18.000 koeien

Bij de koffieautomaat besprak ik vandaag de NRC van afgelopen zaterdag, met daarin het dramatische verhaal van de Fries/Californische melkveehouder Jelle Hans Reitsma, die aan de kredietcrisis ten gronde ging en 18.000 koeien en 7 kinderen naliet. Een paar pagina's verder het verhaal van Michael Pollan, waarover ik hier al eerder blogde. De lezer van de NRC moet wel gaan denken dat schaalvergroting in de landbouw verderfelijk is.
Maar die conclusie uit dit tragische verhaal is onzin.
Om te beginnen is 18.000 koeien vooralsnog redelijk megalomaan, dat is ver verwijderd van de ontwikkeling van 70 naar 400 in Nederland. Het feit dat Reitsma een bedrijfje van 2000 koeien bijkocht om zijn kinderen op een echte boerderij (sic!) op te laten groeien, geeft al aan dat we in Californie met een heel andere wereld te maken hebben, die gekenmerkt wordt door zeer grote melkveehouderijen met goedkope Mexicaanse arbeid nabij grote steden, waarbij het goedkoper is om voer aan te voeren dan koeien in de wei te laten lopen. Uit het verhaal blijkt ook duidelijk hoe bedrijven overgefinancierd worden doordat banken belang hebben bij de groei en bedrijven met teveel leningen opzadelen. Vervolgens richt men zich op export naar China (op zich een goed idee, die markt hebben wij laten lopen), maar kan de klap van het melamine-schandaal niet opvangen. En als klap de vuurpijl lijken banken contractbreuk te plegen en eisen hun geld eerder terug dan is afgesproken omdat ze zelf failliet dreigen te gaan. Aflossen door koeien te verkopen lukt dan niet meer, omdat iedereen door banken gedwongen wordt te verkopen en de koeien in prijs kelderen. Dat heeft allemaal niet zoveel te maken met schaalgrootte, maar wel met slechte financieringsstructuren en financiele systeemrisico's.
Ook in Nederland zijn er in het verleden de nodige bedrijven over de kop gegaan door overinvesteringen en slechte financiering. Er waren erbij die in goede jaren grond kochten en vergaten dat ze over die goede jaren later nog belasting moesten betalen. En dat zal hier en daar ook nu wel weer gebeurd zijn, gelukkig daalt de rente. De meer bestendige schaalvergroting, zo concludeerden we bij de koffie, vindt dan plaats doordat anderen, die beter in financieringsarrangementen zijn, goedkoop een failliete boedel van de bank kopen.
Als de kwaliteitskrant dan toch zoveel ruimte voor zo'n Telegraafdrama inruimt, had die economische analyse er ook wel bij gemogen.