Op FOodlog brak weer eens een discusie los over Afrika en hoe ontwikkelingspaden verlopen. Er zijn mensen die benadrukken dat vooral het kleine bedrijfje heilig is, terwijl in mijn ogen ontwikkeling vanzelf leidt tot schaalvergroting. Die vaak zelfs te langzaam is. Ik verwoordde mijn bijdrage als volgt:
Schaalvergroting lijkt me geen doel in een ontwikkelingsproces maar een onvermijdelijk gevolg dat helemaal niet zo erg is. Dan heb ik dus de normale schaalvergroting voor ogen, niet mensen van hun land sturen om er een latifundia of grote plantage van te maken. En ook niet eentje waar er maar een paar bedrijven over blijven en geen concurrentie. (Overigens is er nu ook corruptie en kunnen ook veel kleine boeren samen allerlei voordeeltjes bij de machthebbers binnenslepen).
Dat schaalvergroting onvermijdelijk is, is simpel te zien: als je in een landbouwregio meer welvaart wil zul je een aantal mensen moeten vragen wegen aan te leggen (om product af te voeren of kunstmest of zaaizaad aan te voeren), wellicht wil je een drinkwatersysteem of riolering voor verhoging van de welvaart.
Dat vraagt investeringen, om die arbeiders die je hebt vrijgemaakt te eten te geven, om materiaal aan te kopen in de grote stad of het buitenland. Asfalt valt niet uit de lucht, een drinkwater installatie ook niet. Om die investering te financieren zijn er verschillende oplossingen die meestal betekenen dat je nu afziet van consumptie, ten faveure van toekomstige welvaart. Investeren. En dat moet je financieren.
Dat kan door de boeren een heffing op te leggen: gratis eten leveren aan de arbeiders en een extra belasting om materiaal in de stad te kopen. Je kun ook consumenten belasten. Rechtstreeks of via een GLB met hogere voedselprijzen, waardoor boeren meer gaan produceren en je meer te verkopen hebt aan de grote stad of het buitenland. Derde optie: je bent erg geloofwaardig dat je je schulden in de toekomst afbetaalt, en je overtuigt investeerders in de stad of het buitenland om je geld te lenen voor de investeringen. Vierde: je overtuigt anderen dat ze het je gratis geven, dat noemen we ontwikkelingshulp.
Maar in al die gevallen haal je arbied weg uit de landbouw om die weg aan te leggen, of betere huizen, of de drinkwaterleiding. In het begin kan dat wellicht omdat er teveel mensen in de landbouw rondlopen die weinig werk hebben(verborgen werkeloosheid). Maar er komt een punt dat de welvaart zo stijgt dat de arbeiders meer verdienen en dus de arbeider duurder wordt. Dan kiezen jongelui ervoor geen boer te worden maar monteur bij het leidingwaterbedrijf. En dan gaan ook de boeren een machine kopen zodat hun arbeidsproductiviteit omhoog gaat. En hun welvaart. En met die machine kunnen ze wat meer hectares per man/vrouw doen. Dat heeft schaalvergroting.
Het is de weg die de Europese (en Amerikaanse) landbouw, en totale economie, is gegaan. Je kunt iets vinden van de huidige Nederlandse landbouw, maar terug naar de aardappeleters van Van Gogh van 150 jaar geleden lijkt me niet gewenst en ik gun Afrika dezelfde ontwikkeling. Als het meezit leren ze nog een beetje van onze fouten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten