Agrarisch fundamentalisme in romanvorm, zo zou je Growth of the Soil wel kunnen noemen. De Noorse auteur Knut Hamsun kreeg er in 1920 de Nobelprijs voor literatuur voor. Hij schreef vooral voor de Duitse markt en putte uit zijn kennis over het pre-industriele Noorwegen. In dit geval over een man die in de middle of knowhere een boerderij ontgint en tot bloei brengt. Waar de opbouw van het bedrijfje succesvoller is dan de communicatie tussen de hoofdpersonen.
Hamsun zelf was overigens een zeer problematische man zo las ik in November in the Economist waar zijn biografie werd besproken. Niet alleen een ruziemaker maar iemand die tot zijn dood in 1952 (!) een overtuigd aanhanger van Adolf Hitler was. Een reactionaire man, die wel erg goed kon schrijven.
Ik kreeg het boek een paar jaar geleden van Noorse gasten en de recensie zette me aan het eindelijk eens te lezen nu ik afgelopen week in een passende omgeving was - Finse en Noorse boerderijen ontlopen elkaar niet veel en juist ook Finland werd ruim 100 jaar geleden uit armoede deels ontgonnen.
Als je het boek te pakken kunt krijgen (ik weet niet of het in het Nederlands vertaald is, laat staan nog te krijgen is), lezen deze roman. En anders in het Engels, dat zal wel via Amazon te bestellen zijn. Het is een mooie kleine sociologie van een ontginnningsgebied. Met de nodige passages waarin het economisch boerendenken wordt geillustreerd: een lucratief aanbod van de telegraafmaatschappij om de nieuwe lijnen in de buurt te controleren wordt geweigerd omdat dat in de piektijd van voorjaar en zomer niet uit komt, hooi wordt tegen geen enkele prijs in het najaar verkocht omdat je niet weet of je genoeg hebt, het huwelijk als economische noodzakelijkheid, van heuvels met kopererts wordt gemakkelijk afstand gedaan want daar heb je als boer niets aan en het geld wordt niet in het bedrijf geinvesteerd of op de bank gezet maar als windfall profit opgepot. En er is het stilzwijgend investeren voor de bedrijfsovername.
De opkomende mechanisatie en bedrijfsvergroting komen er goed af, alle kwaad komt uit de stad en wie een probleem heeft vertrekt naar Amerika. Verbondenheid met de natuur en hard werken op een boerderij zijn de weg tot zaligheid. Zo ging dat blijkbaar - in ieder geval vanuit de optiek van het Noorse agrarisch fundamentalisme.
Knut Hamsun: Growth of the Soil, Condor Book, paperback 1989, reprinted 2006
Economist: recensie 7.11.2009: Ingar Sletten Koloen - Knut Hamsun - dreamer and dissenter Yale University Press
Geen opmerkingen:
Een reactie posten