GELUKKIG NIEUWJAAR

 

column Verdienmodel

Vandaag verscheen bij BoerEnBusiness mijn laatste column van dit jaar. Over het agrarisch woord van het jaar: Verdienmodel. (of is Niet-landbouwakkoord een betere kandidaat). Met als wetenschappelijke bron het denken van Alexander Ostwalder. Zie hier. 

Het dorp - de nostalgie index

Tijd voor een update van de jaarlijkse nostalgie index want het is weer de tijd voor de Top2000. Het Dorp van Wim Sonneveld met de boerenkinderen in de klas is onze indicator. Het nummer steeg van 56 naar 55, een weinig significante beweging. 

Voor het lied zelf was dit jaar bij mijn wten niet zoveel belangstelling, ik zag het een keer langs komen in Kunst & Ktisch toen iemand langs kwam met een schilderij van de vader van de tekstdichter, de dokter van Deurne (ook inspiratiebron voor Help de dokter verzuipt). Maar de (boeren)kinderen uit de klas stemden dit jaar eerst massaal BBB en daarna ook PVV en NSC.  Conservatief en tegen al te grote veranderingen. Die behoefte aan de goede oude tijd komt in de index echter niet helemaal tot uiting. Misschien omdat de BBB voorvrouw campagne voerde om Sweet Caroline van Niel Diamond hoog in de lijst te krijgen. 

TractorGPT

 Met de belangstelling voor AI als General Purpose Technology, is het een goed idee om eens te kijken of er een analogie in het verleden is waar we iets van kunnen leren. The Economist liet in de kersteditie zijn oog vallen op de tractor als GPT. Begin 20ste eeuw waren mensen (over) enthousiast, maar het duurde nog vijftig jaar voordat veel mensen een andere baan moesten zoeken dan landarbeider en paardenknecht. Onder andere door de crisis. Zie hier. 

PRETTIGE KERSTDAGEN

column over monitoring

 Food & Agribusiness publiceerde gisteren mijn column van deze maand. Die wijdde ik aan mijn indrukken van de MEF4CAP bijeenkomst, die ik vorige week in Brussel mocht leiden. Voor wie een abonnement heeft en de papieren krant nog niet in de bus: zie hier. 

oudjes

 

Het oudste familiebedrijf van Nederland (dat nog actief is), is een bakkerij in De Meern. Dat meldde de NRC zaterdag. De top-3 is veranderd omdat een lokale historicus nieuw materiaal opdook.  Bakkerij Verkerk stamt in rechte lijn uit 1621. Nyenrode Business Univeristy kent de titel Oudste Nog Bestaande Familiebedrijf toe. De runners-up zijn de Amsterdamse kooplieden Van Eeghen, het hotel Wesselink in Dwingeloo en de Schiedamse jeneverzaak Nolet. 

advocaatje

Deze week kreeg ik een flesje advocaat cadeau, het is aan een revival begonnen. Dat meldde enkele weken geleden ook Sanne van Bij in NRC (2.12.2023) in een artikel met de titel "Vla voor volwassenen". Het is een oer-Nederlands producten uit de het begin van de 19e eeuw, gemaakt van brandewijn, suiker en eieren. Met een marktaandeel van 2,1%. Dat was overigen in 2005 nog 3.3% en toek was een fles Zwarte Kip nog onderdeel van de CBS prijsindex. 

De naam van het drankje is een raadsel. Het is een goed smeermiddel voor de keel van advocaten maar kan ook afgeleid zijn van een tropisch drankje met avocado's uit de Antillen of Indië. De eerste industriële productie haalt in 1828 de boeken. J.G. Crooymans uit Den Bosch komt de eer toe. Zwarte Kip is van 1857, Warninks is van 1916. Er is export naar het VK die er snowball cocktails van maken. De VS kent eggnog, maar daar zit (meer) melk in en minder alcohol. En de Duitsers hebben Eierlikor, maar daar kan je lepel niet rechtop in blijven staan. Advocaat moet dik zijn, en daarom is het ook op de markt in een knijpfles voor bejaardentehuizen. 

Over verdienmodel melkveehouderij

ZuivelNL organiseerde vandaag een besloten bijeenkomst met enkele bestuurders / belangenbehartigers over het verdienmodel van de melkveehouderij en knoppen om aan te draaien. Mijn bijdrage ging vooral over de structuurontwikkeling als achterliggende oorzaak en de opties voor veehouders en voor beleid om daar enigszins aan proberen te ontsnappen. Dat laatste aan de hand van het Rli advies Boeren met Toekomst en het EEAC advies over duurzame voedselsystemen, wat verder uitgewerkt in het idee om goed naar Verplicht Duurzaam Inkopen te kijken om het middenbedrijf dat wil verduurzamen te ondersteunen. Mijn bijdrage staat zoals gebruikelijk online.

woningnood

 De NRC van dit weekend had een stuk over het Leids Wevershuis (een museum) waarin aan de hand van het boek van Auke van der Woud: Koninkrijk vol sloppen - achterbuurten en vuil in de 19e eeuw, dat in 2010 verscheen, nog eens werd ingegaan op de slechte woningtoestand rond 1900. Na een eeuw conservatisme en liberalisme was het niet best gesteld. 3 van de 5 miljeon inwoners leefde opeengepakt in sloppenwijken. 300.000 van de 900.000 woningen had maar 1 kamer. Nog eens 300.000 had er twee, maar die tweede kamer was vaak een donkere berging of een vochtig keukentje. 

Werpt toch ook een licht op de huidige sitatue. Er zijn woningen tekort maar een columnist in dezelfde krant wees er anderhalve week geleden nog op dat een Nederlander ca 65 m2 per persoon aan woonruimte heeft tegen 40 a 45 m2 in Engeland of Frankrijk. We bouwen niet alleen te weinig maar ook verkeerd.

Lijstje: Waterstaatingenieurs

 Sinds tijden weer eens een lijstje. Ik las afgelopen week uiteindelijk eens het koffietafelboek Polders! dat Adriaan Geuze en Fred Feddes in 2005 maakten voor de Architectuur Biënnale in Rotterdam (uitgever NAI). Het is een wonderlijk boek met lekker veel trivia (hoeveel polders verdwenen er onder de Rotterdamse havenuitbreidingen? - 18), mooi illustratiemateriaal (inclusief de PSP verkiezingsposter met bloot in de polder) en associaties aan de polders die uiteenlopen van Peter Stuyvesant tot Mata Hari. En dus ook een lijstje. Willem van der Ham maakte De toptien van Grote Waterbouwers:

1. Simon Stevin - een Vlaming die in Holland terecht kwam, rechterhand van prijs Maurits, wetenschapper en ook nog vader van Hendrik die als eerste een plan voor de inpoldering van de Zuiderzee maakte.
2. Cornelis Lely, werkte voor de Zuiderzeevereniging, realiseerde de plannen als minister en kreeg een dorp (in Suriname waar hij ook nog actief was) en stad naar zich vernoemd.
3. Nicolaas Cruquius die misschien wel gewoon als Klaas Kruik werd geboren. Bekommerde zich om de rivieren en legde de Nieuwe Merwede aan.
4. Jan Blanken - vestigde het centrale gezag van de Waterstaatsdienst in de Bataafse republiek en daarna. Hield zich bezig met het Noord-Hollands kanaal omdat het IJ verzandde - wat overigens geen succes werd
5. Andries Vierlingh, de oudste uit de lijst, afkomstig uit Steenbergen schreef hij een Tractaat van Dijckage dat de technieken van de ZW Delta verbetertde. De man van pieren en paalhoofden.
6. Jan Adriaanszn Leeghwater - een molenbouwer die de Noordhollandse droogmakerijen mogelijk maakte.
7. Johan van Veen - de vader van de Deltawerken die in 1953 snel gelijk kreeg nadat zijn berekeningen met een voorloper van de computer in de jaren 30 aangaf dat het fout zou gaan bij een stormvloed. En wiens plannen alsnog uit de kast werden getrokken om in no-time te worden doorgevoerd.
8. Kobus Kalis - baggeraar van wereldfaam, net als die andere Sliedrechtse baggeraars die hun dorp niet in de rivier wilden zien verdwijnen en een bedrijfstak tot grote hoogte brachten.
9. J.A. Ringers en J. Th Thijsse - een ex aequo duo. Ringers bouwde de zeesluits bij IJmuiden en was een bekwaam manager bij de aanleg van de Afsluitdijk, bij Rijkswaterstaat en bij de wederopbouw.  Thijsse was de man van hydraulica en richte het waterloopkundig laboratorium in de NOP op
10. Jan Arie Beijerink tekende voor de inpoldering van de Zuidplas, de Haarlemmermeer en de Alexanderpolder. Hij ontwierp ook nog mooie gebouwen voor de stoomgemalen die hij invoerde.

Zeeuwse Zeekaart

 Het laatste nummer  voor dit jaar van het blad Zeeland van het KZGW is ook weer verschenen. Mij viel een zeekaart op, vooral om wat er op het land te zien is. Het is een kaart die in 1617 werd gemaakt voor een bezoek van de Engelse vorst aan Vlissingen, dat schip moest natuurlijk niet stranden. Alleen Walcheren staat er op, en van het land met name de voor de zeevaart relevante oriëntatiepunten. 

Tussen Westcapell (nu Westkapelle) en Soetelande (nu: Zoutelande) staat het silouet van een forse toren te Buyenskerke. Dat is nu het gehucht Boudewijnskerke, in het Zeeuws Buiskerke. Dat was decennia eerder zijn kerk en dorpsstatus kwijtgeraakt in de guerrillaoorlog van de watergeuzen op Walcheren. Maar de toren werd hersteld en deed nog een paar honderd jaar dienst als oriëntatiepunt voor de scheepvaart. Deze kaart illustreert dat fraai. 

capitulatie

we waren gisteren op excursie in Rijsoord (gemeente Ridderkerk, IJsselmonde). Naar een particulier museum over de capitulatie. Dit keer niet die van 1945 in Wageningen maar de overgave door Generaal Winkelman op 15 mei 1940. Het 18e Duitse leger had daar aan de Rijksstraatweg op weg naar Rotterdam zijn hoofdkwartier en gebruikte de lokale christelijke lagere school. Daar werd na het bombardement op Rotterdam onder dreiging van een herhaling op Utrecht gecapituleerd, om precies te zijn voor 10 provincies. De marine op zee (onbereikbaar), de overzeese gebiedsdelen en de provincie Zeeland (waar een Franse legereenheid te hulp was geschoten) bleven er buiten. 

Het museum is een privaat initiatief van een overbuurman die de school zag verloederen en hem heeft gekocht en heringericht. Er is ook een leuke oude schoolklas en een aantal activiteiten rond een planetarium, een ominversum-achtig filmtheatertje en ruimtevaart die wat meer met de interesses van de eigenaar (oud-verkeersvlieger) dan met de overgave te maken lijken te hebben. Wel leuk voor schoolklassen.

rouwcurve

 Onlangs leerde ik uit een presentatie over landschap dat er zo iets bestaat als de rouwcurve van Kubler-Ross. Zou niet alleen handig zijn bij overlijden, scheidingen of ernstige ziekte maar ook bij het verwerken van het idee dat het gebied op de schop moet en er veel gaat veranderen. Of bij bedrijfsregorganisaties. Of bij een verkiezingsuitslag waarmee je het de verkeerde kant op ziet gaan.

Op internet blijken er tal van plaatjes te circuleren, meer of minder geïllustreerd. Hier is er 1.

In Friesland

 

Vrijdag sprak ik in Friesland voor het Werkverband van de Fryske Academie over de economische ontwikkelingen in de landbouw, in het bijzonder de plantaardige sectoren. Op verzoek staan de sheets online,  Wie al mijn eerdere presentaties zag, ziet vooral een compilatie.

De foto maakte ik in Leeuwarden. Bolle is Fries voor stier, zie hier weer eens de verwantschap met het Engels (bull). 

column over de natte herfst

 

De vele regen van afgelopen weken en de aardappelen die hier en daar nog op het veld staan, inspireerden me tot de column van deze maand op BoerEnBusiness. Zie alhier.

de bizon en de stoommachine

Er is een nieuwe documentaire film (althans in de VS) over de bizon, zo rapporteert The Economist van deze week. Van de gevierde documentairemaker Ken Burns. Wat ik niet wist is dat de jacht op de bizon vooral ingegeven was door de waarde van de huid die het leer leverde voor de aandrijfriemen in stoommachines, die de 19e eeuw domineerden. "Buffaloes were like walking gold pieces" zou een jager hebben gezegd. Dit naast het feit dat de Amerikanen het best vonden dat dit de indianen in de reservaten deed belanden. 

The Economist:  (Back)home on the range, 28.10.2023

Economendag

 Gisteren was de Economendag 2023. Bij de Haagse vestiging van Leiden University, slim met het oog op de interactie met beleid. Er was een sessie over stikstof en ik was gevraagd ons paper van een paar jaar geleden uit ESB over emissierechten te presenteren. Daarna kwam een presentatie uit het rapport Normeren en beprijzen van ABD Topconsult waarin twee varianten staan die meer aansluiten bij de de huidige juridische KDW werkelijkeid. Het werd een geanimeerde discussie. Hier zijn mijn slides.

kalenderlandbouw

Mijn column voor Food & Agribusiness was aanleiding voor wat bespiegelingen over kalenderlandbouw. Vandaag verschenen. De redactie was er blijkbaar van gecharmeerd want zette het ook voor de Boerderij online. Zie hier.

rechtstelsels vergeleken

 Er zijn in de wereld twee rechtssystemen: de aanpak van het Burgerlijk Wetboek / Code Civil zoals wij die sinds Napoleon kennen (en met ons nog vele landen die beïnvloed zijn door het Europese continent) en het Engelse common law systeem. Er woedt al enkele decennia een discussie onder economen welke eigenlijk voor de economie het beste is. Hayek startte dat ooit op, hij was gecharmeerd van het Engelse systeem omdat het de burger veel vrijheid maakt contractuele afspraken te maken, en de rechter om case-by-case uitspraken te doen zodat meer rekening kan worden gehouden met de specifieke omstandigheden en de regels makkelijk evolueren. Het Franse systeem is bureaucratischer, meer van bovenaf en vooraf, en wat statischer, maar je weet ook waar je aan toe bent. 

De empirie zou moeten aangeven wat het best is: waar is het het makkelijkst zaken doen, waar groeit de economie het hardst. De eerste papers gaven Hayek gelijk, maar recente papers laten weer meer twijfel of zelfs andere resultaten zien. Mogelijk zijn er ook veel achterliggende factoren (bv. in de koloniale erfenis of culturele factoren) die het verschil maken en niet evenwichtig over beide groepen landen zijn verdeeld. En het is ook niet zo zwart-wit: een burgerlijk wetboek kan ook veel regels bevatten voor het geval contractpartijen zelf geen andere afspraken maken. 

The Economist: Not so civil anymore, 21.10.2023

Groeten uit Hardenberg

 

Tijd voor uitjes. Onlangs bezochten we Hardenberg. Langs de Vecht kun je er leuk wandelen. Het oude stadje heeft echter weinig met cultureel erfgoed, we hebben weinig ouds kunnen ontdekken. Blijkbaar was het allemaal zo bouwvallig dat de voorkeur uitging naar een centrum dat in een Vinexlocatie niet zou misstaan. Wel een heel fraai stadhuis, zie de foto. Toch nog een omweg waard dus. 

Pacton

 Wie wel eens langs de weg zit en in de file op de vrachtwagen voor hem let, is misschien de naam Pacton opgevallen. Een vrij bekende merknaam van de gelijknamige fabrikant in Ommen van opleggers (trailers). Wat ik niet wist, maar door een artikeltje over oud-Zuidplas in ons dorpsblad Hart van Holland leerde, is dat het een afkorting is en dat het bedrijf in de tweede wereldoorlog is verplaatst van Rotterdam naar Kortenoord. Dat is een buurtschap bij Nieuwerkerk aan den IJssel, daar waar de Kralingseweg langs de dijk van de IJssel gaat.  Later vertrok de familie Van der Ploeg met het bedrijf naar Ommen. Pacton staat dan ook voor Ploeg's Aanhangwagens, Chassis, Trechters, Opleggers Nieuwerkerk. 

walvis in de noordzee

Nog een aardig weetje in een ander verhaal in VORK, over het natuurbegrip. En het feit dat de natuur dynamisch is, wat we zien en willen bewaren is een standstill. in haar artikel Hoezo Heilige Natuur haalt Janneke Donkerlo het boek Natuuramnesie van Marc Argeloo aan die op basis van het "Visboeck" van Adriaen Coenen uit 1577-1581 reconstrueert dat er toen potvissen, grijze walvissen en noordkapers in de Noordzee zwommen. Niet als verdwaalde exemplaren maar ze waren er van nature. Pas toen die uitgeroeid waren, moest Willem Barentz blijkbaar naar het noorden.

En het laatste oerbos was het Beekbergerwoud dat in 1871 is gekapt. 

zie: VORK september 2023

tomatenboek

De nieuwste VORK is weer in huis. Een aardige boekrecensie van het boek Ten tomatoes that changed the world, geschreven door ene William Alexander. Die 10 in de titel zijn overigens de hoofdstukken, niet bepaalde tomaten.  Mooi verhaal dat de populariteit van de tomaat in de VS uit het begin van de 19e eeuw dateert, als veronderstelde remedie tegen cholera. 

column over public choice

Prinsjesdag, debat over de miljoenennota. De verkiezingscampagnes zijn duidelijk begonnen. Goede aanaleiding voor een column over public choice theory op BoerEnBusines.

Leiderschapslessen

 Deze zomer kreeg ik het boekje Van A naar B - lessen in leiderschap vcadeau. Auteur is Joeren van der Veer, de voormalige CEO van Shell. Korte zinnen. leest makkelijk weg. Bevat wat tips voor de zakelijke wereldreiziger, wat  aardige woorden over PAs en chauffeurs, anekdotes en wwn inkijkje in hoe ze bij Shell managen. De groene kant wordt ook uitdrukkelijk genoemd, en voor die periode is dat vermoedelijk ook wel terecht. Geen verplichte stof voor een MBA opleiding, maar best een aardige pocket.

Akoestisch boeren

Schreef ik onlangs een column over pratende bomen (zie hieronder), valt nu mijn oog op een artikel in The Economist van dit weekend over luisterende en mogelijk ook pratende planten. Tot nu toe dacht ik dat praten tegen planten vooral goed was voor de mens die praat, maar er blijken tal van experimenten te zijn waaruit blijkt dat planten beter groeien bij bepaalde geluiden. Een Aziatisch plantje dat bekend staat als de Telegraafplant groeit beter met Boedistische liederen dan met stilte of westerse popmuziek, aldus een Chinees onderzoek. Goudsbloemen kunnen slecht tegen snelweggeluid. 

Wat logischer lijkt me het onderzoek waarin trillingen en geluid van vraatzuchtige insecten werd afgespeeld op planten, die daarop inderdaad hun chemische verdedigingsacties in werking stelden, en wanneer daarna de echte insecten er op los gelaten werden, minder schade hadden. The Economist speculeert over gewasbescherming door drones met luidsprekers. 

Planten zouden in droge grond ook water kunnen horen stromen en soms wellicht zelf geluidstrillingen veroorzaken. Met name bij gestresste planten worden geluiden waargenomen (op frequenties buiten die van het menselijk oor). Zelfs in rumoerige kassen. Je zou dus microfoons kunnen installeren.

Akoestisch boeren lijkt me toekomst te hebben als vorm van precisie landbouw. 

The Economist: the ears of corn, 9.9.2023

Landschapsbiografie Groene Hart

 Nog een boek dat deze week uitkwam (en waar ik zijdelings aan meewerkte): de landschapsbiograife van het Groene Hart, een mooi koffietafelboek, rijk geillustreerd, over ons Groene Hart. Het werd deze week ten doop gehouden bij een oploop van het bestuurlijk overleg in Kamerik waar het 65-jarig bestaan van het planologisch concept werd gevierd. En we werden opgeroepen het gebied te bewaren, maar dan moet het wel vernieuwd, gezien de klimaatsverandering die deze week met 30 graden toeslaat. 

Mijn bijdrage zit in een interview in een kader in het boek en de auteurs vroegen me de drukproef te reviewen op misinterpretaties. Met plezier gedaan.

2nd hand rose

 

Nooit gedacht dat ik nog eens fictie zou publiceren. Met de Schrijverstafel van onze Haagse sociëteit maakten we een bundeltje voor het 50-jarig bestaan van Second Hand Rose, een winkel voor 2e hands kleding aan de Mauritskade. Ik schreef een column over het thema 2e met ook nog enige fictie. Kopen dat bundeltje, in de winkel of bij Paagman, want de opbrengst gaat in zijn geheel naar een Roemeens kindertehuis. 15 euro slechts.

En de vernissage van vanavond op het Paviljoen was zeer gezellig. Dus wie weet, komen er meer bundels. 

Pratende bomen?

Terwijl ik deze week de hort op was publiceerde Food & Agribusiness mijn column Pratende bomen? Over het idee van sommige juristen om natuurgebieden, beren en rivieren ook juridisch rechtspersoon te maken. Lijkt me geen grote prioritiet. 

50 jaar ERAE

 De European Review of Agricultura Economics bestaat 50 jaar. We vieren het dezer dagen op het EAAE congres in Rennes en met een congres uitgave waarin ook een paper waarin wordt teruggeblikt op de trends in de papers in afgelopen 50 jaar. Dat vind je hier  Met ook de key notes van het congres. 

Groeten uit Rotterdam

Het seizoen van de bijeenkomsten begint langzaam weer. Maar veel te melden is er nog niet. Vandaar nog maar even een fotootje van een bezoek aan Maasstad/ Volgend week volgt inhoud. 

Groeten uit de waterleidingduinen

 Bij gebrek nieuws, nog maar een fotootje uit de Amsterdamse Waterleidingduinen. Een prachtig gebied om een mooie wandeling te maken. Het is er niet druk, en toch kwam ik er vorige week nog een verdwaalde oud-collega tegen die ik decennia niet had gezien. Blijkbaar ben ik nog herkenbaar.

Baumol op BoerEnBusiness

 
Op BoerEnBusiness  verscheen mijn column van deze maand. Over inflatie en de wet van Baumol. Zie alhier. 

de BVD en de Boerenpartij

 

Er is weer veel aandacht voor Boer Koekoek, de slag bij Hollandsche Veld en de boerderij die daarbij in vlammen opging. In dat kader is een stukje uit het NRC van gisteren interessant. De krant brengt een groot verhaal over de werkzaamheden van de BVD die in de jaren 50 en 60 ook in politieke partijen infiltreerder, aan extreem linker en rechter zijne. Zo ook in de Boerenpartij, zelfs voordat die was opgericht. Politieagenten met een inlichtingentaak rapporteerden over de bijeenkomsten van de partij in boerenzaaltjes, in de denigrerende bewoordingen die toen niet ongebruikelijk waren over 'naïeve boertjes op de zandgronden'. 

Nieuwe onthulling is dat in 1962 een infiltrant de vraag kreeg om de boerderij van de voorzitter van het Landbouwschap in brand te steken. Een jaar later kwam daarvan ook schriftelijk bewijs - de brief was aan meerdere medestanders gericht. De BVD deed er verder niets mee, wat intern tot veel discussie leidde. Na de verkiezingswinst bleken veel oud-NSBers lid. Die mochten van Koekoek wel lid blijven maar geen bestuursfuncties vervullen, dat gaf teveel risico dat de partij afgeschilderd zou worden als een verkapte NSB-partij. 

Groeten uit de Gevangenis

Dinsdag bekeek ik op een excursie de Tuin van Noord in Rotterdam. Die is als openbare tuin aangelegd rond de oude gevangenis aan de Noord Singel. In het laatste kwart van de 19e eeuw een van de modernste gevangenissen van Europa, een efficient panopticum waarbij de bewakers centraal zitten en 5 gangen in kunnen kijken. Afgekeken van een eerdere moderne gevangenis in Pennsylvania, zo begreep ik. We kregen een rondleiding van de ontwikkelaar en de beheerder. De ontwikkelaar kocht het in de vastgoedcrisis van 2009 en kreeg het in 2014 geleverd met nog in de cel Willem Holleeder. Die was een paar dagen voor zijn vrijlating uit de EBI daar naar toe verplaatst om bij vrijlating de pers te ontlopen. De gebouwen (deels rijksmonument) zijn getransformeerd in kantoren en woningen, met behoud van karakter. Fraai complex van 3.5 ha dat ooit buiten de stad in de weilanden lag, mar nu op 10 minuten lopen van het centrum. Loop dus rustig een rondje door de tuin, die tevens wadi is. 

Groeten vanaf het Eiland van Dordt

 

Nog maar een vakantiefotootje: vorig week wandelden we op het Eiland van Dordrecht. Daar is afgelopend jaren een mooi blauwgroen dooraderd gebied ontstaan: akkerbouw, maar ook de oude kreken en bos. Met een wandelpad langs de Nieuwe Merwede  een kanaal dat zich voordoet als een rivier. In de wandelgids van Hazeu en Kuiper vind je een mooie route vanaf de Dordtse wijk Sterrenburg. We deden er een stuk van.

Groeten uit Zierikzee

 Er valt weinig te melden. Vakantietijd en het komkommernieuws bevat ook al weinig zaken die genoteerd moeten worden. Vakantiefotootje dan maar.  Van Zierikzee, ooit een van de grotere steden in dit land, met export van zout en meekrap en een export-visafslag zo las ik onlangs. 

varkensflat

 The Economist had afgelopen weekend een mooi stuk over de landbouw in China en de gevoeligheid voor klimaatsverandering - die is niet mis. Tussen neus en lippen door wordt ook nog even gemeld dat in cetraal China de grootste varkensflat ter wereld staat: 26 verdiepingen.  Als we hier riumtegebrek ervaren moeten we toch eens 3-dimensionaal gaan denken? MVRDV geeft vast nog een ontwerp in de kast.

Bijdrage aan (niet-)landbouwakkoord

Net voor de Paasdagen werd ik door de hoofdtafel van de onderhandelaars van het landbouwakkoord (dat er dus niet kwam) gevraagd mee te doen in een sessie met CEOs van ketenpartijen, en topmensen van retialers en banken. Het leidde tot inzichten in de noodzaak van een keurmerk dat de voorlopers in NPLG ondersteund. Ik besteedde mijn paasdagen aan het opschrijven van de inzichten uit deze Deventersessie die we daarna nog eens bespraken. 

De organisatie heeft mijn notitie een paar weken geleden online gezet onder het kopje Poppe, Duurzaamheid. Lijkt me nog wel bruikbaar voor het vervolg via de partijprogramma's in het volgende kabinet. Laat het dus niet verroesten  Zie hier. 

Lange Voorhout

 Er is blijkbaar relatief veel te doen en weinig te melden. Gisteren waren we even op het Lange Voorhout in Den Haag. De jaarlijkse beeldenexpositie. Gaat dat zien - maar neem niet de A3

HES nostalgie

 Ik was dezer dagen een paar keer in Amsterdam. Vorige week bezochten we de Van Goch tentoonstelling. Een aanrader, die schilderijen uit zijn laatste maanden. Een paar fraaie aan de landbouw gerelateerde vind je als fotootje dezer dagen op deze blog. 

Toevallig kwam ik ook langs mijn oude school (foto): begin jaren 70 studeerde ik aan de Hoger Economisch School, de HES aan het Raamplein. Die hadden een van de eerste h.e.a.o. opleidingen. Mooie tijd, op het pleintje waar nu auto's staan, hadden we ten tijde van de oliecrisis een TV opname van Farce Majeur. De HES is niet meer, zo te zien is het nu een kantoorpand. Nostalgie dus. 

Boer Koekoek en de BBB

 is het onderwerp van mijn column van deze maand op BoerEnBusiness. Zie alhier.

Lunchlezing PAL

Bij de Provinciale Adviescommissie voor de Leefomgeving van de provincie Zuid-Holland organiseerden we vandaag een lunchlezing met een presentatie van mijzelf, vanuit HAJK en vanuit de gemeente Molenlanden. Allemaal over het issue Bodem en Water sturend in het ZHPLG. Mijn sheets staan online.  Het was ook mijn afscheid na 9 jaar van de PAL. Tijd voor een volgende generatie om de regionale politiek van advies te dienen. 

Economische ontwikkeling in de vroege Middeleeuwen

De warmte zet niet aan tot bloggen, maar ik leg nog even vast dat ik in het kader van een geschiedenisproject een leuk boekje las over de economische geschiedenis van de Middeleeuwen, grofweg tot het jaar 1000. Het heet Handelaren en ambachtslieden en is geschreven door Luit van der Tuuk. Zeer vlot leesbaar en (voor mij) interessant. Iets voor in de warmte onder de boom. 

Zuiderzee

Van landijs tot polderland is een boek dat G.D. van der Heide in 1965 schreef. Ik las de vierde druk waaraan zonder verantwoording duidelijk een hoofdstuk is aangeplakt over ontwikkelingen die in 1965 nog niet bekend waren en in de jaren 70 wel. Zoals het strepen van de laatste voorziene dorpen Zeewolde dat naar Zuidelijk Flevoland verhuisde en Larsen. Evenzo de sterk toegenomen inzichten in de Swifterbantcultuur. Dat laatste hoofdstuk heeft ook een eigen register. 

Overigens een mooi overzicht over alles wat zo in het Zuiderzeegebied heeft gespeeld. Je moet eerst door meer dan honderd pagina's geologie en archeologie (het landijs uit de titel is zeker niet onderbedeeld), maar dat is goed geschreven. Van der Heide was hoofd van de afdeling Oudheidkundig bodemonderzoek bij de RIJP, maar ooit begonnen als journalist. Nochtans valt op dat er soms een taalgebruik wordt gebezigd dat heden ten dage niet altijd meer salonfähig is. Veel tussenzinnen waarin de overwegingen van de schrijver worden toegelicht. Zou een redacteur nu schrappen, maar hinderlijk is het niet. Het boek is echt een hele pil. Maar dat krijg je als je ook hoofdstukken opneemt die bijna lezen als een toeristengids voor een rondje IJsselmeer: wat is waar te zien. 

Leerden we nog wat? Dat de arbeiderswoningen in de NOP al heel snel niet meer nodig waren, er was nog wel een medewerker op het 45 ha bedrijf, maar die wilde met de komst van gemotoriseerd verkeer (Solex, motor, auto) liever op dorp wonen. En we zijn anders aan gaan kijken tegen riet: in de Wieringermeer zeer gevreesd (in mijn jeugd had je ook van die rietplekken in het land die elk jaar terugkwamen), in de NOP zelfs voor de droogvalling op het omliggend oude land om die reden bestreden (wat niet hielp) en in Oostelijk Flevoland 33.000 ha met helikopter ingezaaid om ander onkruid te onderdrukken (klein hoefblad) en de bodem te doorwortelen en water af te voeren, ondanks dat rietzaad niet te koop is en de winning lastig. 

Ook interessant dat de Markerwaard ooit bedoeld was de eerste polder na de Wieringermeer te zijn (die overigens ook een IJsselmeerpolder had moeten zijn, maar de Afsluitdijk was wat later klaar en het werk aan de Meer werd versneld in de jaren 20) en later heeft men zich blijkbaar nog afgevraagd of je na Oostelijk Flevoland niet eerst de Markerwaard, nog voor Zuidelijk moest doen. 

fotoshoot

 Fotootje uit het Groene Hart vlak langs de A12. Ik was er dinsdag voor een fotoshoot omdat er een boek uitkomt met een landschapsbiografie van het Groene Hart waarin ik ook wat mag zeggen. En dus nam ik zelf ook maar een fotootje. 

Overigens  is het mysterie van de dakpannen in de Yerseke Moer nog niet geheel opgelost, want langs de Vecht schijnen ze ook te vinden te zijn als beschoeiing, maar daar geen oesters...

Yerseke Moer

 

Een fotootje uit de Yerseke Moer. We maakten gisteren de wandeling uit de wandelgids Zeeuwse Zwerftochten. Mooi gebied dat 1000 jaar geleden werd ingepolderd en waar ook een paar honderd jaar zout is gewonnen uit het veen. Leverde een hollebollig landschap op met veel wisselingen tussen zout en zoet. En met dakpannen, dat moet wel haast verband houden met de oesterteelt, maar de gids haalden ze niet.

Framing

De uitdagingen in onze tijd lijken soms zo complex dat het moeilijk is om het eens te zijn over het probleem, laat staat over wat er aan te doen valt. En dat biedt veel mogelijkheden voor framing, onbewust of heel bewust als interventie om de meningsvorming een bepaalde kant uit te duwen. Deels gebeurt dat met taal (aan alle kanten van gifpieper tot het vermijden van het eens gangbare woord bestrijdingsmiddel). Soms is het ook het allen maar naar voren brengen van halve waarheden. Veel van die voorbeelden zie ik bij stakeholders waarvan ik denk dat je ze weinig praktijkkennis van de landbouw hebben. Maar ook in de landbouw zelf komt het voor. 

In Food- en Agribusiness van 5 mei vond het hoofdredactionele commentaar blijkbaar ook dat het een journalistieke taak is daar kanttekeningen bij te zetten. In dit geval gaat het om de gewraakte kalenderlandbouw. Op zand= en loss-gronden wordt je gekort op je stikstofbudget als je aardappelen na 1 oktober oogst. De landbouw doet het voorkomen alsof de oogst voor die datum moet plaats vinden en dat je als teler niet meer mag bepalen wanneer je oogst. Maar dat is niet waar, je mag rustig later dan 1 oktober oogsten. Alleen gaat er dan 5 kg (1e helft oktober) tot 20 kg (na 1 november) van je stikstofbudget van het volgende jaar af. Omdat je dit jaar teveel hebt weglaten lekken door die aardappelen niet uit de grond te halen en een groenbemester in te zaaien 

Het blad rekent even voor dat de norm voor wintertarwe rond de 160 kg ligt. Dat wordt dus het jaar erna gekort met 3%, eventueel oplopend via 6% tot 12%. Dat is te overzien. Sterker: aardappelen zijn de moneymaker en granen niet. Vermoedelijk zullen vrijwel alle boeren zich dus door deze maatregel niet tot ander gedrag aanzetten en als dat optimaal is, gewoon na 1 oktober oogsten en wat lagere graanoogst voor lief nemen.  De vraag is dus of het effect van de maatregel heel groot zal zijn, terwijl er voor overheid en bedrijfsleven wel administratieve kosten aanzitten. Zou dat niet veel meer de hoffelijke discussie moeten zijn ??? Of het feit dat je 3 tot 12% van de graanoogst mist. Misschien toch net wat constructiever. 

woordvoerder van de toekomst

 De Transitiecoalitie Voedsel publiceert op LinkedIn een serie Woordvoerders van de Toekomst. In die reeks werd ik door Jeen Akkerman geïnterviewd. Het resultaat staat hier. 

varkenscyclus

 Mijn maandelijkse column op Boerenbusiness gaat deze keer over de varkenscyclus. 

Biesbosch

600 jaar geleden ging de Groote Waard ten onder met de St. Elisabethvloed. In 1421 was de eerste vloed waarbij nog wel geprobeerd is de dijk van Strijen (in de Hoekse Waard) richting Moerdijk/Lage Zwaluwe te herstellen, maar een jaar later ging het op dezelfde dag weer mis en in 1424 gaf men het definitief op. 

Ik las de Historische Atlas van de Biesbosch van Wim van Wijk. Het boek is al een aantal jaren uit, en is echt een kijkboek met kaarten. Over de overstroming leer je niet zoveel, des te meer over hoe er weer land in allerlei polders en poldertjes is teruggewonnen - en recent weer in de ruimte voor de rivieren is opgegeven.  

Bij het boek hoort een website waardoor je op alle kaarten kunt inzoomen, of misschien moet je het boek wel zien als een toelichting op de kaarten op de website. Daarmee kunnen kaartlezers hun hart ophalen.