Regionaal eten

Regionaal eten is in. Kookboeken over locale gerechten vliegen de winkel uit. Eerder deze week blogde ik al over Michael Pollan zijn visie dat we naar regionale sunfood landbouw moeten. Ook interessant is een boek van Harry Donkers en Victor Immink "Regio's om van te smullen" dat de ervaringen uit het Overijsselse Vechtdal in perspectief plaatst.
Van dat mooi uitgegeven boek vond ik vooral die Vechtdal case interessant. Grote veranderingen gebeuren niet in 1 keer, maar duidelijk gaat het hier om met trial and error steeds weer nieuwe veranderingen en veranderingetjes door te zetten. Het boek zette me ook aan tot verder nadenken over dit populaire verschijnsel van regionale landbouw, dat vaak wordt neergezet als tegenstelling van de globalisering. Dat is me veel te simpel.

Zo zijn er zogenaamde regionale producten die over de hele wereld worden gevlogen. Donkers en Immink geven het voorbeeld van de Goudse Oplegkaas, een veenweidekaas die op houten planken wordt gelegd om langdurig te rijpen en vervolgens door de drie boeren die dit (nog) doen wereldwijd wordt afgezet. Dankzij de globalisering en de daaruit voortgekomen welvaart, denk ik dan. Het omgekeerde komt ook voor: onder het Vechtdalmerk worden ook Shi-take paddestoelen verkocht, toch echt een Japanse paddestoel ook al wordt die op locaal eikenhout geproduceerd en in het nabije Zwolle afgezet.

Verder is het landschap belangrijk in een regionaal concept, maar dat is vooral ook van belang vanwege het inkomend toerisme, dat weer gestimuleerd wordt door de hogere welvaart. Overigens is in het Vechtdal dat landschap wel van groot belang, maar is het nog niet zo simpel om de kosten daarvan terug te verdienen door de regionale luxeproducten ook te slijten aan de Rotterdamse bezoekers van de stacaravans en huisjes, en al helemaal niet als ze weer terug in de stad zijn. Marktonderzoek wijst uit dat het hier niet om een grachtengordelpubliek gaat dat wil pronken met een Oplegkaasje.

Oorzaak

De globalisering zal best eeen gevoel van ontheemding oproepen dat sommige mensen tot een meer locale of regionale blik aanzet. Al heel lang kennen we in de marketing het zgn. Schooler effect: zet bij een willekeurige kist tomaten "Uit Zweden" en ze worden in Zweden beter verkocht dan dezelfde kist ernaast. Een veel groter effect van globalisering is dat het via industrialisatie van de sector en schaalgroottevoordelen tot welvaart leidt, die ook meer vraag naar landschap (dat schaarser wordt) en luxe (smaakvolle) producten tot gevolg heeft. Tegelijkertijd raken sommige boeren in dat proces gemarginaliseerd (kunnen niet in omvang meegroeien) en zoeken andere bedrijfsstrategien, wat tot potentieel aanbod van landschap en traditionele producten leidt. En zo nemen vraag en aanbod naar regionale producten toe.

Daarbij blijft het een divers landschap van producenten en consumenten, met luxe producten die over de hele wereld gaan (Goudse oplegkaas), speciale producten voor locale foodies (de Shi-take) en mensen die in het kader van het terugdringen van transport graag willen dat meer Overijsselse aardappelen in Overijssel worden verkocht. Het doet me denken aan de biologische landbouw waar je ook een reeks van motieven vindt bij consumenten en producenten die na verloop van tijd hun eigen arrangementen en afzetkanalen kiezen.

En wil je echt de supermarkten in bv Salland vooral wil bevoorraden met Sallandse producten, dan zal er nog heel wat moeten veranderen in de ICT, logistiek en bedrijfsvoering van de supermarkten. Hier en daar wordt daar wel mee geexperimenteerd, maar de ICT moet nog fors doorzetten en het transport erg veel duurder worden wil zo'n ontwikkeling echt tot bloei komen. Tot die tijd proberen we onze mind erover nog te ordenen:

Harry Donkers en Victor Immink: Regio's om te smullen. Landwerk ISBN 978-90-77824-07-8