Van Grieken 3b

Herinner je je de Vlaflip nog? Bodempje siroop (Ranja), gele vla en yoghurt. Daar werd ooit door het Zuivelbureau reclame voor gemaakt. Niet bedacht door een food designer, maar door de kantine-mevrouw van Van Grieken, die er veel succes mee had als melkslijters en boeren begin jaren zestig de nieuwe vestiging van het particuliere zuivelbedrijf in Rijswijk bezoeken.
Het is een van de aardige anekdotes uit de memoires van Harry van Grieken, in het derde deel van zijn trilogie over het zuivelbedrijf: Drie generaties in het familiebedrijf. Over de andere delen blogde ik al eerder, dit derde deel gaat over de eerste 70 jaar van de onderneming en zijn eigen leven. Het verscheen overigens al eerder onder de titel Over leven in de melk en daarnaast.
Een leerzaam boek voor inkijkjes in de historie van de zuivel. Van Grieken was een innovatief bedrijf dat niet alleen aan de basis van de VlaFlip stond. Het maakte na de oorlog de strategische keuze zelf bij boeren zijn melk in te kopen. In de jaren zestig nam het een voorsprong in het zoeken naar eenmalige verpakking door de plastic zak (met schenkkan) te introduceren. Een paar jaar later volgde de duurdere Pure Pak verpakking, waarmee ook de zeer gewaagde stap naar de supermarkten kon worden gezet. De opening van dat nieuwe kanaal was natuurlijk een gevoelige zaak voor de melkslijters. Het was ook een gepuzzel met de overheid om de duurdere verpakking apart door te rekenen, in een tijd van minimum-melkprijzen. Zo krijg je in het boek ook nog wat mee over de opkomst van de supermarkten en de personages die de innovatoren waren rond de Konmar, Hoogvliet, Dekamarkt etc.
Een eerdere slag met de marktordening was de introductie van Halfom. Formeel een dieet-product (dat daardoor niet geweerd kon worden), in werkelijkheid een (goedkopere) halfvolle melk. Halfvolle melk mocht niet, want dan zou de boterberg nog groter worden. Dat was zo erg dat de EU het vetgehalte in 1968 verplicht verhoogde van 3 naar 3.2%. Consumenten boos en dat was de aanleiding voor Halfom: 1.5% vet en er werd voor hetzelfde gewicht en  dieetreden melkpoeder toegevoegd. Zodat men kon stellen te helpen die berg weg te werken. Voor de consument betere melk en 7 guldencent goedkoper. Politiek (en concurrenten) in rep en roer en dus veel gratis publiciteit: een minister die de melk en public in de kamer gaat proeven. De rest is geschiedenis - inmiddels is in Europa 85% van de consumentenmelk halfvol (en tot 1968 bestond het alleen in de VS als het duurdere fortified milk).