zaterdag 25 april 2020

Veldnamen

Binnenkort moet de landbouwtelling met percelen weer zijn ingevuld. In sommige streken zullen daarbij nog veldnamen op eigen kaartjes worden gebruikt. Zelf ben ik er niet mee opgegroeid, in Flevoland hadden kavels een nummer (een letter cijfer combinatie zoals Q5) en die deelden boeren wel in naar percelen, maar die hadden geen naam, die werden aangeduid met het gewas wat er stond..
Elders lag dat wel anders. Ik kreeg een boekje in handen dat de Heemkundige Kring Walcheren in 1984 heeft uitgegeven, waarin men de veldnamen voor Zoutelande en Biggekerke van voor de oorlog (en daarmee de inundatie en de ruilverkaveling) heeft geïnventariseerd. Met ook nog de nodige pogingen namen te verklaren. Namen staan in dialect op de kaart, dus Zoutelandse voetpad staat op de kaart als Zoetelandse voetpad. Altijd wat verwarrend dat zout en zoet, maar de naam komt echt van salsa terra (zoals het in oude kronieken wordt aangeduid), naar zoute gronden. Dat was goed mogelijk, misschien door kwel, omdat de duinen daar niet breed waren (en het dorp instoven, de inwoners hadden dan ook de zandvreters als bijnaam). In 1958 werden ze ook vervangen door een dijk / boulevard, waar een complete straat voor werd afgebroken en de kerkring dus aan de dijk kwam te liggen. De alternatieve verklaring dat het plaatsje gesticht zou zijn door een drenkeling die bij aanspoelen gezegd zou hebben "zo, te lande"moet dus als onzin worden beschouwd.
Zoutelande kent ook een aantal gehuchten of buurschappen zoals Werendijke, St. Janskerke en Boudewijnskerke. Dat laatste is dan weer Buiskerke in het dialect, de gemoedelijke naam Buis (zoals in Buis Ballot) verwijst naar Boudewijn. Snabbeldorp wordt wel zo genoemd, maar had niet die status van buurtschap. tussen 1572 en 1574 was er het beleg van Middelburg door de geuzen. Daarbij werden veel kerken verwoest om de vijand geen ruimtes te geven om te schuilen. Die zijn lang niet allemaal herbouwd, men moest maar centraler gaan kerken. Maar in 1616 is de toren van de kerk van Boudewijnskerke nog vernieuwd, voor de scheepvaart (vgl. de toren van Westkapelle). Pas in 1868 werden de restanten afgebroken. Geen wonder dat mijn familie nog wel eens zei dat ze van Buiskerke kwamen.
Ook van die boerderij staan er veldnamen op de kaart: de Kloaverweie (de klaverweide dus), de Padweie of Tweede Weie en de Derde Weie. De naam padweie lijkt samen te hangen met het voetpad van Zoutelande naar Domburg dat door de weide en langs de boerderij liep. Er was ook nog een perceel Oostwegt, dat lag dus aan de Oostweg, een naam die veel meer werd gebruikt (heb ik de indruk) dan de huidige naam Baaiweg en SintJanskerkeweg. Alle 3 waren op de kaart alternatieven.
En de plek waar de boerderij ligt, lijkt overeen te komen met de plek waar  volgens de tiendbeschrijving  Lapperts hofstede lag Vermeld in 1364. Wie Lappert was blijft onduidelijk.

Geen opmerkingen: