Een fietstochtje bracht ons gisteren met het mooie nazomerweer van de Kop van 't land door de Brabantse Biesbosch. Mijn 25 jaar oude kaart was van betrekkelijk gering nut, sinds het project Ruimte voor de Rivieren de aanleg van de Noordwaard ziet het er anders uit. Hier en daar nog wat akkerbouw, maar vooral veel ruimte voor water, natuur en weiland.
In November gedenken we de Tweede Elisabethvloed die op 18 of 19 november 1421 (600 jaar geleden) de Grote Waard in de golven deed verdwijnen en zorgde voor het ontstaan van de Biesbosch. De eerste was overigens in 1404. De Grote of Hollandse waard moet er ongeveer hebben uitgezien als de Alblasserwaard of de Krimpenerwaard. Veel water, boerendorpjes langs rivierdijken en ontginningswegen in de polder. her en daar een kasteel of een klooster. Veeteelt, fruitteelt en turfwinning (moernering) waren de inkomstenbronnen. het veranderde in een binnenzee van 30.000 ha toen ergens ten zuiden van Strijen, niet ver van de huidige Moerdiijkbruggen de dijken het begaven. Er volgde dijkherstel, en eigenlijk is 1421 dan ook niet de definitieve ondergang. Maar in 1422 waren er nieuwe doorbraken en in 1424 was er op 18 november wederom een Elisabethvloed (de derde dus). pas na 1430 verdween de hoop op herttel. Pas na 1600 waren er weer herbedijkingen, die nog eeuwen doorgingen.
Het gebied was vanaf de 11e eeuw ontgonnen maar was kwetsbaar, in de mond van de Merwede, Maas en Waal in de nabijheid van grote zeegaten. Dat was niet handig toen in de late Middeleeuwen het klimaat iets warmer werd en de zeespiegel wat steeg. Maar ook de mens droeg flink bij aan de ondergang. De vochtige veenbodem was in honderden jaren ingeklonken en de moernering zorgde ook voor flinke verzwakking. Maar ook het dijkonderhoud was sterk verwaarloosd, door eindeloze financiële en bestuurlijke perikelen die ook samenhingen met de Hoekse en Kabeljauwse twisten (die maar weinigen nog kunnen duiden). En zo ontstond een groot en uniek zoetwatergetijdengebied. Een fietstochtje waard.
Gegevens ontleend aan J. J.B. Kuipers: Sluimerend in Slik.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten