ontwikkelingsrechten in China

China houdt zich van oudsher zeer bezig met de vraag of het zijn bevolking kan voeden. En heeft daarom een streep getrokken bij 120 miljoen ha akkerbouwgrond. Minder mag het niet worden - maar die grens komt wel in zicht. Herinneringen aan de grote hongersnood (miljoenen doden) van 1959 - 1961 zijn blijkbaar een argument om niet teveel van import afhankelijk te zijn.
Uit een verhaal in The Economist blijkt dat China nu bezig is een geavanceerde economische methodiek in te zetten om landbouwgrond in stand te houden, of zelfs 'bij te maken'.  Namelijk het systeem dat in de VS bekend staat als Transfer of Development Rights. Daarbij handel je in ontwikkelings- (lees: bouw) rechten. Vooral handig als in principe iedereen het recht heeft op zijn land bebouwing te realiseren en je wil dat er geconcentreerd met hoge dichtheden wordt gebouwd (omdat dat positieve externe effecten heeft op milieu of besparen open ruimte).
Dan verplicht je projectontwikkelaars om ontwikkelingsrechten te kopen van grondeigenaren. Wie zijn rechten van een bepaalde ha. afsplitst en verkoopt mag op die ha nooit meer bebouwen (een soort erfdienstbaarheid ontstaat). Daarnaast ligt het voor de hand nog steeds een ruimtelijke ordeningplan te hebben, zodat je een 'sending area' en een 'receiving area' hebt. Voordeel is dan dat de waarde van het ontwikkelingsrecht terecht komt bij alle potentiele verkopers (boeren) en niet bij de gelukkigen die vlak bij de stad wonen.
[In Nederland heeft het LEI voor Limburg hier in 2004 ook studie naar gedaan, maar is het nooit ingevoerd; overigens zijn er bij ons fiscale (en natuurlijk speculatieve) mechanismes waardoor de winst uit verkoop van impliciete ontwikkelingsrechten deels weer doorgegeven wordt aan andere boeren, maar je houdt de speculatiemechanismes]
Enfin de Chinezen proberen dat nu in Chongqing uit - die zijn Limburg ver vooruit. Dorpen krijgen land-tickets, dipiao. Dorpen die verkopen, slopen in het landschap staande boerenhuizen en -hutjes, en huisvesten de bewoners centraal in de dorpen, zo mogelijk in flats. Of ze vertrekken naar de stad. Daarmee wordt er landbouwgrond (in grotere percelen) bijgemaakt want de erfjes verdwijnen.
Het systeem kan nog een behoorlijke bron van efficiencywinst worden als ook het hukou registratie systeem verdwijnt, dat mensen indeelt in agrarisch en stedelijk (daarover ging eigenlijk het Economist artikel). Die indeling hangt vooral af van het grijze verleden en zegt niets over waar je woont of werkt. Maar zorgt ervoor dat mensen in de steden met het certificaat 'agrarisch' veel minder rechten in onderwijs en gezondheidszorg hebben. Ze houden dus banden met het dorp (van hun moeder bv.) waar ze ook hun grond en huisje niet kunnen verzilveren. Als je dat los zou laten neemt de welvaart nog enorm toe. En de vraag naar grondstoffen.

The Economist: Migration in China 8.5.2010