zondag 20 februari 2011

Scenarios in de Alpen

Scenarioplanning was het onderwerp van de laatste dag van het EAAE Forum in Igls. Een inspirerende bijeenkomst. Vanuit het EU Standing Committee on Agricultural Research is een werkgroep bezig geweest om meer dan 250 foresights die de afgelopen paar jaar gemaakt zijn, op een rijtje te zetten en met een synthese te komen. Die zijn nuttig gekoppeld aan het transitiedenken en een tweetal (elkaar aanvullende) paradigma's.
Vanuit het bedrijfsleven was er een presentatie van Vision 2050 van de World Business Council for Sustainable Development. Een indrukwekkende studie, hier te downloaden. Er werd een sterk pleidooi gevoerd om met betere maatstaven te komen voor duurzame ontwikkeling dan al die aparte indicatoren als co2, water, etc. De sociale kostprijs zou ik zeggen, maar daar is nog wel onderzoek voor nodig.
Het leidde ook tot veel discussie over versplling en afval (waste), waarbij iedereen het er snel overeens is dat dat vooral plaats vindt op productieniveau (het verschil tussen potentitele productie, werkeleijke productie en wat er na post-harvest verliezen echt beschikbaar is) en op consumptieniveau. In de keten is het meeste economisch rationeel, en kan vermoedelijk hooguit nog wat beter verwaard worden.
Verder vond de spreker het wel een duurzaamheidsprobleem dat Europa netto veel veevoer importeert en er dus veel Europese ha's in Latijns Amerika liggen. Dat lijkt me discutabel in die zin dat die ha vroeger (voor de Braziliaanse militairen zich te afhankelijk voelden van de import en overgingen tot liberalisering (minder belasting op de landbouw) en nuttige investeringen in onderzoek die de cerrado bruikbaar maakten voor grasland en soja) ook niet gebruikt werden om bv. Afrika of India te voeden.

Kleine boeren
Het probleem van de honger is er namelijk niet een - en daar was iedereen het wel weer over eens- van beschikbaarheid van voedsel, maar van armoede. Wat ook tot het inzicht leidt dat de oplossing van het probleem van voedsel van 9 miljard vooral zit in de professionalisering van de small holders in Afrika en India die nu helemaal niet in het systeem zitten.
Zo gaf de spreker vanuit Syngenta aan dat er weliswaar maar weinig zaadveredelaars meer zijn, maar dat die maar 5% van de wereldzaadproductie veredelen. Het probleem is dat de andere 95% juist nauwelijks wordt veredeld, anders dan dat boeren de beste zaden van de vorige oogst achterhouden. Ook het feit dat die boeren veel risico lopen doordat ze vaak elk jaar heel hun kapitaal in de grond stoppen, is een groot probleem. Verbinden met kapitaalmarkten die het risico kunnen overnemen werd als een oplossing gezien. Waarbij de technologie van weerpalen en remote sensing kan helpen omdat het de risico's inschatbaar en controleerbaar maakt, en daarmee verzekerbaar.
Een Franse collega merkte ook nog op dat in de discussie over speculatie over het hoofd gezien wordt dat veel onzekerheid in markten ontstaat doordat in landen buiten de OECD de oogstraminingen en voorraadinformatie van veel geringere kwaliteit is dan bij ons, en dat dit leidt tot onzekerheden over de fundamentals in de reele markt, die speculatieve bewegingen versterken. Ik geef het maar even door, want het leek mee een valide redenering.
De spreker van Syngenta sloot af met de mooie stelling dat Corporate Social Responsability wat hem betreft een achterhaald concept is. Sustainability is inmiddels gewoon een business concept waarmee geld verdiend wordt en niet wat extra's in het Rijnlandse model.

Ongebruikte scenario's
Er mogen dan aan de lopende band scenariostudies worden uitgevoerd, methodologe Angela Wilkinson (Oxford) constateerde dat ze maar weinig in besluitvorming worden gebruikt. In de reeks Producing, Using, Embedding zou je maar een derde van tijd en geld aan het produceren moeten besteden. De praktijk is dat het ver boven de tweederde ligt.
Ze maakte een nuttig onderscheid tussen forcasting, foresight en normative values, concepten die steeds verder van het nulpunt liggen op de assen Complexity en Value conflicts. Scenarios zijn vooral storytelling die niet gaan over de toekomst an sich, maar het onbespreekbare in huidige beslissingen boven water proberen te halen. Het gaat om het leren van verschillende toekomsten met verschillende toekomstmethoden.
Wilkinson pleitte voor RIMA: reflexive, interactive, multi agent aanpak in een activistische opstelling. Tegen die achtergrond scoorden veel van de bekende landbouwscenariostudies maar matig.
Niet nog meer studies doen, zo lijkt het, maar beter in de besluitvorming van bedrijven en de politiek integreren.

Geen opmerkingen: