Rust of Stoom in de Delta

Ik spoorde vandaag op en neer naar Goes voor een bijeenkomst in de werkplaats van de Zuidwestelijke Delta. We discussieerden over scenario's voor 2020 en 2050, hetgeen ik mocht inleiden met mijn kennis uit toekomstverkenningen.
Als altijd weer genoeglijk en interessant. Het grootste inzicht dat ik opdeed is dat je niet de fout in moet gaan door te kijken naar effecten van klimaat en economie in de ZW Delta sec, maar dat het gaat om de relatieve concurrentiepositie ten opzichte van andere gebieden. Een scenario met relatief weinig klimaatseffecten en matige economische groei (" rust ") is gunstig voor de productie (tikje meer regen, verzilting valt wel mee), maar dat zal bij de concurrenten ook zo zijn. Recept voor kostprijslandbouw met veel schaalvergroting.
Bij een scenario ("stoom") met veel economische ontwikkeling, gunstige vraag naar producten en veel klimaatsveranderingseffecten (veel tropische dagen in de zomer, minder neerslag, waarvan het overigens nogal uitmaakt of dat in het voorjaar of in de zomer droger is) zijn de effecten op productie groot en moet je veel gaan regelen rond schaars zoet water. En zal dat er niet altijd overal zijn, met verplaatsing van teelten als gevolg. Maar het buitenland zal nog veel meer last hebben van die droogte en dus verbetert de concurrentiepostie ten opzichte van Frankrijk of Duitsland. En is er dus het nodige geld om te innoveren en schaars water met precisie toe te passen.
Verder liet de landbouw, m.i. zeer terecht, nog even aantekenen dat we pas weer over zilte gewassen moeten praten als er een aantoonbare markt tot stand is gebracht. Tot die tijd blijft het een specialty waar je geen 4.000 of 40.000, laat staan 200.000 ha mee vult. Als het klimaat onder "stoom" komt, kunnen we wel goedkoop met de containers langs NovaZembla naar Japan, maar of dat dan leidt tot forse zeewier en lamsoor verkopen in Tokyo is zeer de vraag.
Met het oog op de precisielandbouw merkte ik nog op dat toegang tot satelietdata misschien in de toekomst wel een belangrijke input wordt in de concurrentiepositie. Het vond geen weerklank. Maar op de terugweg moest ik wel constateren dat de intercity Goes - Rotterdam geen elektriciteit en internet verschaft, terwijl ik van Rotterdam richting Gouda wel mijn mails in de trein kan downloaden en afhandelen. Vooralsnog wordt de concurrentiepositie van Zeeland dus niet geholpen door toegang tot internet in de trein. Maar dat zal voor 2020 richting Zeeland wel opgelost zijn.