Springtij

Vandaag was ik op en neer naar Terschelling. Ik mocht de aftrap geven met een lezing voor de discussies over voedsel en landbouw. Het Springtij Forum is unplugged, geen powerpoints. Maar ik beloofde de basis online te zetten. Alhier.

Meer Meerpaal

Op verzoek nog een fotootje van De Meerpaal in Dronten in zijn huidige vorm. Ooit de plek van Stuif ´s in (met Ria Bremer), nationale Tupperware-events en toogdagen van de Gereformeerde Jongeren.

50 jaar Meerpaal

Vandaag was ik in Dronten, de Meerpaal vierde zijn 50 jarig bestaan. Het door Frank van Klingeren ontworpen "aquarium" trok ooit vele televisieprogramma's en bussen toeristen. 40 jaar geleden mocht ik er namens de vele jeugd van Dronten enige tijd lid van het bestuur zijn. In een kleine bijdrage aan het mooie jubileumboek haalden we herinneringen op over het naar Dronten halen van Neerlands Hoop (Bram en Freek, Bram maakte er overigens ooit zijn entrée als volleyball international) en Raymond van het Groenewoud. Nostalgie uit het jonge land.

Groeten uit Washington

Vannacht kwam ik terug uit Washington, wind mee. We vergaderden bij de Academy of Science, achter een inspirerende gevelsteen.

Groeten uit Vlissingen

Een fotootje uit Vlissingen. We vergaderden er vrijdag met de Rli in deze Timmerfabriek van de oude Schelde werf.  Ooit een verboden stad in de stad voor wie er niet werkte. Nu een monument in een gebied dat opnieuw ontwikkeld wordt. Met een uitstekend restaurant.
De middag brachten we door in de landbouw, in de stromende regen bespraken we het zoet water probleem.
Niet geheel gerustgesteld over de voortgang sinds de eerdere reflectiecommissie over de Zuidwestelijke delta keerden we huiswaarts. Hoe verbind je een dergelijke delta aan het omliggende hoefijzer? Een problematiek die we ook kennen van het Groene Hart.

Food policy voor de BXL Manholt Lecture

Woensdag 20 september is dit jaar het Mansholt debat in Brussel. Het boekje is al uit:
 Pieter van ‘t Veer, Krijn J. Poppe and Louise O. Fresco: Towards a European Food and Nutrition Policy, Wageningen 2017. Hier is de link 

Kunst-leer

Nep-leer kenden we al in de vorm van skai, maar nu is er ook nog een ander soort kunst-leer. Wie helemaal vegan is, of straks niet wil betalen voor de CO2 heffingen op dierlijke producten, kan terecht bij de firma Modern Meadow in Brooklyn New York. die hebben biotech ingezet om gistcellen te muteren zodat ze een eiwit produceren dat gelijk is aan  runder collagen, kettingen van amino-zuren die de huiden hun sterkte en elasticiteit geven. Niet van echt te onderscheiden dus, en in rechte stroken zonder littekens.  Aldus The Economist van 26.8.2017 - Growing leather in factories.

Terug uit Parma

Het was deze week stil op de blog. Ik was op het EAAE congres in Parma. Enkele aantekeningen maakte ik in Twitterberichten, zie aldaar. En eind van de week verleende de EAAE mij de Fellow Award. Dank voor alle positieve reacties die volgden op mijn LinkedIn./ Twitter bericht:
Proud to have received the Fellow Award of the European Association of Agricultural Economists, this afternoon in Parma. Thanks to all for this honour and for all collaboration in projects, committees and boards that led to this lifetime award.

Duitse 2Deling

De Oost-West deling van Duitsland is voorbij, het nieuwe onderscheid is tussen Noord en Zuid zo stelt the Economist in een artikel in zijn editie van 19 augustus. Ik zou het hier niet memoreren als er niet een mogelijk discutabel verband met de agrarische sector werd gelegd.
Het Zuiden, inclusief de Oost-Duitse Lander Saksen en Thuringen, doet het veel beter dan alles boven wat taalkundigen de Uerdingen-lijn noemen, de grens tussen plat (Noord) en hoog (Zuid) Duits. Beide gebieden zijn even groot in bevolkngsomvang maar het Zuiden scoort een inkomen dat 5000 euro hoger ligt, ongeveer 15%.  Wat denk ik niet helemaal de grens is tussen protestant en katholiek, maar anders zou Max Weber alsnog ongelijk krijgen.
Het Noorden, met zijn kolen, staal en scheepsbouw deed het vroeger altijd beter, mogelijk is er sprake van de wet van de remmende voorsprong, en hoewel dat niet als zodanig wordt benoemd in het artikel lijkt het wel enigszins een rol te spelen.
Het zuiden had na 1945 niet veel te bieden dan platteland. De miljoenen vluchtelingen uit Midden Europa vestigden zich dus in al die dorpjes en stadjes en de overheid liet het vrije ondernemerschap zijn gang gaan met een minimum aan bureaucratie.
Dit sloot aan bij de traditie in de agrarische sector: kleine eigengeërfde boeren in het Zuiden, en veel meer grootlandbouwbedrijven van o.a. de landadel in het Noorden. Klasse-onderscheid was in het noorden belangrijker zo stelt het blad. De socioloog Bruno Hildenbrand stelt dat de relatieve autonomie van de zuidelijke boerenfamilies zorgde voor een meer ondernemende en pragmatische mentaliteit.
Zou kunnen denk ik dan. Maar misschien had de nieuwe importgeneratie überhaupt wel een drive tot ondernemen, ongeacht de boerende buren. Een overtuigend bewijs (wat is de counterfactual?) lijkt me nog niet zo makkelijk.

The Economist 19.8.2017 Gernany's new divide: the beautiful south

Lijstje: 9 retail trends

De Belgische site Gondola noteerde 9 retailtrends. Tijd voor een lijstje:

1. Ethiek
2. Smart living (en IoT)
3. Loyaliteit
4. Winkelervaring
5. Out of home and convenience
6. Customer analytics
7. Shelf technology
8. AI
9. DIY (do it yourself) or DIFM (do it for me)

Duurzaamheidsschema's in melk

Deze zomer vond ik het proefschrift van Georgina Villareal Herrera in mijn postvak: Sustaining Dairy. Deze, van oorsprong Mexicaanse, schreef dat in Wageningen en promoveerde er in juni op bij de vakgroep Rurale Sociologie. Ze bekeek 3 ondernemingen met duurzaamheidsschema's, in Nederland (Cono), Ierland en het UK. In alle gevallen voorafgegaan door goede analyses van de ontwikkeling van de sector in het (recente) verleden. Alleen dat is al leerzaam, wie het UK verhaal over de milk marketing board en meer leest, begrijpt een stuk meer van de problemen om de keten goed georganiseerd te krijgen. Dat is de Engelsen eigenlijk niet gelukt, en de helft ervan wordt nu door Arla resp. het Duitse Muller gerund. En als voorstander van internationale handel, concentreert men zich op verse melk voor de retail-oligopolisten. In plaats van toegevoegde waarde producten als kaas in coöperaties. Verklaard een hoop als je melkprijzen gaat vergelijken.
Vanuit een transitieperspectief keek Villareal naar de spelers in het regime die zich proberen aan te passen met een duurzaamheidsschema. Dat lukt, maar conclusie 1 van het proefschrift is toch dat dit een marginale aanpassing is: "we have yet to see a fundamental shift from post-war logic". Stelling 2 is dan ook dat sociale en milieu uitdagingen alleen door de zuivelbedrijven worden opgepakt als er een effectieve koppeling met de winstgevendheid kan worden gemaakt.
Gelukkig maar denkt de econoom: bedrijven en personen doen vooral dingen waar ze zelf belang bij hebben, daarop is ook ons denken over de economie gebaseerd. Met dat streven naar een verlicht eigenbelang, doet men dus alleen dingen waar men belang bij heeft. Dat geldt zeker als het om spelers in het 'regime' gaat, om boeren met soms een laag inkomen en op een platteland waar men misschien wel wat anders aankijkt tegen de duurzaamheidsissues dan het volk in de stad.
Dat neemt niet weg dat die duurzaamheidsschema's heel goede instrumenten zijn, vooral waar de milieuvervuiling niet is ingeprijsd door heffingen of quota, en er dus vanuit de markt en winst niet op gestuurd wordt. Of waar boeren met voorlichting geholpen moeten worden in management van wat te doen. Maar ze werken dus vooral als er druk is of te verwachten is van outsiders: de overheid, ngo's, de consument/retail, toekomstige werknemers.

de wet van Say

Elk aanbod schept zijn eigen vraag, zo luidt de wet van Say. Hij was de eerste hoogleraar economie in Frankrijk, begin 19e eeuw. De wet is niet zo simpel en wordt vaak verkeerd geinterpreteerd, Het is niet zo dat als je teveel uien of auto's produceert ze automatisch worden verkocht, zelfs als je de prijs laat zakken. De wet moet niet micro maar macro worden geinterpreerd worden.
The Economist kwam vorige week (12.8.2017) met een mooie toelichitng, waarvan ik het voorbeeld, voor deze blog wat aangepast, graag vastleg.

Stel je hebt voor het gemak een samenleving, een economie met 2 producten. Melk en T-shirts. Stel de veehouders willen voor 100 (miljoen euro) melk verkopen, om ook weer voor 100 (miljoen euro) T-shirts te kunnen kopen. De T-shirt makers hebben het plan opgevat om voor 80 (miljoen euro) T-shirts te maken, zodat ze voor een zelfde bedrag zuivel kunnen kopen. Dat levert een economie op met een omvang van 180 mln. euro.
Die plannen van beide sectoren zijn intern consistent. Maar de melkproducenten zullen niet meer dan 80 kunnen verkopen, en dus uitgeven aan T-shirts. En dus blijft de economie op een omvang van 160 steken.. Met ook nog het probleem dat het helemaal niet zo goed zichtbaar is dat de veehouders wel 100 T-shirts hadden willen aankopen, eerder ligt de conclusie voor de hand dat er overcapaciteit is want er is maar voor 80 te verkopen.
Say ging er vanuit dat de prijzen van de melk snel zal dalen (gezien de overcapaciteit) waardoor er meer van wordt verkocht en minder geproduceerd, en de prijs van T-shirts zullen stijgen, wat de vraag wat remt en de productie doet toenemen.
Kortom de samenstelling van de economie, het nationaal product, zal en moet veranderen, niet de productiecapaciteit. Er is geen overcapaciteit en teveel aan productie, maar de verkeerde zaken worden geproduceerd.
De werkelijkheid met sparen en geld is het minder simpel en heeft de Wet van Say de nodige gebreken. En landbouw-economen zullen uitleggen dat je een koe niet aan en uit kunt zetten, en niet op alle grasland katoen kunt telen voor T-shirts. Maar het basisidee van het marktmechanisme klopt.

Brexit en vis

En nog een nieuw paper, nu over Brexit en mogelijke effecten op de Nederlandse visserij. Deze week verschenen in de laatste uitgave van EuroChoices die ook verder grotendeels aan Brexit is gewijd.

Nieuw paper Food and Nutrition Policy

Voor de 2e Mansholt lezing in Brussel schreef prof. Pieter van 't Veer met mij en Louise Fresco een paper over Food and Nutrition Policy. Om de discussie te stimuleren. Je vindt het op de website van Wageningen U&R.

grote varkensboeren

Interessant profiel van Adriaan Straathof in de NRC van vanavond. Dat is vermoedelijk wel een familiebedrijf (en misschien ook wel een gezinsbedrijf), maar er is niet veel kleins aan. Het is een van de grootste varkensboeren in Europa. Hij is eigenaar van ongeveer 20 stallen in Nederland, Hongarije en (tot het in 2015 tot een beroepsverbod kwam) Duitsland. Omzet van 48 miljoen euro, 400 man in dienst en een jaarlijkse productie van 2 miljoen biggen uit 65.000 zeugen. Aanleiding voor het portret is de brand in Erichem waar nogal wat varkens de dood vonden.
De landbouwstatistieken kunnen slecht overweg met zulke firma's. We tellen nu eenmaal establishments, zelfstandige vestigingen. Hoe die eigendom zijn van 1 persoon of familie blijft in de statistiek onduidelijk, en al helemaal als ze in meerdere landen staan. Zulke rapportages als in de NRC bieden dan duidelijkheid.