Waarom zou de overheid aan risicobeheer in de agrarische sector moeten doen - dat is toch een beetje de vraag die mijn blog van gisteren oproept. Ik kan een paar redenen bedenken: Er zijn risico's zoals besmettelijke veeziekten die niet goed verzekerbaar lijken, en waar de overheid ook fors ingrijpt door het verplicht doden van dieren om besmetting en schade elders te voorkomen. Ze zijn niet goed verzekerbaar omdat de schade erg afhankelijk is van de vraag of de overheid tijdig met weinig plezierige maatregelen (zoals het afgrendelen van gebieden voor toeristen en andere bezoekers) ingrijpt. Als de verzekeraars voor de kosten opdraaien zou de overheid wel eens in de verleiding kunnen komen niet of wat later in actie te komen, met meer schade als gevolg. Moral hazard heet dat in het jargon. Maar we willen niet dat bepaalde boeren helemaal voor de schade opdraaien. Als bovendien daardoor de bedrijfstak in een regio blijvend in de problemen komt of aan concurrentiekracht verliest, dan lijkt er een argument om als overheid op te treden.
Een tweede reden is dat stabilisatie van inkomens en prijzen leidt tot meer welvaart. Als door droogtes de oogsten, en daarmee prijzen en ook investeringen meer gaan schommelen worden er ook meer foute beslissingen genomen door ondernemers, is de specialisatie geringer (mensen gaan er wat naast lopen doen waar ze minder goed in zijn om het risico te spreiden) en moeten er allerlei instrumenten in de kapitaalmarkt worden bedacht en geintroduceerd. Stabilisatie van business cycli is dus aantrekkelijk, maar het is wel een typisch Keynesiaans gedachtengoed dat de overheid de economie kan 'fijnreguleren'. In de praktijk blijkt dat erg lastig en het is dan ook geen populaire opvatting meer in economenland.
Een derde is als overgang naar een meer liberaal landbouwbeleid (dat wil zeggen geen landbouwbeleid). Nu we marktbescherming afbouwen, gaan prijzen meer fluctureren, vooral naar beneden. Als overgangsmaatregel zou je die pijn wat kunnen verzachten met een omzet-verzekering. In Canada doet men dat voor sommige gewassen. Het is ook een instrument dat de EU wel interessant vindt, naast verzekeringen tegen rampen en ondersteunen van onderlinge waarborgmaatschappijen en pools (mutuals).
Maar er zijn ook veel argumenten tegen. Allereerst leiden de maatregelen er ook toe dat bedrijven die anders gestopt zouden zijn, nu toch in leven blijven. Dat is voor betrokkenen wellicht mooi, maar daardoor komt de grond niet in handen van boeren die efficienter produceren of beter met risico's kunnen omgaan. Als vooral de perentelers in Hoogezand-Sappemeer (bestaan die?) profiteren, gaat dat ten koste van efficiente productie in Belgie.
En bovenal zijn we het er langzamerhand wel over eens dat de echte crisis vaak niet de directe problemen zijn bij bedrijven met zieke dieren of door regenval verrotte aardapppelen.
De echte ellende ontstaat ook nog niet in de volgende fase, als de markt reageert met hogere prijzen, en de productie wordt uitgebreid. Pas daarna gaat het echt fout want dan komt er een langere periode met lagere prijzen dan zonder de oorspronkelijke crisis. En daar gaan bedrijven aan onderdoor, zeker als ze teveel hebben geleend, hetzij om uit te breiden, hetzij om de eerste crisis van ziekte of regenval door te komen. We hebben dat eind jaren 90 in de varkenshouderij gezien en recent na de kippenprest (avian influenza).
Maar intussen is de oorspronkelijke crisis uit beeld, en is de ondernemer ook zelf meer verantwoordelijk: hij hoefde immers niet te investeren.
Op de (eigen) foto geen paddo's die al of niet verboden gaan worden, maar in Washington DC verhandelde 'boeren' paddestoelen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten