In ieder geval klopt dat voor de kapitaalmarkt in de landbouw. In een paper in de laatste editie van de European Review of Agricultural Economics tonen enkele Duitse collega's met bedrijfsdata aan dat Oost-Duitse boeren duidelijk hogere transactiekosten in de kaptiaalmarkt hebben dan Wessies.
Het artikel is ook voor Nederlands beleid van groot belang. In hun model integreren de onderzoekers twee verschillende redenen waarom boeren minder investeren dan je uit hoofde van de winstgevendheid mag verwachten. De eerste is dat de kapitaalmarkt niet goed werkt: geldschieters hebben niet goed zicht op de rendementen van de boer in kwestie (een zgn. agency-probleem) en lenen gaat gepaard met meer transactiekosten dan interne financiering. Dit leidt tot minder beschikbare financieringsmiddelen dan optimaal, en tot een pikorde van financeringsbronnen (eerst uit de winst, dan pas van de bank).
De tweede is dat investeringen niet terug te draaien zijn. In een onzekere wereld betekent dit dat het zinvol kan zijn de investering een poosje uit te stellen tot de kosten en opbrengsten van de investering zekerder zijn. De optie om uit te stellen is geld waard, vandaar dat deze theorie de reele optietheorie wordt genoemd.
De auteurs tonen via het integreren van beide aspecten in 1 model aan dat beide effecten belangrijk zijn, en concluderen dat als je het tweede vergeet, je te gemakkelijk suggereert dat de kapitaalmarkt en het banksysteem voor verbetering vatbaar zijn. En dat kan dan weer veel te snel leiden tot het idee dat de overheid moet ingrijpen via investeringssubsidies, belastingfaciliteiten etc. Terwijl het verstandiger (en goedkoper) is om ondernemers duidelijkheid te geven rond toekomstig beleid.
Ook in Nederland wordt er veel gepraat over een 'valley of death' waarbij boeren niet investeren in nieuwe, meer duurzame stallen. Een van de suggesties in die discussie is dat er een gebrek is aan risico-kapitaal. Maar het zou dus voor veehouders ook wel eens rationeel kunnen zijn om even te wachten en te zien of het inderdaad zo'n slimme investering is. En het risico op een inkrimping van de veestapel of duurdere mestafzet of andere technologievoorschriftten is geweken. Dat los je op met duidelijkheid te geven.
Silke Huttel, Oliver Musshoff and Martin Odening: Investment reluctance: irreversibility or imperfect capital markets in: ERAE 37(1) 2010
Geen opmerkingen:
Een reactie posten