Na meer dan 15 jaar projecten in midden en oost europa rond de transitie naar een markteconomie was het afgelopen vrijdag terugkijken geblazen. Ik was even op het EAAE seminar waarin werd geprobeerd wat te leren van de transitie en ik mocht een sessie voorzitten waarin gekeken werd naar onze eigen rol als economen, buitenlandse instituten en beroepsverenigingen in de transitie.Openhartig werd door collega's aangegeven hoe sommige projecten totaal mislukten en anderen wonderwel slaagden. Het ging vooral goed, zo concludeerden we, als er sprake was van een '2 way learning proces' waarbij ook westerlingen leerden hoe het lokaal zou kunnen werken. Vaak moesten er nieuwe netwerken worden gebouwd en 'communities of practice' om ervaringen uit te wisselen bleken vaak nuttig.
Mooie voorbeelden kwamen uit het opzetten van informatiesystemen met marktinformatie voor boeren. Een LEI-collega deed eens een erg succesvol project in Macedonie door daar net als vroeger bij ons de marktberichten voor land en tuinbouw op de radio te introduceren. Maar er zijn ook projecten waar het volstrekt mis ging. Bijvoorbeeld omdat zonodig de nieuwste internettechnologie moest worden uitgerold. Of een Amerikaans project waarin bedacht werd dat we nu toch aan het privatiseren waren en boeren ook maar moesten betalen voor de marktinformatie. Dat lukt hier in Nederland al niet of nauwelijks via prijsinformatiesystemen.
.
Het leken me ervaringen die ook heel bruikbaar zijn voor andere transities, maar zover was het denken daar nog niet. Toen ik over de Nederlandse transitie naar duurzame landbouw begon leidde dat meteen toch een betoog dat midden en oost europa wel wat anders aan hun hoofd hebben dan dierenwelzijn.
Toch leuk om zo terug te kijken en te proberen wat te leren. Transities zijn leerprocessen met nieuwe stakeholders, zo leek mij de conclusie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten