De landbouw verandert
weblog over de toekomst van de Nederlandse landbouw en het platteland. Gemotiveerd vanuit het werk als econoom, de nevenfuncties als bestuurder en de woonomgeving van de moderator, maar als persoonlijke stellingname geheel buiten de verantwoordelijkheid van mijn werkgevers - zoals het hoort bij een weblog.
vrijdag 18 april 2025
donderdag 17 april 2025
Baanderheren en Oud-Poelgeest
Overigens bloeien de Stinsenplanten er momenteel fraai.
woensdag 16 april 2025
Windrecht
Een bijzonder recht was het windrecht, zo moest de molenaar van Oudelande 24 gulden per jaar betalen voor het windrecht. Het lijkt een vreemd recht, want de ambachtsheer levert daarvoor geen wind. Maar ook de molen had een lokaal monopolie, soms zelfs niet alleen praktisch (geen andere molens in de buurt) maar soms ook juridisch omdat er molendwang was voor de inwoners: ze moesten van de molen gebruik maken.
Het windrecht was ook een instrument van ruimtelijke ordening, althans zo interpreteer ik het op sommige plekken: de overheid / ambachtsheer garandeerde wel degelijk wind doordat er geen gebouwen of bomen mochten worden neergezet die de molenbiotoop zouden verstoren. Het is ook een recht op vrije windvang.
maandag 14 april 2025
50 jaar EAAE onderzocht
Dit jaar bestaat de EAAE, de vereniging vban Europese landbouweconomen, 50 jaar. Dat vieren we eind augustus in Bonn. Ter ere van dat feit publiceerden we een analyse van de topics die in die 50 jaar populair waren, en beschreven de geschiedenis van de club. Het wordt het openingsartikel in de volgende uitgave van EuroChoices. Nu al online beschikbaar.
woensdag 9 april 2025
Klaagmuur
De handelsoorlog houdt de wereld in zijn greep. Ook de beurzen. Er blijkt een Wall of Worry te zijn gemaakt. Die vooral laat zien hoe het kapitaal afgelopen decennia van de globalisering heeft geprofiteerd, maar ook de schokken in beeld brengt. Deze versie plukte ik van het www.
zondag 6 april 2025
Tolerantie anno 1691
Zo liep de tolerantie averij op door de vervolging van de Hugenoten in Frankrijk die ook veel vluchtelingen naar ons land opleverde. Dat leidde tot wraakgevoelens alhier van Protestanten richting "de Roomschen", en in het bijzonder Jezuïeten die hier missie bedreven. oo gingen in 1691 twee hofsteden in de Zak van Zuid-Beveland waarvan de bovenverdieping tot katholieke schuilkerk was verbouwd, in vlammen op.
zaterdag 5 april 2025
Godsdienstvrijheid
donderdag 3 april 2025
Namen
De NRC had vandaag een stukje over het mannelijke karakter van onze achternamen. Velen kregen hun achernaam van hun vader (Jansen ofwel Jans zoon), of van een mannelijk beroep: er zijn wel bakkers maar geen bakers (dat ligt in het Engels anders maar daar is de baker geen kraamvrouw). Velen blijken ook genoemd naar de naam van het huis waar ze woonden.
Wat in het stukje ontbrak is waarom we namen zijn gaan geven. Volgens Ab Utrecht Dresselhuis (p.23) kwam dat door de kruistochten. Voor die tijd noemde men iemand bij zijn doopnaam en eventueel zijn vaders naam. Dus Jan Klaassen. Maar bij de kruistochten waren er zoveel mensen samen dat dit zelfs bij de (lagere) edelen tot verwarring leidde, en voegde men de plaatsnaam toe. Het werd dus Jan van Arkel. Voor de adel althans. Als men van plaats veranderde, of beter, als een zoon ergens anders ging wonen nam die dus makkelijke een andere naam aan.
Boeren (althans in het rivierengebied) begonnen in de Gouden Eeuw een achternaam te kiezen, althans als ze bestuurlijke functies kregen en zich belangrijk begonnen te voelen.
donderdag 27 maart 2025
In de Balie over grondpolitiek
dinsdag 25 maart 2025
in Vlaamse kringen
Gisteren boden we het eerste exemplaar van de 2e druk van Daarom zijn Boeren Boos aan in Brussel aan de Vlaamse minister voor Landbouw Jo Brouns. Bij de aanbieding van de eerste druk moest hij verstek laten gaan dus vandaar, maar hij had er al heel bruikbare dingen in gelezen. Hij werkt aan een landbouwvisie en we bespraken hoe zo'n visie alleen effect krijgt als het leidt tot een nieuw samenspel tussen overheid, ketenartijen en boeren. En dat doplossingen vermoedelijk uit de lokale context moeten komen.
maandag 24 maart 2025
Gene editing
We hadden dus GM, Gene Modification (volgens sommigen Gene Manupulation) waarbij ook genen van planten worden overgezet (transgenese). Meest bekende is een van de eerste van Monsanto die gewassen resistent maakte tegen herbiciden als Round-Up (Round-Up Ready) zodat er flink gespoten kon worden. Leuk voor de verkopers van de zaden en de gewasbeschermingsmiddelen maar met als risico de ontwikkeling van resistente onkruiden ('super-weeds'). Met eidting richt men zich op muteren van genen binnen een plant (cisgenese zegt men in Nederland wel), waarmee een natuurlijk proces wordt nagebootst. Zo kun je gewassen op smaak of droogte sneller veredelen dan langs natuurlijke weg. Planten zijn soms best ingewikkeld: een mens heeft maar 1 genoom, tarwe 3. Kans op verandering is dus niet zo groot en editing kan een handje helpen, zo claimen de voorstanders. Tegenstanders zien ook hier gevaren, zoals dat een droogte resistente plant makkelijker andere wilde planten wegdringt in tijden van waterschaarste.
zondag 23 maart 2025
History
Nog een leestip: The shortest history of economics. Van Andrew Leigh, dit jaar verschenen in een serie van pockets met veelal geschiedenissen van landen. Zeer toegankelijk boekje dat je in een dag zou moeten kunnen lezen, zo claimt de omslag.
In dit geval is het zowel de geschiedenis van de mondiale economie vanaf de oertijd tot na COVID-19 als daardoor gelardeerd de geschiedenis van de wetenschap economie. Althans veel belangrijke concepten en een aantal denkers komt langs. Ik beleefde er een paar interessante avonden aan.
zaterdag 22 maart 2025
rampen
Ik las afgelopen weken Rampen, een boek van Lotte Jenssen. Het gaat niet alleen of zozeer om de ramp zelf, maar vooral om de rituelen na de ramp en over de ramp na de ramp (de politieke en maatschappelijke gevolgen). Veel watersnoden, epidemieën en vuurwerk. En enkele agrarische: de hongersnood door de aardappelziekte, de veepest. Aanbevolen.
donderdag 20 maart 2025
column
Mijn column van vandaag met een korte samenvatting van de noodzakelijke discussie over waarden uit ons boek Daarom zijn boeren boos.
vrijdag 14 maart 2025
Klimaatberaad
Afgelopen zaterdag was ik te gast bij het Burgerberaad Klimaat, in de Rijtuigenloods in Amersfoort. Met nog 50 exppers. Een impressie staat online.