evolutionaire economie

Het is Darwin jaar en dus las ik een boek met essays over Evolutionaire Economie. Dat heette vroeger de economie van innovaties, wat wel zo duidelijk is. En sommigen gebruiken liever neo-Schumpeteriaanse economie - naar Joseph Schumpeter, de Amerikaanse econoom uit de Oostenrijkse school en van dito huize.
Boeiend aan deze tak van sport is de theorievorming over de nationale innovatiesystemen. Bekende auteurs, naast Chris Freeman (wiens boek Selected Essays ik las), zijn de Deen Lundvall (1992) die aan de wieg stond en Nelson (1993). Hoofdstuk 8 uit het boek geeft een mooi literatuuroverzicht, dat zo een paper of projectvoorstel in kan. Ook hoofdstuk 6 is een goed verhaal met beschrijvingen van landen of regios en de relatie met economische groei.

List
Het denken over dit onderwerp is al ouder dan Darwin en gaat terug op Friederich List, een beetje vergeten Duitse econoom die in 1841 een boek schreef (The national system of political economy) waarin hij betoogde dat Adam Smith de innovatie en het daarvoor benodigde intelecuele kapitaal (intellectual capital) stiefmoederlijk had behandeld. Smith was in zijn ogen typisch de econoom van een handelsland dat over de wereld heerst en dus vrije open markten wil. Maar zo bouw je geen nieuwe industrie op en kom je niet tot ontwikkeling: daarvoor moeten dingen worden geleerd, en (zo zouden we nu zeggen) instituties tussen mensen worden opgebouwd.
List werkte in het industrialiserende Duitsland en keek er dus net wat anders tegen aan. Hij stond dus aan de wieg van het het infant-industry (in-de-kinderschoenen-bedrijfstak) argument dat enige bescherming in de opbouw van een industrie op zijn plaats is. Dat speelt nu weer in de bio-energie en multifunctionele landbouw, en Japan, Singapore, Taiwan en Zuid-Korea en nog wat landen hebben de theorie succesvol toegepast. Als je het slim doet (en de industrie ook weer tijdig onder de tucht van de wereldmarkt stelt en rent-seeking voorkomt) lijkt het dus te werken. Maar het is duidelijk dat List ook zijn sporen heeft nagelaten tot in de huidige industriepolitiek van Duitsland. Van een 'nachtwaker-staat' moest hij niets hebben.

Nederlandse landbouw
En op pagina 34 van het boek komen we ook nog even aan de orde, met een verwijzing naar een TNO studie uit 1982 (Bilderbeek et al.) die ik niet ken en dus nodig eens moet zien te achterhalen. We hebben net een rapport bij de drukker liggen waar ik onderstaande passage graag had geciteerd - soms lees je dingen te laat. Hier alvast dan maar:
"the study of effective national competitive strategies must fully take into account those organisational and social factors, which make the difference between success and failure.
The recognition of the importance of this point does not emerge only from the success story of countries such as Japan. It emerges also from studies in smaller countries such as the Netherlands. One of the most successful sectors of the Dutch economy has been agriculture, in terms of both productivity and trade performance. A recent study by a group of researchers at the TNO (Bilderbeek et al, 1982) has concluded that its performance has been strongly affected by the close coupling mechanisms set up and systematically promoted between the research system, the specialised education system, the information dissemination system, the producers and the market. Taking such social-organisational factors as those identified by the Michigan group of Havelock (1973) and his co-workers on innovation, the TNO study found them all to be highly relevant to the experience of the Dutch agricultural system - openness, proximity (social and geographical), synergy, capacity to absorb external information and so on."

Industriele revoluties
Verder in het boek ook verschillede papers over de Kondratieff golven, waarover ik al eerder schreef, inclusief een paper van een paar jaar geleden dat een harde landing van de ICT economie suggereerde.

Christopher Freeman: Systems of innovation - selected essays in evolutionary economics. Edward Elgar, 2008