prijsgaranties

Tot slot uit de Economist van 14.2.2015 de vraag of het kwaad kan dat u een in de winkel een

laagste-prijs-garantie krijgt. Zo'n methode zou concurrentiebeperkend kunnen werken, immers als potentiele concurrent wordt je ontmoedigd om de markt te betreden, en dus wordt concurrentie van nieuwe partijen geweerd. Als dat zo is moet de Mededingingsautoriteit ingrijpen.
Dat dat effect waarschijnlijk niet groot is, onderbouwd het blad met een mooi voorbeeld. Stel dat het product te koop is voor 4 euro en de aanbieders geven een laagste prijsgarantie. Als de nieuwkomer een kostprijs van 3 euro zou hebben, zou hij ontmoedigd worden want klanten kunnen ook blijven winkelen waar ze al winkelen en van hun garantie gebruik maken en een euro terug vragen.
Maar de nieuwkomer zou ook kunnen besluiten om 5 euro te vragen met de garantie van de laagste prijs doordat hij 2 keer het verschil uitbetaald als een concurrent lager zit. De oude aanbieder wordt nu niet getriggerd (5 is hoger dan 4) maar consumenten weten dat ze maar 3 hoeven te betalen (5 min 2 keer het verschil).
Overigens ging het verhaal over de Britse supermarkten, en daar worden die garanties afgegeven voor vergelijking met andere top-supermarkten, niet voor de discounters als Aldi en Lidl.

The Economist: Guaranteed profits. 14.2.2015

De middenklasse en de hond in de pot

 

 

Uit dezelfde editie van The Economist (21.2.2015) nog een paar aantekeningen. Allereerst een mooie sfeerrapportage over de Zahari Baladi, een speciale oude cultivar bloemkool die er een heel jaar over doet, en dan gedurende een paar weken aan de markt is. Tussen Ramallah en Jerusalem. En daar dan een specialty is waarvoor je de stad uit gaat om een paar exemplaren te bemachtigen. Nu is het weer zover.

Ook goed nieuws uit Vietnam, wat betreft het dierwelzijn. Daar worden veel honden en katten gegeten. Er worden veel honden en katten gestolen en afgevoerd naar slagers en restaurants. Er is smokkel vanuit China dat ten tijde van de Olympische Spelen in 2008 een verbod heeft ingesteld, althans voor Beijing e.o. De Vietnamese overheid staat nu onder internationale druk om de handel uit te bannen, en de eerste veterinaire wet die Vietnam gaat aannemen gaat vermoedelijk verplichten dat dieren humaan behandeld moeten worden. Naast de internationale druk is het vooral de opkomende middenklasse die verandering wil: die nemen een hond of poes voor de kids naar Westers voorbeeld, en willen niet dat die het lot van Flappie volgt.

Catch22

Nu we toch in de literatuur zitten: een mooie scene uit Joseph Heller's Catch 22 over landbouwbeleid die ik me niet herinnerde. The Economist gebruikt hem als opening van een artikel over het Amerikaanse landbouwbeleid, waarin het blad getrouw weer eens wordt gehekeld dat er veel geld naar een beperkt aantal grote boeren gaat. En dat er tussen 2007 en 2011 drie mln dollar ging naar bedrijven die helemaal niets teelden (en tussen 2008 en 2012 ook 10,6 mln ging naar boeren die al meer dan een jaar overleden waren. Overigens constateert men ook dat scherpere regels rond het feit dat je een "echte" boer moet zijn met een goede jurist of fiscalist makkelijk te omzeilen zijn.
Maar goed, nu de openingspassage die ik in zijn geheel citeer: "The father of Major Major, a charachter in Catch 22, a novel by Joseph Heller, makes a good living not growing alfalfa. "The more alfalfa he did not grow, the more money the government gave him, and he spent every penny he didn't earn on new land to increase amonut of alfalfa he did not produce". Each day, Mr. Major "sprang out of bed at the crack of noon.. just to make certain that the chorus would not be done"."

The Economist, 14.2.2015  Milking taxpayers

1984

Intelligent Life, het lifestyle blad van The Economist, heeft in zijn eerste editie van dit jaar een mooi verhaal van Robert Buttler over George Orwell. Gratis te lezen via de app dankzij Credit Suisse. Orwell bestreed fascisten in de Spaanse burgeroorlog en kwam terug met een forse hekel aan communisten. Animal Farm en 1984 zijn dan ook na de oorlog, en vlak voor zijn relatief jonge dood (46) als Eric Blair (zijn echte naam) geschreven als anti-Stalin. Maar het is het big brother syndroom dat hem tot een van de populairste Engelse auteurs van de vorige eeuw heeft gemaakt. De NSA, Edward Snowden and all that.
Orwell had niets met politiek. Twee citaten die niet te gebruiken zijn maar wel leuk:
"All issues are political issues, and politics itself is a mass of lies, evasions, folly, hatred and schizophrenia"
"Political thought is a sort of masturbation fantasy.. the world of facts hardly matters.

Open access

Interessant interview dit weekend in de NRC, met Derk Haank, de Achterhoekse Amsterdammer die de hoogste baas is van de wetenschappelijke uitgever Springer. Aanleiding is de fusie met MacMillan.
Twee zaken om te noteren. Allereerst dat hij in zijn tijd bij Elsevier de Big Deals tussen uitgevers en bibliotheken in 1998 bedacht door de IT revolutie: men had zelf alles in een database en ging ook de pre-prints digitaal aan de auteurs leveren. Men was bang dat die ze zelf op grote schaal gingen verspreiden, zodat uiteindelijk het abonneebestand sterk zou teruglopen. Sommigen tijdschriften zouden gemakkelijk door bibliotheken uit hun collectie van pakweg 500 verwijderd kunnen worden door de zoekende wetenschapper zelf even de auteur te laten mailen. Oplossing: geef bibliotheken die  er toch al 500 afnemen, de rest maar gratis. De marginale kosten daarvan zijn gering.  En nu klagen bibliotheken dat ze zo'n groot bedrag voor 2000 bladen moeten betalen, ook als men de rest niet leest. Tja, dat krijg je in een bedrijfstak waar de klant niet kan overstappen naar de concurrentie.
Tweede punt is open access. Dat is het idee dat onderzoek al met belastinggeld is betaald en dus gratis beschikbaar moet zijn. Je zou dus ook de onderzoeker uit zijn overheidsprojecten kunnen laten betalen en het downloaden gratis maken. Haank wijst er op dat dit voor uitgevers misschien niet zoveel uitmaakt, maar toch niet altijd slim is voor westerse overheden: je mist dan de cash flow van bedrijven met R&D die nauwelijks publiceren maar wel de bladen lezen. En in landen waar veel gepubliceerd wordt (China met zijn grote hoeveelheden onderzoekers) staat men ook niet te dringen. De totale omslag ziet Haank dus niet komen.
En universiteiten zijn wel terug van het idee dat je dat zelf moet doen, uitgever spelen. Uitgevers organiseren het proces neutraal als strak georganiseerde fabriek. Dat kunnen wetenschappers niet, "wetenschappers gunnen elkaar het licht in de ogen niet".

Alaaf: beleg in zonde

Zonde loont, want tabaks- en alcoholaandelen doen het sinds 1900 veel beter dan hun meer sobere rivalen, zo kopte de Financial Times woensdag 11 februari.
Wie in 1900 een dollar in tabaksaandelen in de VS had belegd, en het dividend ook netjes weer had belegd in de aandelen, zou nu over 6,28 miljoen dollar beschikken. Aldus een studie van Dimson, Marsh en Staunton van de London Business School voor Credit Suisse. Ook de Britse alcohol aandelen deden het niet slechts (van 1 pound sterling naar 243.000. In de VS was dat door de drooglegging wat minder.
De food sector deed het ook niet slecht (van $ 1 naar $ 384.027) maar textiel en scheepsbouw als ook staal deden het dramatisch slechter. Spoorwegbedrijven domineerden in 1900 de effectenbeurzen (in de VS 75% van de waarde!), en zijn zo ongeveer helemaal verdwenen.
Overigens vermoed ik dat dit er terug geredeneerd is vanuit de aandelen die nu nog bestaan, wat een forse survivor bias oplevert.
Interessant is nog dat prof. Dimson denkt dat de goede waardering voor tabak en alcohol niet alleen komt door de consumptiemaatschappij en de verslavende producten, Maar ook gebrek aan vraag: in de eerste helft van de periode waren deze aandelen niet populair bij beleggers met een bepaalde (geloofs)overtuiging en nu niet bij de ethische beleggers. Minder vraag dus ofwel de bedrijven moeten ook een hoger rendement bieden. Hint van de FT: koop food bedrijven want die worden nu steeds meer met zondigheid geassocieerd.

Groeten uit Igls

Mijn presentatie over EuroDISH die ik in Igls gaf, eerder deze week.

Duitse bio

De Frankfurter Allgemeine deed gisteren verslag van de opening van de BioFach. Het gaat goed met de consumptie van biologische producten in Duitsland, de omzet loopt naar de 8 miljard (op een totale levensmiddelenmarkt van ruim 200 miljard).
Dat is in toenemende mate eten van over de grens: waar de consumptie vorig jaar met 4,8% steeg, werd het areaal maar met 2,7% uitgebreid tot ruim een miljoen ha.
Als een van de redenen van het achterblijvende aanbod wordt in de FAZ de schuld gegeven aan het Duitse alternatieve energiebeleid. De vraag naar bio-energie zou de grondprijzen opdrijven en daarmee via de pacht de kosten van biologische productie. Daar is wel wat op af te dingen (in Nederland stijgen de grondprijzen ook), maar het is een interessante controverse in de bio-wereld.
De FAZ beschrijft ook nog een tweede controverse: die tussen de fundi's en de realo's in de biologische wereld. Het aantal aangeslotenen bij de donkergoene bio (Demeter, Bioland, Naturland) is maar met 0,6% gegroeid, tot 12.420. Maar er zijn ook nog 11.517 boeren die biologisch boeren volgens de EU richtlijn, zonder verdere top-up. Dat aantal groeide met 7%.
En die laatste groep levert ook producten aan de Aldi en de Lidl en de Norma. En wordt nu weggezet als discount-bio. Volgens Europarlementarier Martin Hausling is dit "verramschen" uiterst problematisch omdat het bij de consument steeds meer de verwachting wekt dat Bio ook billig moet zijn.
Doet denken aan de discussie in de jaren 90 of bio wel in de supermarkt thuis hoort....

Onderweg

Nu ik me bezig houd met de leefomgeving van Zuid-Holland komt er ook heel andere literatuur over tafel. Zo kreeg ik een fraai boek met de titel Onderweg. Uitgegeven door BNA-Onderzoek, het beureau van de Bond van Nederlandse Architecten. Het gaat over Transit Oriented Development van de Zaan Corridor, de spoorlijn Amsterdam - Hugowaard.
Gedachte in TOD is dat je openbaar vervoer en ruimtelijke ontwikkeling integraal ontwerpt. En dus braken tal van ontwerp teams zich over de stations op deze route en de 1200 meter cirkel er omheen (de afstand die je in een kwartier kunt lopen). Stations die nog al wat van karakter verschillen.
Leuk is ook dat er zowel professionele teams van bureau's en universiteiten hebben meegedaan als ook studententeams. Inspirerend boek geworden.
Dat ik het hier meld, is omdat ik me afvraag waarom we in de landbouw dergelijke technieken niet meer gebruiken. Neem 15 voedselketens met enige problemen (varkensvleees, paprika's etc) of 15 regio's (de Liemers, Tholen, you name it) en zet er teams op die met een ontwerp voor 2030 komen. 
Je kunt er een dubbel-sided platform van maken: vraag managers en krtici van die ketens of bestuuders van die regio's hun case te etaleren en rondleidingen te verzorgen. Geef teams (en zeker studententeams) wat geld voor veldwerk en loof een paar grote prijzen uit die in een TV show met presentatie van de ontwerpen worden uitgereikt alsof het de Grammy's zijn. Wedden dat je innovatie krijgt ?

Aandacht wordt schaars

Afgelopen week bood mijn bank me een avondje in het Louwman museum aan (leuke ambiance) waarbij een key note werd verzorgd door Steven van Belleghem. Hij specialiseert zich aan de Vlerick Business School in marketing en ict. Kernboodschap: zet ict in om alle routinematige klant-interacties te automatisern, maar ga niet met Amazon concurreren. Programmeer niet je mensen maar laat ze met empathie en creativiteit aandacht geven aan klanten wanneer die dat nodig hebben. Want juist aandacht wordt schaars in de digitale wereld. Hier is zijn website met zijn nieuwe boek.

Engelse landbouw blijft achter

De Engelse landbouw blijft achter bij die elders in de wereld, zo bericht The Economist dit weekend. Als je het productiviteitsniveau in 1990 op 100 zet, dan haalt Groot Britaanie volgens de USDA/FAO nog niet de 120 in 2012, en Nederland de 180. Denemarken overigens de 225 dus ook ons land is maar een middenmoter.
Het weekblad voert vier redenen aan voor de matige prestaties van Groot Brittanie:

• te weinig innovatieve bedrijfsopvolgers omdat er in de city meer te verdienen is, talent trekt naar de stad
• gebrek aan investeringen in het kennissysteem: "another factor is a shortage of R&D investment. Britain's public research infstitutions were wound up in the 1980s. Over the past two decades the country's spending on agricultural R&D has fallen by an average of 6% per year in real terms. The current governement is investing 160 mln pounds in a farming technology strategy, but this "may be inesufficient" concluded a delicately worded report published last June by Parliament's rural-affaris committee.
• de oververhitte markt in grond als interessante beleggingscategorie met 12% prijsstijging per jaar, die schaalvergroting er niet makkelijker op maakt.
• de houding van overheid en publiek dat de farm sector meer iets is om te conserveren dan te hervormen.

Ik schrijf het maar even over, met de vrees dat ik de tekst over een jaar of 10 dan zo kan gebruiken voor Nederland. Met de eerste bullit valt het hier nog wel mee, maar de andere drie lijken me niet zo uniek Brits. Daarmee is de vraag relevant of we de komende jaren meer op Denemarken of op het VK gaan lijken.

Overigens ook nog een mooie figuur in het artikel op basis van de OECD micro data (een panel waar ook het LEI aan meedoet). Waaruit blijkt dat over de periode 2004-2009 de spreiding in resultaten (marge, omzet excl. subsidies in % van de betaalde kosten) aanmerkelijk minder groot is dan in veel andere landen, Vlaanderen inclusief. Wat ook inhoudt dat de relatieve marge op onze top-25% bedrijven veel minder groot is dan in andere landen. Hoe kan dat nu weer ?

cooperatief kredietwezen

Vorige week besprak ik hier het boeiende boek van Ronald Rommes over het ontstaan van de landbouwcooperties: Voor en door boeren?. Nog een notitie daarover, nu ik ook het hoofdstuk over de kredietcooperaties heb gelezen.
Die kwamen in Nederland, naar Duits voorbeeld, pas laat op gang, na 1890. Blijkbaar viel het nog wel mee met de kredietproblematiek: er was bij rijkere boeren best geld, handelaren verstrekten krediet en notarissen speelden een belangrijke rol in het omzetten van spaargelden van de een in leningen voor een ander. Maar misschien ontbrak het ook gewoon aan leiderschap.
Efin, ook hier weer veel verschillende vormen die zich pas later uitkristalisseerden. Er waren banken gelieerd aan aankoopcooeraties (zoals in Lonneker en Meppel) om kortlopende kredieten te verstrekken en zo concurrerend te zijn ten opzichte van de handel en ook de kleine boer tot cooperator te maken. Meestal waren er echter Raifeissenbanken, in het Zuiden Boerenleenbanken genoemd.
Die Boerenleenbanken werden door de Boerenbonden opgericht en in dit geval moet Pater Van den Elzen worden genoemd als drijvende kracht. Hij introduceerde ook dat woord Boerenleenbank. Interessant is dat ze veelal niet als wettelijke cooperatie vorm werden gegeven, maar als vereniging. Dat suggereert dat ze ook een sociaal doel hadden, en dat was misschien ook wel de sfeer, maar het lijkt erop dat vooral de hogere kosten van het oprichten van een wettelijke cooperatie een rol hebben gespeeld. Want juist in deze boerenleenbanken beperkte men zich tot het lenen van en aan boeren.
Bij de Raifeissenbanken daarentegen ging men al snel over op het accepteren van middenstanders en burgers als klant, en ook als lid. Overigens kwam de katholieke signatuur van de boerenleenbanken pas na 1900 op gang, toen de emancipatie van de katholieken doorsloeg in de verzuiling.

Het boek van Rommes bevat ook nog een goede synthese in het laatste hoofdstuk. Die moet je zelf maar lezen, want het boek is de aanschaf waard.

RLI verkent de toekomst

Vorige week verscheen bij de RLI een interessante toekomstverkenning. Ik maak er maar even reclame voor want ik mocht ook mee doen aan een creatieve bijeenkomst om de toekomst te duiden (en sta dus in een lijstje in een bijlage). Hier is de link.