Ik dacht deze week even mee met de stikstof (of beter: ammoniak)problemen waar dit land zichzelf mee plaagt. Een economisch instrument lijkt me te verkiezen boven het juridisch en bureaucratisch gesteggel. Nu kun je emissierecht-systemen op veel manieren vorm geven. Eentje die de overheid relatief weinig werk kost en misschien de verschillende partijen tot een deal kan verleiden is de volgende, die ik gisteren op Foodlog zette (en hier voor mezelf maar even documenteer);
Mijn advies zou zijn om het ammoniakprobleem uit die juridische sfeer te halen en er een economisch instrument met een verhandelbaar emissierecht van te maken. Voor de komende jaren kun je van alles bedenken voor innovatie (extensiveren, waterdichte controle op water bij de mest, ander voer, Lely sphere, andere stallen, you name it) maar op korte termijn gaat het toch om a] zorgen dat PAS melders niet in de knel komen, b] we werkelijk minder stikstof emitteren en die ruimte tegen betaling aan de bouw en natuur geven, c] we ons uit dat juridisch moeras trekken met alle kosten van adviseurs, ambtenaren, en rechters die er aan vast zitten voor individuele vergunningen.
Op korte termijn kan de reductie van emissie dus alleen door minder dieren en een aantal boeren die wel weten dat ze komende 5 jaar geen opvolger hebben of op die plek kunnen hebben, begrijpt dat ze nu de hoofdprijs kunnen krijgen omdat de overheid en de bouw klem zitten. Doorboeren kost daar geld en brengt veel risico's mee. Laten we die dus uitkopen en dan hebben we tijd slimme dingen te bedenken voor de blijvers. Overigens is dit al beleid.
Als je als econoom er naar kijkt dan is het productierecht nu vastgelegd in fosfaatrechten en dierrechten. Die houden dus impliciet ook een recht in op stikstofemissie. Als een koe 45 kg fosfaat uitstoot en 12.5 kg ammoniak, dan is dus een fosfaatrecht ook een impliciet recht op uitstoot van 12.5 kg ammoniak. Ofwel elk fosfaatrecht bevat een nog niet juridisch bestaand 0.277 kg ammoniakemissierecht.
Wie dus extern wil salderen moet verplicht worden om met die verhouding fosfaatrechten op te kopen. Of dierrechten - waar wel een andere verhouding (per diersoort) zal gelden. Daarmee heb je een garantie dat die ammoniakemissie ook echt verdwijnt uit de veehouderij.
Volgende stap is dan om dat impliciete recht via een wetje af te splitsen en in die wet te regelen dat het aantal toegekende rechten op een locatie ook geldt als toegestaan binnen de vergunning, ook al geeft de vergunning een lager plafond. Lijkt technisch net een soort claim-emissie in de aandelenwereld: voor elk fosfaatrecht dat je in de computer van RVO hebt, krijg je voor die locatie ook 0.277 ammoniakrecht. Daarmee zijn de PAS melders dan ook weer gered, zonder dat er een kg emissie bij komt en het voordeel (voor MOB) is dat we die onbenutte ruimte in de vergunningen kwijt zijn.
En het levert door die afsplitsing vermoedelijk geen knelgevallen op (eventueel maak je de toedeling iets ingewikkelder door rekening te houden met de samenstelling van veestapel als die 0.277 niet voor elke rundveecategorie geldt en je rekening wil houden met mestafvoer en uitrijden bij akkerbouwers, maar je kunt dat ook aan de markt overlaten).
Als je afspreekt in de wet dat in 2030 de reductie 50% moet zijn, kun je komende 9 jaren ook de rechten met 5.5% per jaar laten vervallen en dat nu al regelen (net als het afstempelen van obligaties). Dan is er een garantie dat die 50% wordt gehaald. MOB blij want advies Remkes wordt opgevolgd.
Vervolgens is er dan een methodiek nodig om elk jaar de daadwerkelijke emissie te berekenen. Dat zijn de forfaits per diersoort en daar mogen de wetenschappelijk vastgestelde voordelen van emissiebeperkende technieken (ander voer, waterdicht water bij de uitgereden mest, beweiding, stalsysteem etc) op in mindering worden gebracht.
En we maken een kaart van Nederland met per perceel / stal toegestane aanwending van emissierechten. Ook die kan vertrekken vanuit de huidige afgesplitste rechten maar zal in bv. bufferzones meer dan 50% reductie zijn.
Voor elk bedrijf op een locatie geldt nu dat bij controle de berekende bedrijfsemissie kleiner of gelijk moet zijn aan het aantal ammoniakrechten in bezit en kleiner of gelijk moet zijn aan de op die locatie volgens de kaart maximaal toegestane emissie (rechten).
Rechten die jaarlijks vervallen komen in een rechtenbank. Rechten die verkocht worden aan de bouw of natuur brengen geld op dat of kan worden uitgekeerd als de toeslagrechten: een bedrag per in het afgelopen jaar vervallen recht. Desgewenst kan de overheid die uitkering aanvullen als ze meegaat in het voorstel van LTO, Natuur en Milieu en Bouwend NL om er jaarlijks anderhalf miljard in te steken. Of het geld wordt gebruikt om bepaalde nieuwe staltypen etc te subsidiëren of op sommige locaties extra rechten op te kopen.
De verhandelbaarheid zorgt er voor dat wie wil stoppen of vergaande investeringen doet in extensivering of emissiebeperking, zijn kosten deels vergoed krijgt door verkoop van overgebleven rechten aan collega's die op de oude manier door willen of willen groeien.
En de minister kan structuurbeleid voeren: ze kan rechten afromen bij verhandeling of extra bij intensieve niet-grondgebonden bedrijven, bij grote bedrijven of in bepaalde regio's etc. en die kan ze toedelen aan kleine boeren, jonge boeren, boeren die willen experimenteren etc. De al veel geplaagde gemeentes zijn vervolgens ook af van het behandelen van al die vergunningen, althans op het punt van ammoniak.
Wie ziet er bezwaren tegen zo'n oplossing ??
Geen opmerkingen:
Een reactie posten