standaards in de wereldhandel

Donderdag had ik het genoegen een workshop voor te zitten op een OECD conferentie in Scheveningen (zie de blog van gisteren). We constateerden dat in de wereldwijde handel in voedsel er steeds meer standaards (zoals Euro-gap of MPS) gebruikt worden. Het lijkt wel of het bedrijfsleven het makkelijker heeft om regels te ontwikkelen dan de overheid in een globaliserende wereld. De overheid is immers aan de landsgrenzen gebonden. De vraag is nu of dat een goede ontwikkeling is (weer wat minder ambtenaren nodig) of dat er toch mensen de dupe worden door minder concurrentie of omdat ze in ontwikkelingslanden niet aan de eisen van de standaards kunnen voldoen.
We staan nog aan het begin van de wetenschap in deze want er werd veel door elkaar gegooid. Het lijkt een verschil te maken of standaarden er zijn voor productdifferentiatie bij de consumenten (fair trade bijvoobeeld) of dat ze business-to-business zijn om handel te vergemakkelijken en aansprakelijkheid van bedrijven te regelen. En is het nu een logische ontwikkeling die bij merkproducten hoort, of is het een second-best solution omdat de overheid in gebreke blijft. Ik neig naar een logische ontwikkeling omdat de landbouw steeds meer een normale business wordt en op medicijnen of textiel begint te lijken, maar hard bewijs is daar niet voor.
Hoe dan ook, standaarden zijn niet neutraal, er zijn altijd mensen die er voordelen bij hebben en mensen die er last van hebben. Soms zijn ze er vooral voor de gezondheid van de Europese consument en regelen ze niets voor de lokale werkers in Costa Rica. Soms gaan ze maar over bepaalde issues die net in de mode zijn. En vaak worden standaards tot stand gebracht door een klein clubje zonder veel inspraak van alle betrokkenen in een stakeholder dialoog. De rol van de overheid zou dus wel eens kunnen zijn om toe te zien of de private standard setting goed verloopt, er effect monitoring is, en er aan MVOrapportage wordt gedaan. En als dat zo is, dan kunnen ook de overheden op de private standaards vertrouwen.