economie en de wet

Economen zijn van mening dat onze wetten niet zomaar uit de lucht komen vallen, maar een codificatie zijn van sociale normen die op hun beurt weer beinvloed worden door schaarsteverhoudingen - en dat is dan weer het vakgebied van economen.

De krant van gisteren meldde een paar mooie voorbeelden. Allereerst het debat over het al of niet verbieden van sex met dieren. In een strijd om de diervriendelijke kiezer heeft Harm Evert Waalkens [PvdA] voorgesteld om dit perverse verschijnsel en de bijbehorende porno te verbieden. Maar de kamer had het er moeilijk mee, zo begrijp ik uit de krant - wat niet wordt opgelost door grappen over mierenneukerij en fokking lastig. Dat laatste duidt dan op het probleem dat de commerciele veehouderij veelvuldig gebruik maakt van sex met dieren, in de vorm van kunstmatige inseminatie - al was het maar om dat je geen stier op de zorgboerderij rond durft laten lopen. Waarmee deze op het eerste gezicht ethische afweging dus ook behoorlijk beinvloed wordt door economische belangen.

Overigens vertelde een collega die zich bezig houdt met stadslandbouw gisteren net het fraaie verhaal dat de varkens pas in de jaren twintig van de 20ste eeuw (ca. 1920 dus) uit grote Amerikaanse steden zijn verbannen. En niet zo je denkt uit overwegingen van fysieke volksgezondheid, maar uit morele overwegingen: dierensex op straat zou niet goed voor de kinderogen zijn. En dat besluit leidde weer tot grote protesten van het proletariaat die geen varken meer konden mesten.

Het tweede voorbeeld uit de krant betrof het omgekeerde: er is in Europa behoefte aan eenduidig contractrecht: wat is een levering, wat is huur. Tussen lidstaten zijn er vaak lastige kleine verschillen die juridische consequenties hebben en het leven (zeker van internetwinkels) onnodig duurder maken. En dus heeft een groep wetenschappers (financieel op de achtergrond door de EU gesteund) gewoon zelf een wetboek (dat natuurlijk niet zo heet) gemaakt en dat ook al gebruikt wordt in juridische zaken tot aan de hoogste gerechtshoven toe. Een mooi voorbeeld van hoe een gevoeld gebrek aan goede regels (schaarste!) door wetenschappers en burgers (die het gaan gebruiken) wordt opgelost en waar de overheid over een jaar of twintig wel zal besluiten dit als fait accompli toch maar te codificeren. De overheid is zijn monopolie op regelgeving (als het dat al had) langzamerhand aan het kwijt raken.