeling toegevoegd naar mijn Slideshare account. Alwaar ik mijn (professionele) presentaties hoop te delen. Beter laat dan nooit.

bloemen uit de wei

Vorige week publiceerde ik hier een wat uitdagende grafiek met de veebezetting per ha in Zuid-Holland, onder de kop Koe uit de Wei: er lopen nu minder koeien in de Zuidhollandse wei dan in 1950, gewoon omdat er minder zijn.

Dat leidde nog tot een mailtje van een bezoeker van de bijeenkomst waar ik dit presenteerde: de indicator geeft geen beeld van de intensivering van melkproductie en de teruglopende biodiversiteit.

Helemaal waar: in 1950 haalden we gemiddeld in Nederland (ZH zal niet veel afwijken) net geen 4000 liter per koe, nu het dubbele. Deels door dierveredeling, deels door daarmee samenhangend meer krachtvoer. Waarmee er meer mest per ha beschikbaar kwam wat misschien ook zijn invloed op de graslandsamenstelling van de veenweidegronden heeft gehad.

Wat nog niet zoveel zegt over biodiversiteit (waar de discussie overigens niet over ging bij de Partij voor de Dieren). 

Die is vermoedelijk vooral veranderd doordat er in het grasland veel veredeld is (ook in de permanente graslanden op het veen, neem ik aan). Onkruiden kunnen makkelijker worden bestreden. Daarmee is de biodiversiteit ongetwijfeld afgenomen.

Dat zou je natuurlijk het liefst direct willen meten, en niet afleiden uit veebezetting en voergift. Heeft iemand dat wel eens gedaan?

Boekenlijstjes

Tijd om boeken te lezen. De AWT nieuwsbrief gaf wat lijstjes, sommige zette ik al op Twitter. Hier de links:
Forbes maakte een lijstje van boeken over creatief leiderschap.
Tim Kastelle houdt een blog bij over de Discipline of Innovation en geeft ook een lijstje.

Wie het liever in wetenschap en technologie zoekt: de website Brainpicking zette een lijstje boeken met eerdere recensies online.

Prettige Kerstdagen / Merry Christmas

Mercosur - EU

Hoe zou het eigenlijk met de handelsbesprekingen tussen de EU en de Mercosur zijn, zo vroeg ik me onlangs nog af. Omdat het mede de toekosmt van de veehouderij bepaalt. The Economist van 14 december komt met het antwoord. Er zit na jaren stilstand weer voortgang in, met name Brazilie wil de boot niet missen in de regionale handelsdeals (zoals EU-Canada en TTIP). Argentinie heeft minder haast.
"Success would help stagnant Europe to export its way back to growth and open new markets for Mercosur's efficient farmers. Failurs would leave Europeans overpaying for food (..)", zo schrijft het blad. En het denkt dat goedkoop voedsel aan belang op de agenda gewonnen heeft om koopkracht in stand te houden, terwijl een extern argument om in de GLB kosten te snijden ook welkom zou zijn.

In het zelfde blad overigens de constatering dat er geen wetenschappelijke argumenten zijn tegen GMO-voedsel (en de suggestie dat zij die klimaatveranderings-sceptici terecht van niet-wetenschappelijk denken betichten, consequent moeten zijn) maar dat juist in China de onrust over GMO toeneemt als gevolg van voedselveiligheidsproblemen.

The Economist: Strategic patience runs out. 14.12.2013

Koe uit de wei

Eerder deze week mocht ik optreden op een bijeenkomst in de Statenzaal van de Provincie Zuid-Holland, georganiseerd door de Partij voor de Dieren en onder de erudiete leiding van Jan Terlouw. Ik liet er zien dat er minder koeien in de wei lopen dan in 1950, en heel veel minder dan in 1980. Niet in de laatste plaats door minder hectares (want Zoetermeer, Ommoord en Alphen rukten op) en door een lagere veebezetting. En inderdaad ook door meer opstallen.
(kengetal is volledig: melk- en kalfkoeien per 100 ha grasland en voedergewassen, bron: Landbouwcijfers)

Boeren non-communicatie

Ook over non-communicatie kan worden gecommuniceerd. Sterker, het is goed dat aan de orde stellen en voorstellen tot verbetering te doen. Onlangs verscheen Wat de boer niet zegt, van de hand van Johan Weerkamp en Truke Zeinstra. Het boek werd positief gesignaleerd in de NRC.

Ik geef hieronder de tekst uit de attenderingsmail die de eerste auteur me stuurde. Het boek gaat over gezinsbedrijven, maar juist in het kader van de bedrijfsovername is de term Familiebedrijf nu eens goed gebruikt.
Het boek is voor 19 euro alom verkrijgbaar.Een aanrader voor onder de boom zo lijkt me - zelfs als de bedrijfsovername nog ver weg is. Je kunt het niet vroeg genoeg bespreekbaar maken want het speelt in veel beslissingen mee.
Hier nog wat toelichtende tekst van de auteurs:

In een familiebedrijf vallen privé en bedrijf samen. In een agrarisch familiebedrijf is dat nog sterker: waar je woont, is waar je werkt. Langdurige samenwerking tussen verschillende generaties, het doorgeven van familiebezit en traditie, en een economisch gezond bedrijf voeren, dat is tegelijkertijd een uitdaging en een last. Bedrijfsovername kan niet zonder steun in de rug van familie, daarbij moeten zakelijke en familiebelangen met elkaar in evenwicht worden gebracht; gelijkheid, eerlijkheid, verdienste en behoefte strijden om voorrang. Dat evenwicht kan alleen gevonden worden als er een open, transparante relatie is en men elkaar deelgenoot maakt van verwachtingen en wensen. Maar niet iedereen heeft daarvoor de juiste woorden ter beschikking.

In Wat de boer niet zegt beschrijven Johan Weerkamp en Truke Zeinstra hoe familieleden die samen een bedrijf voeren communiceren, welke oplossingen ze daarbij hebben gevonden en welke valkuilen ze tegenkomen. De kern van het boek wordt gevormd door veertien praktijksituaties, waarin bedrijfsovername en samenwerking centraal staan.

Wat de boer niet zegt is praktisch én verdiepend voor agrarische ondernemers, partners, familie, accountants, bedrijfsadviseurs, leveranciers en ieder die bij land- en tuinbouwbedrijven op het erf of in de tuin komt. 

Agrimatie

Agrimatie.nl, een samentrekking van agri en informatie, is een nieuwe website van het LEI waarop heel veel cijfers met hun analyse zijn te vinden. Vandaag gelanceerd, dus deze keer op de blog enige reclame. Zie alhier. Ideaal voor papers, scripties en presentaties want de grafieken en hun data zijn makkelijk downloadable in je eigen verhaal. Met dank voor de bronvermelding.

Video cooperatie lezing

Hier een video van mijn lezing in Brussel over cooperaties op bij de opening van het Jaar van het Gezinsbedrijf.

AgMD magazin

Gisteravond at ik wild in de Hoekse Waard - bij de Koningshoeve. Het ging o.a. over ICT en over cooperaties en bij toeval kwam ik nog een oude bekende vakgenoot tegen. Leuk allemaal.
Voor de laatste keer (voorlopig) de polderhack en AgriMeetsDesign - omdat ik eerder deze week de link kreeg toegestuurd naar het after-party magazin dat het event heeft vastgelegd. Voor wie het nog niet gezien heeft: hier is het.

Yeah Yeah Yeah

Eerder blogde ik over de economie van de popmuziek naar aanleiding van een boek van Elijah Wald. Die stelde dat de Beatles een einde maakten aan de popmuziek. Nu is er een boek van Bob Stanley: Yeah, Yeah, Yeah die 60 jaar popmuziek bespreekt, en dan met name wat de charts heeft gehaald. Lovend besproken als een goed vervolg, juist ook over de sixties, disco, soul, philly soul etc.

Pas nu zou de popmuziek dood zijn, omdat het te makkelijk te downloaden is.
De emotie van het horen van de plaat, zaterdag naar de winkel, tapen van een vriendje of de radio, het is weg. En met het eenvoudig downloaden is dat, en daarmee de gezamenlijke soudntrack van de wereld, allemaal weg. Het lijkt me te pessimistisch, maar we zullen zien.

wijntechnologie

 Dezelfde Economist (zie de vorige blog) had in zijn Technology Quarterly ook een mooi artikel over de technologie in de wijnbouw. Leidend is -ondanks zijn tradities - Frankrijk: veel wijn, en hoge arbeidskosten, in tegenstelling tot de meeste andere landen. In de VS kun je altijd weer Mexicanen laten plukken. Bovendien hebben Franse top-wijnmakers die vernieuwen weinig kritiek te verwachten, terwijl niet-Franse wijnbouwers zich de hoon of verdachtmakingen van de Franse top-vinologen op de hals kunnen halen.

De druivenplukmachines kende ik al, maar er zijn nu ook machines of de beste wijnen alleen van de beste druiven, en niet van de beste druiventrossen, te maken. Het zou er uitzien als grote flipperkasten waar de druiven met cameras en beeldverwerkingssoftware worden gesorteerd. In 30 milliseconden bepaalt het apparaat de vorm, grootte en kleur van de druif en vergelijkt die met de eisen van de wijnmaker.

Deed me denken aan een bezoek in de jaren 90 bij een workshop van ons Pacioli netwerk aan Margaux, een beroemd chateau in de Bordeaux, toendertijd van de Agnelli (Fiat) familie. We discussieerden over nieuwe GIS software waarmee de waarde van individuele percelen ook kon worden bepaald, je wist wat je op een perceel deed en wat er aan oogst en wijn vanaf kwam. En tracing and tracking waren net in de mode, de wijnmaker wilde die data gaan meeleveren aan de consument. Dat heb ik afgeraden: je wil niet weten welke pesticiden gebruikt zijn in de teelt twintig jaar geleden voor een mooie fles uit het fameuse jaar 1989. Laat staan dat DDT gebruik in de jaren 60. Nee zo was mijn advies, dan liever een filmpje uit die tijd a la het Polygoon journaal.

Terug naar deze tijd: er is een gebied waar de Franse niet superieur zijn in wijntechnologie: doppen en sluitingen van flessen. Want kurk is verplicht in Frankrijk.

Weer mooi illustratiemateriaal dat innovaties niet uit de lucht komen vallen maar verbonden zijn met de knelpunten en mogelijkheden in het primaire proces. Interessant voor een debat over de toekomst van de leveranciers van staltechnologie in de Nederlandse veehouderij.

 

The Economist: Bacchus to the Future, 30.11.2013

 

high tech varkentje wassen



Het  Brussels Thon hotel (city) bood een jazzy live band in de bar met tussendoor mooie jaren zestig muziek. Mooie ambience om The Economist van anderhalve week geleden te lezen.
Over drones en de jacht. Want met drones kun je jagen, zonder veel geluid te maken. En in de VS mag dat (soms). Nieuwe machines vragen dus om nieuwe ethiek. Op herten en andere te bejagen wild is dit not done en veelal verboden. Daar moet de jager inspanningen leven anders is afschieten niet "eerlijk".
Maar op verwilderde zwijnen (feral pigs) die per jaar voor 1.5 miljard dollar schade veroorzaken is het, net als op coyotes en ander ongedierte, welkom. De moraal heeft nu een keer een economische inslag. The high-tech way to hog heaven, zo vat het blad zijn artikeltje samen.

de hamvraag

Ik zit een stuk te redigeren over de varkenshouderij en kan niet nalaten de uitddrukking "de hamvraag" te gebruiken. Vraag me ineens af waar die uitdrukking vandaan komt.
Het antwoord geeft Onze Taal: uit de jaren 50, geintroduceerd door de NCRV.
Mooie vraag voor een quiz.

Morozov: meer sociale innovatie gewenst

"Het heeft verstand van techniek, maar weet nauwelijks iets te zeggen over de sociale, poltieke en economische gevolgen daarvan".
Een mooie quote die we in het aanprijzen van ons onderzoek rond sociale innovatie van techniek wel in chocoladeletters kunnen zetten. Hij is van Evgeny Morozov, verbonden aan Stanford en auteur van The Net Delusion. Stond vandaag in de NRC als opening van zijn essay Het Data Delirium.
Zijn klacht: alles wordt vernauwd tot een Silicon Valley oplossing: oplossen met meer berekeningen (code) of met meer data en liefst beide.
Hij gebruikt obesitas als voorbeeld: we gaan er vanuit dat iedereen een smart phone heeft, die vastlegt hoeveel we lopen en niet lopen en die, liefst met een Google Glass bril, ons in de supermarkt informeert over goede keuzes en aan de maaltijd waarschuwt of een voor- of een nagerecht te nemen, niet beide. Want het is onze eigen schuld dat we verkeerd eten. Maar misschien zijn obese mensen wel arm, hebben twee banen, geen auto om naar de groentemarkt, en is het volstrekt rationeel om een hamburger te nemen.
Morozov citeert met instemming de Franse filosoof Gilles Deleuze (1990): "we zien natuurlijk wel dat elk soort maatschappij samengaat met een bepaald soort machine, waarbij eenvoudige mechanische machines samengaan met soevereine maatschappijen, thermo-dyanmische met discipline maatschappijen, cybernetische machines en computers met controlemaatschappijen. Maar de machines verklaren niets. We moeten de collectieve ordening analyseren waarvan de machines maar één onderdeel zijn".
Een van de oplossingen van Morozov: breng de politiek en de economie terug in de digitale discussie.

Mooi essay dus, in een weekend waarin met mij velen in Europa nog werken aan EU voorstellen omdat het Future Internet PPP nog 100 miljoen te vergeven heeft uit FP7.

Vrij verkeer tussen Oost en West

Euro Commissaris Vivian Reding presenteerde vandaag cijfers van de lidstaten waaruit blijkt dat het vrij verkeer van burgers tot weinig problemen leidt en dat we zeer verdienen aan de open grenzen.  Oost-Europa is nu voor NL de op twee na belangrijkste exportbestemming. Gelijk heeft ze.

Misschien ook aardig het perspectief van de andere kant weer te geven: vrijdag klaagde op de EU/FAO dag van de family farming een Roemeen over het vrije verkeer van kapitaal: al 10% van de Roemeense landbouwgrond is in buitenlandse handen en vanaf 1 januari aanstaande mag elke Europeaan Roemeense grond kopen. Spreker vreesde op grote schaal landgrabbing door rijke West-Europeanen waardoor armere, kleine lokale boeren van gezinsbedrijven uit de markt worden geprijsd (en hun heil als arbeider in het Westen moeten zoeken, maar dat effect sprak hij net niet uit).

Coops naar de beurs?

We krijgen Noordwesterstorm met daarna springtij, maar gelukkig in die volgorde. Verder is het rustig. Ik was in Brussel voor de presentatie van het AKIS-2 rapport. Ziet er mooi uit met Nederlandsebio-boeren en plastic grasbalen op de kaft (hebben de Vlamingen geregeld). Zodra het op de website van DG Research downloadable is, meld ik het.

Verder kwam je me misschien tegen in de Volkskrant over de voorgenomen beursgang van ForFarmers (en ook de Rabo gaat nu certificaten op de beurs verhandelbaar maken) - cooperaties worden inderdaad steeds meer een hybride met een beursgenoteerde onderneming.
Of in het Wageningen UR blad Resource waarin ik commentaar gaf bij het onderzoek dat politici in Den Haag steeds minder landbouwkennis hadden.

Op naar Sint en Piet.

investeren in smallholders

Over smallholders gesproken (zie de blog van gisteren): hier is de link naar een eerder rapport van de High level panel of experts on food security van de FAO over investeren in smallholders' agriculture. Met de landgenoten Rudy Rabbinge en Jan Douwe van der Ploeg als mede-auteurs.

Year of the Family Farm

Vrijdag openden de FAO en de EU het Jaar van het Gezinsbedrijf, 2014. Althans voor Europa, want de VN had dat al een week eerder gedaan.
De discussie was breed opgezet. Het thema Gezinsbedrijf is toch al een strijdpunt: voor veel belangenbehartigers lijkt het te gaan om kleinschaligheid, liefst zelfs de arme zelfvoorzienings boer(in); de subsistence farming. Voor anderen zoals Slowfood toch mimimaal local for local en oude rassen en traditie. Prins Charles vond dat juist zulke bedrijven belang hebben bij ICT die food-webs mogelijk maakt (geheel terecht), maar een Portugese boer was buitengewoon boos dat ook een lid van de Royal Family die veel subsidies uit het landbouwbeleid krijgt, spreektijd (per video) kreeg. Meerdere sprekers vonden dat de Europese subsidiestromen moesten worden omgebogen naar het kleinbedrijf.  Misschien moeten we er sociaal beleid van maken met het regionale bijstandsnivau als maximum-uitkering?
De Commissie stopte de uitkomsten van een on-line consultatie in de informatiemap. De belangrijkste kenmerken van het gezinsbedrijf zijn volgens de respondenten: onafhankelijke besluitvorming, direct eigendom van de boerderij en opvolging door de volgende generatie. Samen goed voor 82% van de respondenten. De antwoorden zelfvoorzienend, lokale (zelf)verkoop en kleinschaligheid scoorden ieder minder dan 10%.
Zelf hield ik het bij de lezing over besliutvorming rond de keukentafel, waarbij het voor investeringsbeslissingen uitmaakt of er een opvolger is. Ook bij 300 koeien of 10 ha glas. Verder wees ik erop dat wie gezinsbedrijven op langere termijn in stand wil houden, moet zorgen voor afvloeiing. Veel bedrijven zijn te klein en niet verder te intensiveren met biologische, huisverkoop, groententeelt of varkens en kippen. Uitbreiding van de oppervlakte is de enige oplossing. Maar dan moeten de kinderen van de buurman wel voor de stad kiezen, daar moet je niet al te rouwig om zijn. Dat brengt welvaart en daar kunnen ze andere spullen maken. Doe je dat niet, dan kiezen alle kinderen door gebrek aan inkomensmogelijkheden voor de stad en blijf je, zoals in Japan, achter met een volstrekt verouderde plattelandsbevolking. En als die dan wegvalt, dan is het gebeurd en ben je aangewezen op import of agroproductieparken rond de grote steden.
Enfin, het is nu aan de lidstaten en regio's om de discussie verder te voeren. Mooie gelegenheid om de wereld uit te leggen dat ook de grotere gezinsbedrijven recht hebben op sympathie van de burger.

Brusselse allerhande

In deze blog wat Europees getinte notities. Wie me op Twitter volgt wist al dat ik een Europees weekje had: in Berlijn voor een lezing over het European Innovation Partnership en in Brussel voor de start van het 2014 jaar van het gezinsbedrijf. 

Vandaar een paar pro-Europese geluiden: Robert Menasse, een Oostenrijkse onderzoeksjournalist, schreef een pro-Europa essay dat prijzen heeft gewonnen en nu onder de titel De Europese Koerier ook in de Nederlandstalige boekhandel ligt. Hij prijst de Europese ambtenaar (ik las alleen nog de NRC samenvatting, maar die observaties kloppen) en laakt de nationale overheden die verhullen dat vrijwel al onze grote problemen een Europees of mondiaal karakter hebben en Brussel de schuld geven van knellende wetgeving. Terwijl dat vaak kaderwetgeving is die juist in de lidsaten vanuit een andere geest gedetailleerd wordt gemaakt. Enfin, lezen dat boek, zou ik zo zeggen.

Al anderhalf jaar geleden verscheen de publikatie Wie zaait, zal oogsten. Waarin de voordelen van de Europese markt voor de tuinbouw worden uitgelicht. Geschreven door het gerespecteerde instituut Clingendael voor The Greenery. Het was me toen ontgaan, maar bij een bezoek werd het me ter hand gesteld. Las je het ook nog niet, het kan nog. Hier is de link.

management van complexiteit

De wereld wordt steeds complexer, denken althans veel managers. En dus congresseren ze erover. The Economist deed afgelopen weekend verslag van een dergelijk congres in Wenen. Er bleek sprake van twee opvattingen.
De eerste is dat complexiteit een misplaatste benaming is voor het feit dat de wereld verandert. Je moet accepteren dat bv ICT en globalisering de wereld veranderen, en je moet dus toe naar principes van zelf-organisatie. Managers die die wereld proberen te regelen via control-and-command in plaats van los te laten en over te geven aan zelf-organisatie hebben een probleem dat ze extra complexiteit ervaren: 'linear institutions in a non-lineair world' hebben een probleem.
Een tweede oplossing is om minder te doen, en alleen nog datgene waar je heel goed in bent, op een hele grote schaal. Het Tupperware-verkoopmodel. Doe alleen de dingen die je echt goed begrijpt, de risico's zitten in de rest.
Overigens lijken me de twee modellen minder een tegenstelling dan het lijkt: beide zijn het gevolg van lage transactiekosten in organisatie: dan ga je veel uitbesteden en laat je veel over aan zelforganisatie.

Bron: The Economist, 23.11.2013 Schumpter: it's complicated.

ResearchGate

Ook onderzoekers hebben sociale media ontdekt om samen te werken en papers uit te wisselen. Voor dat laatste hebben we nog steeds sites als AgEconSearch, maar langzamerhand worden mensen zelf verantwoordelijk voor het feit dat ze zichtbaar zijn. Bijvoorbeeld via ResearchGate, ik voeg hiernaast de link toe voor wie naar mijn aldaar nog incomplete wetenschappelijke oevre op zoek is.

Open en big data

Eem primeur: vandaag verscheen een column van mijn hand over open data op de website van het LEI. Ik betoog dat het geen gescheiden wereld is van big data, maar daar mee verbonden moet worden. Vanochtend spraken we er op de VU voor de Tuinbouw nog over.
De primeur is dat je ook de column kunt reageren, dat kon hier overigens al langer.

WRR over staatsinterventie in de Nederlandse agro

De WRR publiceerde een mooi (achtergrond) paper over twee eeuwen staatsinterventie in de Nederlandse agrosector. Succesvol in het oplossen van het marktfalen dat bij een structuur van kleine bedrijven er te weinig in onderzoek en innovatie wordt geinvesteerd. Minder succesvol in het oplossen van het marktfalen van de externalities. Mooi ook dat het paper in het Engels is, in veel landen wil men lezen hoe Nederland dit afgelopen eeuw heeft gedaan. En voortreffelijke uitgebreide literatuurverwijzing. Zelfs ons rapport uit 2009 staat er in ;-).

onderwijs voor vrouwen

Onderwijs voor vrouwen rendeert minder dan voor mannen, zo was althans in het verleden vaak de (terechte) redenering, en werden meisjes eerder van school gehaald en belanden in de huishouding en achter het aanrecht. Niet rechtvaardig maar de harde economische werkelijkheid.
Het lijkt me dus niet verbazend dat in Afrika dit verschijnsel nog steeds opgaat. Voor ontwikkelingseconomen is het blijkbaar wel een nieuw inzicht, als je een artikel van een halve pagina in the Economist van 2 november zo leest.
Martina Bjorkman-Nyqvist heeft aangetoond dat bij droogte in Afrika meisjes eerder van school worden gehaald dan jongens. In Uganda werd het effect zelfs sterker nadat scholen gratis werden (het artikel rept er niet over maar je denkt meteen aan een endowment-effect). 15% minder regen is 5% minder schoolbezoek door meisjes van 12-13 jaar, zonder effect op het bezoek door jongens, en lagere examenscores voor de meiden.
Conclusie: er is een inkomenseffect, bij droogte loopt inkomen terug en moeten de meisjes thuis aan het werk om aanvullend inkomen te verwerven. En vooral oudere meisjes worden thuis gehouden omdat ze meer kunnen bijklussen (en  het marginale effect op gemist onderwijs mogelijk kleiner is, denk ik).
Wie voor vrouwen-educatie is, moet dus zorgen voor weersverzekeringen en spaarschema's, zo beveelt de auteur aan. Historisch onderzoek in Europa heeft overigens aangetoond dat hier in tijden van economische crisis ook de mannen relatief goed bleven eten en het meeste vlees kregen en de echtgenote het met minder deed: de inkomensbron moet zo goed mogelijk in stand worden gehouden uit belang van het hele gezin.

Waarde-cirkel Nederlandse landbouw

Afgelopen week was er een discussie op Foodlog over de concurrentievoordelen van de Nederlandse landbouw. Het deed me denken aan deze sheet uit een rapport dat we in 2009 maakten. Tijd om hem hier maar eens te publiceren - zodat we ons kunnen afvragen of de cirkel ook ergens hapert.

Bavaria

Een week geleden, zo blogde ik al, was ik op een evenement van de provincie Brabant. Volgde o.a. een workshop over de kracht van familiebedrijven van Peer Swinkels, een van de 28 familieleden van Bavaria. Ik leerde er twee dingen die ik hier even vastleg:
Bavaria is de onderneming die ooit in Nederland het zgn. Beiers bier, ofwel pils, introduceerde. Voor die tijd dronken we andere bieren. Op oude etiketten staat dan ook netjes Beiersch Bier. Vandaar de naam.
Tweede leerpunt: Bavaria neemt strategisch deel in een maltfabriek in Delfzijl. Met Agrifirm. Reden van dit strategisch belang, zo werd uitgelegd, is potentiele grondstoffenschaarste. Een econoom (als ik) denkt al snel dat schaarsere grondstoffen vooral tot hogere prijzen leidt, maar dat je op zich het spul dan gewon op de (wereld)markt kunt blijven kopen. Maar blijkbaar is er ook een angst dat bij de hogere prijzen er ook minder aanbieders komen, of die aanbieders in handen zijn van concurrenten die de gerst die kant op sturen. En dus wil men zeggenschap. Een redenering die Chinezen wordt toegedicht bij investeringen in Afrika, maar die dus ook hier ten lande opgeld doet.

Nederland

Naar aanleiding van de veel gelezen blog over de Polderhack en open data stuurde een van de lezers mij een mooie interactieve kaart van nederland uit De Waag met de ouderdom van gebouwen. dat levert ook gewoon mooie  beelden op.
Hier nog wat toelichting:
http://waag.org/nl/blog/nederland-vanuit-een-nieuw-perspectief
http://waag.org/nl/project/interactieve-kaart-van-alle-gebouwen-nederland

EU Rural Review

Nog een brochure waarin ik mijn opinie geef, maar nu over innovatie in het EIP. De 16e uitgave van de EU Rural Review werd al in juni gemaakt voor een conferentie in Madrid. Het thema is Knowledge Transfer and Innovation in Rural Development Policy. Ik meldde het hier nog niet, maar stuitte er weer op ter voorbereiding van een speech over het onderwerp in Berlijn op 25 november.

Trends in Brabant

Vanmiddag was ik op het provinciehuis van Noord-Brabant. De Commissaris van de Koning, Wim van de Donk, presenteerde op deze Trenddag een nieuwe website en twee boekjes over trends. Een daarvan bevat een aantal interviews. Waaronder met mijzelf. Het boekje staat ook online.
De journaliste typeert me als "combineert de grondigheid van een gammawetenschapper met het enthousiasme van een consultant". Mooie aanbeveling voor het CV.

ACDC

Het Internet of Things (het idee dat tal van apparaten een internet adres krijgen om data door te geven of aangestuurd te worden) gaat geholpen worden door een upgrade van de USB stekker en kabels. Waarmee er een revolutie in de electriciteitswereld gaat plaats vinden, zo meldde The Economist 19 Oktober.

USB-kabeltjes en stekkers zijn ooit ontwikkeld om allerlei randapparatuur (muizen, toetsenborden) op een universele wijze op een computer aan de sluiten. De leveren stroom en data. De stroom-stroom is niet sterk, 10 watt, maar dat is al genoeg om telefoons en e-readers op te laden. Er komt volgend jaar een USB PD - Power Delivery, die 100 watt levert. Waarmee je veel meer apparatuur van stroom kunt voorzien.

USBs transporteren DC, direct current (gelijkstroom). zoals ooit door Edison uitgevonden. Het net werkt met AC, Alternate Current (wisselstroom), dat indertijd beter overweg kon met verschillende voltages. En vandaar nu al die transformatortjes, die stroom vreten. Maar als dat in-huis allemaal overgaat op DC, kan de computer bepalen waaraan stroom moet worden geleverd naar de behoefte van dat moment. En kan het zelf van het net halen als het goedkoop is.

Het gaat ook de transitie naar lokale zonne-energie helpen: zonnepanelen leveren gelijkstroom (DC), in variabele hoeveelheden op verschillende momenten. Lastig om aan het wisselstroomnet te leveren, maar ideaal voor een USB netwerkje.

The Economist, 19.10.2013: Edison's revenge.

Wetenschap ter discussie

Economen weten dat contracten nooit compleet zijn. En sommige zijn wel erg incompleet - incentive mechanismes die maar op 1 aspect sturen, waar er meerdere van belang zijn, trekken na verloop van tijd de boel scheef. Als verdelaars tomaten alleen veredelen op de kleur en vorm bij aankoop, gaat het fout met smaak en houdbaarheid. Als bij een bank alleen de aandeelhouderswaarde op korte termijn en de bonussen tellen, dan,,, (vul maar in).
In de wetenschap is het niet anders. Als je alleen stuurt op aantal publicaties en citaties moet je niet raar staan te kijken als onderzoekers artikelen opdelen (slicen) en grote overzichtsartikelen niet meer gemaakt worden. En dat ze co-auteurschappen gaan ruilen: als ik bij jou tweede auteur mag zijn, mag jij bij mij. Ik zal je citeren, maar dan omgekeerd ook graag. En zeker al je eigen eerdere artikelen citeren. Reviewers die hun eigen artikelen nog even laten toevoegen bij de literatuurparagraaf. Hoogleraren die zich als auteur laten toevoegen bij de PhD student zonder dat ze er aan bijgedragen hebben. Met ook nog spanningen als gevolg.
En als het aantal artikelen belangrijk wordt, wordt er geen tijd gestoken in het goed reviewen (dat gebeurt immers gratis) van andermans artikelen. Redacteuren van bladen zijn soms lang bezig goede reviewers te vinden. En (door haastwerk?) die reviewers halen veel fouten er niet uit.
De publicatiedruk maakt ook fraude aantrekkelijk, of zaken die daar tegenaan liggen, zoals extreme data-manipulatie waardoor er resultaten verschijnen. Veel onderzoek blijkt niet herhaalbaat te zijn.
En dan is er nog het probleem dat ook wetenschappelijke bladen graag scoren. Met als gevolg dat artikelen met spectaculaire resultaten aantrekkelijk zijn, en dat er steeds minder artikelen verschijnen die rapporteren over de niet-herhaalbaarheid van een eerder onderzoek. Dat zet dan de toon in planning van vervolgonderzoek.
Het leidt er ook toe dat er minder aandacht is voor de praktijk van innovatie of goed lesgeven of moeilijker multi-disciplinair of transdisciplinair onderzoek. Mono- en interdisciplinaire projecten zijn dan toch het makkelijkst.
In de wetenschap zelf is dit allemaal geen nieuws. Er zijn diverse artikelen gepubliceerd die bovenstaande verschijnselen aantonen. Maar nu begint ook de pers zich ermee te bemoeien.
The Economist had 19 oktober een groot voorpagina-artikel How Science goes wrong. En de NRC rapporteert dit weekend prompt over een aantal Nederlandse wetenschappers die de beweging Science in Transition zijn gestart.
De oplossing? Wie het weet mag het zeggen. The Economist houdt het op meer aandacht voor de statistiek, E-science (met vooraf gepubliceerde onderzoeksprotocollen en monitoring van het onderzoek), open data (ook ruwe data), meer aandacht van financiers voor herhalend onderzoek, meer ruimte in bladen voor oninteressant werk en aanscherping van het reviewen, of vervangen door (aanvullen met) crowd-reviewing na publicatie (artikelen met 'likes' net als restaurants).
De Science in Transition beweging doet ook een aantal aanbevelingen. Ik citeer de NRC. Betrek de maatschappij bij de agendering van het onderzoek en verdeling vna middelen (naast of in plaats van voorstellen van de geleerden zelf waarbij de citatie/publicatie tijgers winnen); meet de kwaliteit van wetenschap niet via de bibliometrie (impact factor, h-index) maar stel maatschappelijke meerwaarde vast; verminder het aantal promovendi en leidt de rest beter op over hoe de wetenschap werkt, wetenschappers moeten eerlijker zijn over onzekerheden, onenigheid en belangen; geef studenten een brede basisopleiding en doe meer onderzoek naar de economie en sociologie van het wetenschapsbedrijf. Kortom weer wat meer ambacht en wat minder fabriekswerk dat met spreadsheets wordt gerund. Liever een goede internationale visitatiecommissie (die ook naar die lijstjes kijkt, maar desgevraagd ook naar andere zaken en met klanten praat) dan alleen een lijstje met de H-index op Google.
Dat ik er zo'n lange blog aan wijdt komt omdat we in het Europese op 3 december met een rapport rond het agrarisch kennis- en innovatiesysteem komen dat boodschappen heeft die hier (om innovatie-redenen) sterk op lijken. Op 25 november geef ik in Berlijn een voorproefje van die aanbevelingen voor de financiers van innovatie in het plattelandsontwikkelingsnetwerk..

De Nieuwe Wildernis

Gisteren bekeken we De Nieuwe Wildernis, de natuurfilm van Marko Verkerk (en gesponsord door jaren 60 Radio Veronica icoon Lex Harding) over de Oostvaardersplassen. De film heeft inmiddels platina-status. Niet gek voor een film over een mislukt industrieterrein.

Een van mijn allereerste blogs, in 2006, ging over het gebied en de ontstaansgeschiedenis. Voor wie het gemist heeft: hier is de link.

Ga de film vooral zien. Het filmwerk is van internationale klasse, het gebied ook. Alleen over de Heck-runderen hadden we wat meer willen zien en horen.
In de polder gaan de discussies door of zo'n grote kudde paarden toch niet tot erg veel begrazing en daarmee niet de maximale biodiversiteit leidt, zo begreep ik. Maar bovenal, een natuurgebied in het dichtst bevolkte land van Europa om trots op te zijn, Tijd voor het vermarkten van reizen langs de Nederlandse Nationale Parken: Oostvaardersplassen, de Weerribben, de Wadden, de Hoge Veluwe - allemaal op fietsafstand van elkaar. Kom daar in Kenia eens om.

Kom van dat dak af

A.F.Th en Peter Koelewijn zijn als kijvende viswijven in de rechtzaal beland. Niet zozeer over de beste Nederlandstalige hit allertijden (wat mij betreft althans) maar over de Eindhovense viswinkel.
Reden voor een luistertip: Kom van dat dak af. Nu eens niet in de door mij geprefereerde orginele 1961-versie, maar in de derde hitversie die de top-40 haalde. De rap-uitvoering van Peter Koelewijn, MC Miker and DJ Sven - die laatste werkte ook een tijdje op het LEI. Vandaar vandaag een leuk filmpje.

de imperfectie van IBAN

 

Bankrekeningnummers bevatten interessante informatie voor de big-data analisten. Iemand die een bankrekening heeft die met de code 11 begint is meer dan gemiddeld van katholieke huize, en met code 34 van protestantse huize.

De verklaring daarvoor ligt in de geschiedenis van de Rabobank. Die had in de tijden van verzuiling de RAiffeisenbank als protestantse voorloper en de BOerenleenbank als katholieke voorloper. En de eerste cijfers van een bankrekening nummer zijn de code van de bank - en daarmee een code voor de religieuse signatuur van een dorp.

In veel dorpen was maar een van de twee actief, maar daar waar er ook lokale fusies waren bij de vorming van de Rabo (zoals in Flevoland) begon men daarna de nummers willekeurig uit te delen. En de verzuiling van een dorp zegt natuurlijk niet alles over de religieuse opvoeding van een individu, maar toch.

Ik dis dit verhaal op omdat daarmee blijkt dat het nieuwe lange IBAN nummer dat de banken nu invoeren eigenlijk een gedrocht is. Want daar wordt aan de code waarin al een bankherkenningsnummer inzit, nog eens een lettercode RABO of INGB  of ABNA toegevoegd, die mogen we nu voortaan ook overschrijven of overtypen in het telebankieren vanaf een toegezonden acceptgiro. En daarvoor komen dan nog 4 posities om een land aan te geven. Die acht is redelijk veel, en dat is zachtjes uitgedruikt, zeker als je letters in plaats van cijfers gaat gebruiken: we hebben geen 100 landen in Europa (dus dat kan in 2 letters) en zelfs in Spanje lijkt me dat je voor het coderen van alle banken geen 4 letters nodig hebt. (26*26*26*26 mogelijkheden). Ofwel waarom geen 5 in plaats van 8 posities?

Kortom, de IBAN is geen schoolvoorbeeld van een ideale code. Wij leerden vroeger dat je eigenlijk helemaal geen informatie in codes moet stoppen: gewoon nummers uitdelen en er zonodig een controlenummer toevoegen. [Bij de bankrekening is dat het mooie systeem van Modulo-11 controle.]
Als je namelijk informatie gaat toevoegen in nummers, dan worden die langer dan nodig (extra typewerk, lastiger te onthouden) en nog altijd is het in spreadsheets en andere software lastig te sorteren op bv. de 4e en volgende cijfers van een getal.


uit bovenstaand kunstwerk in
Keulen (maker onbekend)

Bij de oude bankrekeningen kon die regel niet helemaal gevolgd worden omdat het lastig was een centraal uitgiftekantoor te maken, dat moest per lokale bank. Inmiddels zou dat vermoedelijk online wel kunnen (zelfs op Europees niveau) en in ieder geval is niet erg duidelijk uit alle SEPA brochures waarom je de code die er al was voor het banknummer, nu nog eens met 8 extra letters / cijfers moet worden overgedaan. 

Ik kom met deze inzichten omdat ondernemer R.A. van den Brink vorige week in de NRC ten strijde trok tegen de IBAN (wat natuurlijk geen zin meer heeft, die machine is niet meer te stoppen): hij beklaagt zich dat het Europese bankverkeer er mee gebaat mag zijn, maar dat vergeten wordt te melden dat het binnenlandse lastiger wordt. En dat is 97% van de transacties.
Hij stelt dat de bank graag het oude binnenlandse systeem afschaffen als kostenbesparing, maar daarmee kosten veroorzaken bij klanten. Hoezo we zijn er voor de klant en leggen een eed af dat we de klanten centraal stellen?

Van den Brink pleit ook voor nummer-portabiliteit, dus net als bij telefoonnummers zou je je bankrekeningnummer moeten kunnen meenemen naar een andere bank. Binnen de Rabobank kan dat als je verhuist, maar wie overstapt van ING naar ABNAmro moet bij zijn werkgever of klanten gaan melden en zorgen dat ze hun administratie aanpassen. Dat vermindert dus de concurrentie want mensen stappen veel minder makkelijk over. Zou de mededingingsautoriteit dus niet moeten willen.
Het zou dus goed zijn dat die nummer-portabiliteit ook bij banken wettelijk wordt ingevoerd. Maar met het nieuwe IBAN nummer waar de code voor een bank nu twee keer inzit, en een keer als reclamemiddel met een afkorting voor de banknaam, lijkt me dat verder weg dan ooit.
Denken toezichthouders eigenlijk wel voldoende na over dit soort zaken ?

column AgMD

Andy Warhol in Keulen
 

Parijs wordt geacht zich bezig te houden met de vraag of het nieuwe album van Asterix wel genoeg ruimte heeft ingeruimd voor het everzwijn. Dat is de vraag die Obelix de visvrouw uit het kleine dorpje in Gallie stelt op diverse billboards. Knappe reclame: je weet het antwoord en het toch de neiging het te willen gaan lezen.
Enfin, een bezoek aan de OECD verklaart de stilte hier, maar intussen verscheen wel een column van mijn hand op BoerEnBusiness.  Over de hier eerder aangestipte ervaringen rond AgriMeetsDesign en de kracht van ontwerpen.

Eigendom van data

Is de boer nog eigenaar van de data die de tractorfabrikant of de melkrobot-leverancier via het internet real time opvraagt om de status van de machine te controleren (en misschien nog meer)?
Dat is een discussie die te weinig aandacht krijgt. Een Amerikaanse blog doet er wat aan:
http://www.precisionag.com/opinion/joe-russo/data-privacy-ownership-in-precision-agriculture/

We zijn te lang

Er blijkt een research project te zijn dat bedacht heeft dat we de mens moeten laten krimpen naar 50 cm. Daarmee gaan we veel minder consumeren, en zo lossen we het bevolkinsgsprobleem op. Het lijkt me niet zo realistisch, maar ze hebben in allerlei opzichten een fantastische website, met ook een verklaring waarom wij Nederlanders van de kortste naar de langste mensen van Europa zijn uitgegroeid. Door kaas.

De Polderhack

Glas in lood bits en bytes van
Richter in de Dom van
Keulen

Eindhoven is deze week in de ban de jaarlijkse Dutch Design Week, met dit jaar Agri Meets Design. Waarvan de Polderhack, gisteren en vandaag op de High Tech Campus, prominent deel uit maakte. Ik mocht helpen jureren en vanmiddag waren er prijzen voor 7 geweldige apps. De organisatie zal het nog wel officieel op hun website zetten, maar op verzoek van enkele betrokken twitteraars, hier de uitslag:

1 De Grote Trekker prijs (1000 euro) als beste Polderhack voor de boer. Om precies te zijn: voor de precision farming data uit de machines van Jacob van den Borne Aardappelen die het team Kaveliers (ook de naam van de app) omzette in fraaie kaarten met de data op 3*3 meter kwadranten. Iets waar meer boeren op zitten te wachten. Ook uitbreidbaar met (open) data over de historie van percelen. En het regenbericht per kavel wordt al bijgeleverd. Lijkt zo toepasbaar in bedrijfsmanagement software. Knap gedaan in zo weinig tijd.

2. Vijf ex-aequo tweede prijzen (van 500 euro):

• De Beste Data Ploeg voor het beste gebruik van Open Data ging naar de Wat-groeit-hier? app, waarbij fietsers en wandelaars op basis van de locatie van hun smart phone informatie krijgen over gewassen (achtergrond, recepten), stallen en dieren. Met de mogelijkheid van user-generated content zodat boeren data kunnen uploaden die ze willen delen, zoals waar hun producten te koop zijn of het feit dat er schrikdraad staat ("pas op") of waarom er gespoten is.
• De Grootste Oogstprijs was er voor de app die (potentieel) de meeste euro's zou kunnen opbrengen. De jury kende die toe aan PestiLeaks dat probeert de Word en PDF-bestanden van de Staatscourant met daarin voorschriften over gewasbeschermingsmiddelen (van het CTGB) om te zetten naar een webservice en app die te koppelen is aan het bedrijfsmanagement systeem. Iets waar heel veel boeren en hun adviseurs en accountants al lang op zitten te wachten. Een app bepleit door CLM en Kon. Wilhelminapolder, die eigenlijk niet nodig zou moeten zijn bij goede open data.
• De Beste Combine prijs voor de meest creatieve app werd uitgereikt aan Foodback, dat feedback geeft als je voedsel denkt weg te gaan gooien. De app geeft dan niet alleen de schade in geld en milieu-effecten aan, maar ook (met crowd generated content) tips om te testen of het voedsel echt bedorven is ("leg het ei in water en strooi er zout bij") en Oma's recepten voor restverwerking (wentelteefjes van oud brood).
• De Moeder Aarde prijs met de beste hack voor planet en welzijn ging naar de duurzame app Veggy Games / "ik wordt kok" waarbij kinderen via een spelletje worden geleerd gezonde maaltijden samen te stellen. Met de levels Keukenhulpje, sous-chef en chef.
• De App-a-tizer prijs voor de impact op ons voedselssysteem kende de jury toe aan de app "Eet je beter" die fraai gemonteerde profielen van referentiepersonen beschikbaar stelt en helpt intenties voor voedselaankoop te vormen en daar ook aan vast te houden bij de koop en maaltijdbereiding. Een van de vele apps die goed gebruik maakte van de door Frugicom beschikbaar gestelde Veggipedia data

3. De derde prijs, de Beste Zaailing, voor een sympathieke app die nog moet groeien (een stapel boeken) ging naar de app Bord zoekt Boer, waarbij food recognition software wordt ingezet om de foto die je in een restaurant neemt van je bord, van data te voorzien over de herkomst van het eten. Mogelijk niet een dubbel, maar een driezijdig platform: de restauranthouder kan extra authenticiteit bieden met koppelingen naar de boer-leverancier, de boer kan zijn klanten van een verhaal voorzien en checken of zijn informatie in het restaurnat ook verwijderd wordt als de leveranciersrelatie verdwijnt (nu schijnt er nog wel eens mooi weer te worden gespeeld) en de consument heeft eindelijk een reden om a-sociaal de smart phone te raadplegen bij een diner.

Kortom een zeer geslaagd evenement. Er is geroezemoes over een tweede hack, misschien wel ergens op een akker.

Mydibel

In Trends, het Vlaamse zakenblad, van 3 oktober (dat ik onlangs in de Thalys naar Brussel in handen kreeg) een verhaal over Mydibel. Had ik nooit van gehoord, maar het blijkt een van de acht grotere Belgische aardappelconcerns te zijn. Eigendom van de 2e generatie Mylle. Een omzet van 84 miljoen maar afgelopen jaren door investeringen en flucturerende prijzen nauwelijks winst.

90% van de omzet komt uit 162 landen buiten Belgie, en naast het eigen merk doet men 50%huismerk: frites en tal van andere producten. Het is gevestigd in Moeskroen op enkele industrieterreinen en dat leidt nog tot de fraaie constatering dat het bedrijf bij de start niet het voordeel had van goedkope landbouwgrond als vestigingsplaats, wat bij veel fritesbedrijven wel het geval was, maar meteen op duur industrieterrein zat. Overigens komen veel van de aardapellen uit Wallonie, dat nog 'maagdelijke' aardappelgrond heeft.

TKS Union

Een advertentie in de Suddeutsche Zeitung  voor hun nieuwe obligatie met meer dan 8,6% rente bracht me op het spoor van TKS Union. Een bedrijf in Hamburg dat op industriele wijze de landbouw aanpakt, o.a. in Rusland. Bij gebrek aan gezinsbedrijven floreert het plantagemodel.

Haribo

Merknamen die voortkomen uit afkortingen blijven boeien. Ik blogde eerder  over retailnamen en Brinta en King. Zaterdag reisde ik naar Keulen en las in de Suddeutsche Zeitung een verhaal over de bekende Haribo - snoepjes in berenvorm. Het bedrijf is in de twintiger jaren opgericht, en de naam staat voor Hans Riegel, Bonn.

Landbouwgrond in VS te duur?

De Nobelprijs voor de economie ging dit jaar onder andere naar Robert Schiller. Hij geniet bekendheid rond het onderzoeken van bubbles, en het signaleren ervan.
Gevraagd in de NRC van afgelopen zaterdag wat de volgende bubble is, wijst hij op landbouwgrond in de VS. Terwijl er in de huizenmarkt een forse correctie is geweest, is die bij grond uitgebleven. Schiller vindt dat blijkbaar een teken aan de wand.

cash cows - of niet

In India zijn ze dol op koeien en buffels. Maar wordt er ook wat aan verdiend? Een NBER research paper denkt van niet: het rendement op een koe is -64% per jaar, op een buffel -39%. Althans als je de arbeid van de boer waardeert tegen marktwaarde – met als gevolg dat ik het stukje in The Economist kritisch las.

Maar eerst de redenering van de auteurs Santosh Anagol, Alvin Etang en Dean Karian. Zij concluderen dat de kapitaalmarkt niet werkt, maar 7% van de dorpen in India heeft een bankfiliaal. En dus kun je niet makkelijk je geld uitzetten tegen rente. Dan zou je het onder de matras kunnen leggen in plaats van een onrendabele koe kopen, die ook steeds weer voer moet. Maar cash is gevaarlijk, want de verleiding is groot het uit te geven, economen zeggen dan dat mensen ‘myopic’ zijn. Men zou dus geen geld over hebben voor liquiditeit maar juist voor illiquiditeit.

Nu was mijn beeld dat niet alleen de kapitaalmarkt slecht functioneert op het platteland, maar vooral de arbeidsmarkt: er is veel te weinig werk en mensen die wat willen verruilen de armoede op het land voor de ook niet beste, maar wel betere, omstandigheden in de krottenwijk van de stad. En dus is de opportunity cost van marginale arbeid vrijwel nul.  Reden om het paper te downloaden maar de 5 dollar die de NBER er voor vraagt had ik er ook weer niet voor over. Temeer omdat de abstract op de site het antwoord al geeft. Als geen berekende kosten voor arbeid worden ingerekend (hetgeen men een sterke aanname vindt) dan is de rentabiliteit van de koe -6% en die van de buffel +13%. Voeg daarbij wat eigen productie van verse melk (goed voor kindergroei), status en religie, en zo heel erg verliesgevend is het ook niet meer.

Maar dat de kapitaalmarkt op het platteland niet efficient is weten we ook uit Europa toen we nog geen boerenleenbank hadden. De auteurs van het paper “Continued Existence of Cows Disproves Central Tenets of Capitalism” pleiten dan ook voor meer bankiersdiensten op de smart phone, en het liefst met bankrekening waar je getekend hebt voor een blokkering van het opnemen van je geld tot er een bepaald bedrag op staat of onder bepaalde omstandigheden.

Lijkt me mooi onderwerp voor vervolgonderzoek: ik wacht op de grafiek die laat zien dat bij een komst van de smart phone en die bankiersdiensten in een regio het aantal koeien afneemt. Hoeven de boeren niet meer te buffelen om te sparen en het is goed voor het klimaat.

AgriMeetdDesign

Alvast even reclame voor het Agri Meets Design event, volgende week in Eindhoven. Besteed er een herfstvakantie-dagje aan. Hier is de website

Zintuigen doen er toe

De Vlaamse krant De Standaard bracht woensdag een mooi interview met de Britse experimenteel psycholoog Charles Spence. Hij doet onderzoek naar hoe de zintuigen van de mens in samenhang werken. Zicht, smaak, geur, tast, geluid, pijn vertellen ons brein wat er in de buitenwereld gebeurd. En die vullen elkaar aan. Zo is onze tong niet zo precies en dat vullen we aan met de andere zintuigen.

En dat is waarom de Ouzo in Griekenland of de tomatensalade in Italie op het terras beter smaakt dan thuis. Of waarom hetzelfde drankje in rood 10% zoeter wordt gevonden dan in wit. Toen Coca Cola blikjes met witte sneeuw erop maakte om in de kerstttijd op te vallen, regende het klachten over de smaak. Verwacht de komende tijd meer rode drankjes, want 10% minder zoetstof proeven mensen niet, maar dat rood-effect gaat wel op.
Lawaai bij het eten helpt ook al niet, een van de problemen van vliegtuigeten. Er zijn Amerikaanse restaurant-besprekers die de decibellen in hun review vermelden.
Spence onderzoekt ook het effect van het geritsel van de verpakking op de crunch van de chips. Of van het ontwerp van het blikje op het geluid van koolzuurbubbles (dat aangenaam wordt gevonden), zodat je mogelijk met minder koolzuur toekunt (wat weer gezonder is voor de tanden).
Bij kerstmuziek of zicht op kerstkaarten bestellen de Britten meer mince pies, zo meldt Spence. Dat is samenwerking tussen zintuigen, maar ook een ernstig geval van priming - denk ik.
Spence onderschrijft ook het effect van buiten zijn en contact met de omgeving voor functioneren en welzijn (gezondheid). En wie te weinig wordt aangeraakt, slaapt slechter en zal minder snel recupereren na een kwetsuur. Heerlijk zo'n Vlaamse krant bij de koffie in de Thalys.

Grond naar de overheid?

Wie iets van mijn hand wil lezen, kan terecht op Foodlog waar een discussie wordt opgestart over het investeren in grond door havenbaronnen en/of het Rijk. http://www.foodlog.nl/artikel/rijken-kopen-grond-van-de-boer-voor-de-boer/

De consument als wereldverbeteraar

De NRC van dit weekend brengt een essay van Evgeny Morozov (Stanford, auteur van een boek met de intrigerende titel The Net Delusion: the dark side of internet freedom) die zich daarin afvraagt of de consument met zijn keuzes de productie en samenleving duurzamer kan maken, en welke rol de smart phones en Google glasses daar dan in kunnen spelen.
Het inzicht tot nu toe is dat meer informatieverstrekking tot ethischer consumptie zal leiden. De andere is dat de keuze tot ethischer consumptie vooral wordt bepaald door overwegingen van sociale status - en het dus belangrijk is dat een ander je aankoop of consumptie ziet.Beide helpen de apps: je kunt de duurzaamheid van een product opzoeken en je aankoop/consumptie delen in de hoop op 'likes'.
Morozov bespreekt een nieuw paper uit de American Journal of Economics and Sociology (zonder titel en (Canadese) auteurs te vermelden) dat gewag doet van een experiment met studenten. Die kregen 20 dollar met als opdracht om een pak koffie te kopen: standaard a 5 dollar of fair trade a 7 dollar. Het wisselgeld mochten ze houden.
Op basis van twee "behandelingen" (zoals wij wetenschappers dat noemen) werden er 4 groepen studenten gevormd: aankoop in stilte versus aankoop samen met de groep en elkaar informeren wat je koopt en wel of niet eerst een 3 minuten filmpje kijken met informate over de verschrikkingen in de gangbare en oplossingen van de fair trade productie.
64% kocht de fair trade koffie maar het het bleek voor die beslissing niet veel uit te maken hoe ze behandeld waren in het experiment, noch wat hun inkomen was. Het enige dat wel uitmaakte is de vooraf gemeten kennis die men voor het experiment al had over nationale en mondiale politieke thema's, ook op andere terreinen als broeikasgassen, ontwikkelingsbeleid, nationale politiek en fair trade.
Conclusie: langdurige informatievoorziening en opleiding / -voeding is nodig om beelden bij te stellen en gedrag te veranderen. Of in ieder geval complexere apps met meer content dan een paar kreten op de Google Glass bril of de barcode-reader van de smart phone.

FIspace

Deze week publiceerden we een rapportje over ons project FIspace waarin we een samenwerkings- en data-uitwisselings service bouwen. Hier de link.

BoerEnBusiness in de Thalys

 Ik mocht 25 minuten extra in het niet al te warme Rotterdam CS op de Thalys staan wachten, wat me de mogelijkheid gaf de laatste BoerEnBusiness te lezen. Ik noteer een paar opvallende citaten.

Agrifirm's Ruud Tijssens, voorzitter van de European Feed Manufacturings federation vertelt dat de federatie kijkt hoe ze beter kunnen aansluiten op de Europese onderzoeksagenda. Hij ziet ook in Europa een PPP trend ontstaan zoals bij ons de topsectoren. Dat hadden we in de SCAR AKIS werkgroep na FI-PPP en Bridge ook al geconstateerd. Gaan we volgend jaar op studeren.
Hij meldt ook nog even dat 50% van het veevoer van Agrifirm uit rest- of bijproducten bestaat, en dat het tijd wordt dat dit de maatschappij eens wordt verteld. En dat je veevoer industrie te laat bij complexe vraagstukken wordt betrokken en dan als probleem wordt gezien. De diagnose lijkt me te kloppen.

Mijn oud-dorpsgenoot Ge Groenenboom, die inmiddels uit de champignons in de techniek voor compost en mest is beland,  wijst op een positief effect van het feit dat we voedsel verspillen: "zelfs grijsafval is voor 75% te composteren. Dit komt onder andere door de grote hoeveelheden eten dat wordt verspild". Dat had ik in het voedselverspillingsdebat nog niet vernomen.

Verder prikt het blad de GMO mythes door en bevat het artikel over de mondiale frietmarkt met de concurrentie daarin tussen EU en VS een puzzel die ik in de lijn van de blog van gisteren niet zo snel weet op te lossen. In de VS worden de fritesaardappelen tegen vaste prijzen geteeld. Frietbakkers als Simplot, LambWeston en McCain betalen een vaste contractprijs die jaar in jaar uit redelijk constant is. Dat is makkelijk voor de klanten, je hoeft niet uit te leggen in China dat je product dit jaar ineens veel duurder (of goedkoper) is. In Europa domineert (en marge, bovenop de contracten en pools) de vrije markt, en schommelen de prijzen jaar in jaar uit sterk, in samenhang met de oogst. Bij te hoge prijzen wijken de kopers uit naar de Amerikanen.

Een verklaring zou kunnen zijn dat de Amerikanen mede doordat ze standaard beregenen en een evenwichtiger klimaat hebben, zeer voorspelbare, weinig schommelende oogsten hebben. In Europa is een spreiding tussen de jaren van 45 tot 60 ton niet ongewoon. Van oudsher wordt het prijsinstrument dan ingezet om overtollige productie af te zetten (ook naar consumptie of voer), c.q. de vraag te rantsoeneren. En daarmee is Europa ook op wereldmarkt-niveau degene die met de prijsbewegingen de markt reguleert en in sommige markten consumenten met een hoge prijs van zich vervreemt. Blijkbaar is dat alsnog efficienter dan een ander systeem.