3% btw

De wilde boerenacties bij DCs, o.a. van Jumbo in Woerden, die hier en daar in de schappen te merken zijn leidde op Foodlog tot een boeiende discussie. De boeren eisen 3% van de omzet van de retail. Dat is een rare eis, het is niet duidelijk wat ze er voor doen (een onduidelijke sticker op de deur Farmer Friendly), en het is de hele marge van de retail. Daar kun je dus schamper over doen. 
Maar het leek me verstandiger de discussie om te buigen naar het feit dat ze niet in de markt voor voedsel maar de markt voor eco-systeemdiensten moeten zijn, en dus niet de retail zijn prijzen met 3% laten verhogen, maar de overheid dat te laten doen en daar een fonds van te maken voor de verduurzaming. Met een inkomensgarantie voor de boeren, dan besparen we meteen veel GLB gelden.

Dat leidde gisteren tot een forse discussie, die ik vanochtend als volgt samenvatte: (Dus) vind ik ook dat die actievoerders niet bij de DCs moeten zijn en zeker niet nu lege schappen moeten veroorzaken. Er komen tal van verkiezingsdebatten zou ik zeggen. Maar ik vond en vind ook dat we het niet bij die constatering moeten laten noch bij de aanwrijving dat ze niets van commerciële economie snappen als je de marge van de retail onder dreiging opeist.

Het probleem is groter en systemisch zoals we uiteindelijk constateren, en dit is een uiting. Groot geworden met het mantra dat het uit de markt moet komen, en een overheid die alleen beperkende regels stelt (of GLB gelden geeft aan grondbezitters) zoekt men het in die markt. 

En dat gaat dus niet werken, al was het maar omdat je dan bij de retail in Keulen en Aken moet zijn. Het gaat hier niet zozeer om de markt voor voedsel maar de markt voor eco-systeemdiensten. En die is er nauwelijks (afgezien van wat contracten voor weidevogelbeheer of valuta-voor-veen experimenten).  Daar zou de overheid dus meer op in kunnen zetten. Hoe ze dat financieren is dan de vraag en dan is de BTW niet zo gek, in het kader van duurzaamheid kun je beter consumptie (en vermogen) belasten dan arbeid. En True Cost helpt aan de onderbouwing.

Alternatief, althans in het begin, is een herstructurering waarbij boeren die het niet volhouden wat anders gaan doen en de buurman de eventuele grond overneemt. Dat levert meteen reductie van uitstoot en de buurman kan schaalvoordelen behalen, die zitten nog verborgen in het systeem. Koud-economisch (en soms gezien vermogensposities, zoals meerderen aangeven) is hier wat voor te zeggen. Toen Mansholt dat eind jaren 60 eens voorstelde leverde dat ook al massale protesten, een dode in de Brusselse straten en (dat was dan wel weer leuk) een koe in een vergaderzaal op.  Terug naar de sociaal-osyochologie: blijkbaar werkt dat niet want mensen vinden dat ze een recht hebben.

Ik denk dus dat we een behoorlijk fonds nodig hebben als we de transitie willen versnellen. En als de pijn dan zit bij mogelijk inkomensverlies, laten we dan de deal maken een basisinkomen te garanderen en dan kunnen we ook eisen stellen op vlak van emissies e.d. Besparen we meteen een hoop GLB gelden mee. 

Enfin, mooi dat deze argumentenwisseling tot stand is gekomen. Opent misschien nieuwe oplossingsrichtingen voor de lijsttrekkers en de verkiezingen. Maar ook goed als we het oneens blijven tot de volgende discussie.