handel in data, of niet

Data zou de nieuwe olie zijn, maar er is maar weinig handel in data. The Economist wijdde er vorige week een briefing aan. Het wijst op de transactiekosten van de handel in data (zoeken, onderhandelen, contracten controleren etc), wat verzamelen en gebruik binnen de onderneming aantrekkelijker maakt dan handel. Data is ook geen commodity, elke set is weer anders. Dit gebrek aan fungibility maakt beprijzing lastig: elke set is weer anders en de onderhandelende partijen zijn al snel bang teveel of te weinig te betalen. Overigens heeft het bij olie ook decennia geduurd voordat Standard Oil (de naam zegt het al) voor standaardisatie zorgde.
Economen zijn nog maar nauwelijks begonnen om beprijzingsmechanismes te ontwikkelen. Vaak is het dus maar simpeler een onderneming met data of dataverzamelingsvaardigheden te kopen, dan de data zelf.
Data is ook niet-rivaal: als je het kopieert kan het eenvoudig door meerderen worden gebruikt. Nog afgezien van het feit dat de eigendom van data vaak niet duidelijk is.
En dan hebben we het nog niet over privacy-gevoelige data. Het blad wijst op een artikel van Kenneth Laudon (NY University) getiteld Markets and Privacy die al in 1996 betoogde dat de persoon in kwestie rechten moest hebben wat er met data kon gebeuren. Recentelijk heeft de World Economic Forum gepleit voor een data-rekening, als analogie van een bankrekening. Persoonlijke data zou opgeslagen ometen zijn in deen databank account "where it would be controlled, managed, exchanged and accounted for". Maar er is nog niet veel van terecht gekomen. Daar waar bedrijven data niet erg gemakkelijk afgeven, doen burgers dat juist veel te makkelijk, in ruil voor 'free services'.
Volgens Google's Hal Varian heeft data decreasing returns to scale omdat extra data niet veel meer toevoegd aan het algoritme. De waarde zit in het algortime, niet in de data. "Google's succes is about recipes, not ingredients". maar Glen Weyl van Microsoft research is het daar niet mee eens. Wel voor de zoekmachines van weleer, maar niet voor de artificial intelligence toepassingen (in real time).
Oracle is nu begonnen om klanten data te laten verhandelen via hun platform. En Citizenne is een startup die consumenten hun data laat verkopen aan de grote merken. Datacoup doet ook zo iets. in Zwitserland is er Midata, een datacooperatie die gezondheidsdata van consumenten verzameld voor research.
Het is de vraag of dit type initiatieven gaat lukken. Inmiddels lijkt er een catch-22: consumenten zijn verslaafd aan gratis diensten en klikken automatisch op I agree omdat de app het anders niet gaat doen en online bedrijven hebben hun business model helemaal gebouwd op gratis data.
Misschien gaat blockchain helpen: Bitmark maakt het mogelijk om te zien wie welke data heeft gebruikt. De EU komt met de General Data Protection Regulation (GDPR) die in 2018 van kracht wordt.die consumenten het recht geeft op hun data en data-portability.
Verder veel aandacht in het artikel voor de macht van de grote data partijen. En of die niet meer gereguleerd moeten worden. Ook aardig is de observatie dat apps die de markt transparanter maken door de aanbieders van spullen ook makkelijk gebruikt kunnen worden voor tacit collusion: het op elkaar afstemmen van gedrag zonder overleg (en dus geen formele kartelvorming).

The Economist 6.5.2017 Briefing The Data Economy - fuel of the future