Onrustige elite

 Nog een boeiende column in The Economist van dit weekend, dit keer die van Free Exchange. Die gaat in op het werk van Peter Turchin over cliodynamics. Daar had ik eerlijk gezegd nooit van gehoord. Hij ziet een patroon waarin met een 50-jarige cyclus de maatschappij gaat van sterke polarisatie en gebrek aan samenwerking (rond 1900 was het in de VS in de politiek ook een janboel) naar samenwerking (zoals in de jaren 50 en 60) en weer terug. Een soort lange golf dus. 

Vanuit een complex adaptive system ziet hij een klassestrijd waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor een goed opgeleide klasse met hoge verwachtingen die niet tot de elite door weten te dringen omdat er te weinig banen zijn (bezuinigende overheid, weinig bedrijven door monopolievorming). Die groep komt niet aan zijn trekken en trekt via populisme aan de bel tot de verwachtingen bekoeld zijn. Met andere woorden we hebben teveel mensen verkeerd en te hoog opgeleid, geen wonder dat het belang van vakmensen weer wordt benadrukt.

Het lijkt me een redelijk discutabele theorie, maar het lijkt wel een aantal politieke verschijnselen te verklaren (zoals het feit dat bij hoger opgeleiden of hogere klassen Corbijn (UK Labour) en Bernie Sanders (VS) het beter deden dan bij lagere klassen. In ieder geval doet economische ongelijkheid er toe, en dat heeft ook met verwachtingen te maken. Zo zou de Franse revolutie niet zozeer een gevolg van armoede zijn geweest maar een clash tussen de beneden zijn capaciteiten werkende beter opgeleiden en de landadel. Ook 1848 was een probleem van een overschot aan geschoolde mannen. En de Amerikaanse burgeroorlog was niet alleen over slavernij maar ook opkomende Norodelijke kapitalisten tegen Zuidelijke plantage-eigenaren.  Ook nu zou er 'elite-overproduction' zijn, waarbij de toegang tot de stad (betaalbare woningen e.d.) niet makkelijk is. De VS zou 25.000 juristen per jaar teveel produceren, in het VK zou 30% van de afgestudeerden beneden zijn opleiding werken. 

The Economist, Graduates of the World, Unite. 24.10.2020