Maandag overleed Robert Macnamara, 93 jaar oud. Voor de jongere lezers: hij was lange tijd minister van defensie tijdens de Vietnam oorlog en domineerde dus in mijn jeugdjaren het nieuws. Maar hij was geen militair: opgeleid als bedrijfskundige op Harvard was hij tot zijn benoeming door president JFK de tweede man bij Ford. Ik las net in een Amerikaanse weblog dat hij ook de autogordel zou hebben uitgevonden. En er is een mooie film over hem" The fog of war".Macnamara was een cijferman, de wereld werd bestuurd met cijfers en dat was inzake Vietnam zijn grote valkuil: hij becijferde steeds maar dat de Amerikanen een numerieke overmacht hadden en dus wel moesten winnen.
Als ik iets doceer of schrijf over monitoring en evaluatie-systemen (of soms wat anders wil dan de cijfers suggereren; en in de jaren 90 veel gebruikt door mij om te pleiten voor complete milieu-accounting) mag ik dan ook graag de 'Macnamara fallacy' citeren.
Die dwaling is niet door hem zelf verzonnen maar in 1972 door ene Daniel Yankelovich en gaat als volgt:
"De eerste stap is om alleen te meten wat makkelijk gemeten kan worden. Dat is OK voor zover het gaat. De tweede stap is om datgene wat je niet eenvoudig kunt meten maar te veronachtzamen of een arbitraire kwantitatieve waarde te geven. Dat is kunstmatig en misleidend. De derde stap is om te veronderstellen dat datgene dat niet gemeten kan worden, ook niet erg belangrijk is. Dat is blindheid. De vierde stap is op te stellen dat wat niet eenvoudig gemeten kan worden ook niet echt bestaat. Dat is zelfmoord."
Wel blijven meten en cijferen dus, maar er ook iets verder kijken dan de uitkomsten sec. Dat is de boodschap die Macnamara nalaat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten