De basis voor de crisis wordt gelegd in de boom. Onlangs zat ik met wat onderzoekers onder de Poolse koffie te keuvelen of de huidige grondprijsstijgingen de kiem zouden kunnen zijn voor een asset-bubble. Vrijdag hoorde ik BNR over beleggen in landbouwgrond (met wat wijze woorden van mijn collega en gronddeskundige Jan Luijt).Enfin het Agrarisch Dagblad meldde van de week dat de collega's van het Deense FOI de uitspraak hebben gedaan dat de Deense landbouw op economisch drijfzand staat. Hun redenering is als volgt:
Het gemiddeld bedrijfsresultaat (ik vermoed: inkomen) was in 2007 47.000 euro. Dat is toevallig precies het bedrag aan "ontkoppelde" subsidies, dus als die worden afgeschaft zit men op nul. Maar ook de prijzen van grond en gebouwen zullen dan dalen (met 20 a 25%). Een stijging van de rente met 2 a 3% zorgt voor een verdere daling met 30 a 40%. Het bedrijfsresultaat wordt door de hogere rentekosten 20.000 euro lager. En als de grondstoffenprijzen ook nog eens zouden dalen naar het oude niveau van voor de huidige boom dan drukt dat ook nog het bedrijfsresultaat met 37.000 euro en de onroerendgoed prijzen met 37%.
Als ik dat zo even op tel dan zitten we dus op een inkomen van minus 57.000 euro (grofweg een ton lager) en onroerendgoed dat nog geen een derde van de huidige waarde heeft. Zullen banken blij mee zijn. Die hebben daar in het Deense verleden overigens vervelende ervaringen mee, toe veel Denen in buitenlandse valuta leenden omdat die rente lager was (en van mening waren dat ze het valutarisico beter konden inschatten dan de markt).
Blijft de vraag hoe groot de kans is op zo'n doemscenario. Daarover meldt de krant niets. Velen zullen die kans laag inschatten. En als het gebeurt zullen de melkquota wel niet zo snel worden afgeschaft. Maar we kunnen niet meer zeggen dat het Deense LEI ons niet gewaarschuwd heeft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten