juridische zaken

Een juridisch dagje vandaag. Vanochtend zat ik met een groep boeren bijeen om een kavelruil te bespreken. Het was een mooie illustratie van het feit dat administratieve lasten niet alleen komen uit wetgeving, maar vooral uit wijziging van de wetgeving. Subsidies op kavelruil komen nu nog van DLG en per 1 januari krijgen we de Wet ILG die door provincies wordt uitgevoerd. Dus doet zich de vraag voor of je iets met haast en kans op fouten in het oude systeem moet afhandelen, of dat de nieuwe regeling aantrekkelijk is en of de overgang tussen de wetten wel goed geregeld is. We lijken er bevredigend uitgekomen, en het is leerzaam om weer eens te zien hoe dit werkt en wat zo'n wijziging aan effecten en gedrag oproept.
Vanmiddag bezocht ik een deeltje van het symposium van de vakgroep Recht en bestuur (v/h Agrarisch Recht) van Wageningen, die in zijn huidige vorm 25 jaar bestaat (maar al 70 jarige wortels heeft). Er was een interessante discussie over GMO's, waarover iemand opmerkte dat de rechtsvorm van een patent maar matig geschikt is voor GMO's. Het suggereert dat je over zo'n uitvinding de volledige controle hebt, maar GMO's 'ontsnappen' in het veld. En als dan in het zaad van de buren GMO wordt aangetroffen loopt zo'n boer de kans op een proces wegens diefstal of patent fraude. Maar als dat een biologische teler is die schade heeft van het ontsnappen, dan is de patent-eigenaar ineens niet aansprakelijk. Je kunt je wel af vragen of dat nou zo fraai geregeld is.
En verder leerde ik dat de betrokken vakgroep uniek is in kennis over 'legal pluralism': het feit dat rechtsystemen naast elkaar kunnen bestaan en dat mensen zelfs kunnen kiezen: staatsrecht, contractrecht naar Nederlands of naar Amerikaans recht. De onderzoekstraditie gaat terug op onderzoek naar dit verschijnsel in de oude kolonie Indie, waar Nederlands koloniaal recht, adat en islamitisch en hindu familierecht naast elkaar bestaan of door elkaar heen liepen. Door de globalisering heeft deze kennis nu hele nieuwe toepassingen, juist ook in de westerse wereld. Alweer een voorbeeld waaruit blijkt dat onderzoek in ontwikkelingslanden betekenis heeft voor de Nederlandse context.