double entry

Double Entry - how the merchants of Venice created modern finance is een boektitel die je misschien niet direct naar de boekwinkel doet lopen. Dat hoeft ook niet want vermoedelijk moet je het bestellen - hoewel ik er toevallig tegenaan liep met Hemelvaartsdag in de beroemde boekwinkel van San Francisco, City Lights. Maar ongetwijfeld kun je het vinden op Amazon en het is een aanrader. De auteur: Jane Gleeson-White.
Ik kocht het omdat natuurlijk hele hoofdstukken gewijd zijn aan Luca Pacioli, de Italiaan die als eerste de Italiaanse methode van boekhouden documenteerde. Ik schreef in het kader van ons Europees project PACIOLI in de jaren 90, precies 500 jaar na het verschijnen van Pacioli's meesterwerk, al een verhaal over de geschiedenis van landbouwboekhouden die natuurlijk bij deze monnik begon.
Hij werkte jaren met Leonardo da Vinci in Milaan, was een van de eersten die gebruik maakte van het gedrukte boek om een belangrijk werk in de ontwikkeling van de wiskunde te publiceren, en de overgang van romeinse naar hindu-arabische cijfers te bewerkstelligen. Met alle voordelen en het overbodig maken van het rekentuig de abacus. En in dat boek dus ook een hoofdstuk over dubbel-boekhouden, dat daarmee een wiskundige glans kreeg.
Bij dubbel boekhouden wordt een feit (uit het dagboek) twee keer vastgelegd: debet en credit, met als gevolg dat je zowel inkomen (of winst) en kapitaal registreert. En veel meer controle hebt op fouten in de boekhouding (en nog wat voordelen die Gleeson-White netjes uitlegt).
Daarmee werd het een manier van denken en een hoeksteen van de kapitalistische marktordening.
Het boek volgt na veel aandacht voor de onstaansgeschiedenis en de tijd van De Summa (zoals Pacioli's boektitel meestal wordt afgekort) ook de ontwikkeling van het dubbel boekhouden richting onze tijd: de aanpassingen (bv. via het concept afschrijven) aan de industriële revolutie met zijn fabrieksboekhoudingen, de introductie door Kuznets en Keynes van de boekhouding van onze economie, de opkomst van accounting en auditing, de problemen met GDP en de noodzakelijke aandacht voor natuurlijk kapitaal en green accounting en natuurlijk de steeds weer terugkerende Enron-achtige schandalen die steeds weer leiden tot een roep op meer en betere accounting.
Ook voor niet-economen en non-accountants een zeer leesbaar boek. Haast u naar de websites.