Gezien de innovatieve economieen van de UK en US (met de uitzondering van Lousiana, dat aan de Franse tijd civil law heeft overgehouden - leuke quizvraag) lijkt de common law goede papieren te hebben, in ieder geval is er correlatie. Civil law, ons burgerlijk recht, gaat via de wetgeving van Napoleon terug op het Romeins recht. In het common law systeem is er een minder grote rol voor de wetgever, en een veel grotere voor de rechter, die zijn oordeel vooral ook velt op basis van eerdere soortgelijke gevallen. Dat lijkt flexibeler in de zin van makkelijker aanpasbaar aan nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen - een wet wijzig je minder snel (maar biedt dan misschien weer meer zekerheid).
Common law heeft in de regel minder verschillende soorten rechtbanken, met hun eigen procesregels. Er zijn veelal ook geen specifieke rechtbanken die zich met staatsrecht (administrative law) en de verhoudingen tussen de staatsorganen bezig houden. Economen vinden veelal dat dit betekent dat er minder complexiteit is en minder transactiekosten zijn. Geen idee of er is uitgezocht of er ook een verlies aan specialisatie is.Waar de economen ten aanzien van de common law vooral enthousiast over zijn, is het rechterlijk bevel (de injunction). Daarmee legt de rechter een partij de plicht op iets niet meer te doen (of te doen). Op basis daarvan kunnen partijen dan gaan onderhandelen en de meest efficiente oplossing vinden of de claim afkopen. Dat in contrast tot ons burgerlijk recht dat de aansprakelijkheid via een schadeclaim afhandelt.
Het rechterlijk bevel lijkt daarmee beter aan te sluiten op het ideaal van Coase die aantoonde dat het voor de efficiency (en dus onze welvaart) niet uitmaakt wie van de kemphanen een eigendomsrecht (om iets te doen) heeft als er maar weinig transactiekosten om te onderhandelen zodat -mocht dat aan de orde zijn- de andere partij de goedkoopste schadebeperkende maatregelen neemt.
Als de transactiekosten (de kosten van zakendoen: vinden van een business partner, monitoren van de transactie, handhavingskosten etc) laag zijn dan is een uitspraak over een aansprakelijkheid via een rechterlijk bevel als startpunt van onderhandelingen een efficiente oplossing - de rechter creeert een eigendomsrecht. Zijn ze hoog, dan is een actie voor schadevergoeding beredeneerd vanuit een bestaand eigendomsrecht efficient, de rechthebbende kan dan de schade claimen en hoeft ook nog eens duur te gaan onderhandelen of betalen wel het handigst is.
Wie dit een interessante materie vindt, leze Norman Barry: Property rights in common and civil law, in: E. Colombatto - The economics of property rights.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten