zaterdag 27 september 2025

democratisch gat

 De NRC had deze vrijdag een artikel met 4 boekbesprekingen. Van boeken die in meer of mindere mate de oorzaak van de huidige polarisatie in de economie zoeken. De auteur is met name lovend over het  boek Wat Iedereen Aangaat van Mark Lievisse Adriaanse. 


In zijn ogen is er afgelopen decennia veel macht verschoven naar de financiële markten, naar grote bedrijven gevormd door internationale fusies die dreigen te vertrekken als ze worden gereguleerd of meer belasting moeten betalen - en waar overheden en politici dan weer gevoelig voor zijn. Doorgeschoten neoliberalisme. En blijkbaar is bij Corona door d fors ingrijpende overheid en oplopende inflatie  door de Russische oorlog (energie, voedsel) er weerstand opgeroepen, zo voeg ik er maar even aan toe. Wat met hoger minimumloon nog niet zo makkelijk op te lossen is, want juist de voedselketen merkt daarvan de effecten zo las ik elders.

Het leidt tot polarisatie en weinig vertrouwen in de politiek. Interessant is dat Lievisse Adriaanse constateert dat politici twee oplossingen bieden, en beide falen. De ene is die van Trump-Orban-Wilders;  Volksmenners van het type eigen volk eerst. en doorbreken van globalisering. Alleen gebruiken ze die macht vooral voor afbreken van de rechtstaat en (bij Orban, Trump) om er zelf beter van te worden. En, zo zie je nu ook bij Amerikaanse boeren die Trump hebben gestemd, ze breken de welvaart af met handelsbeleid. En dat treft ook de gemarginaliseerde arbeider met woningnood.

Daartegenover is er het alternatief Kaag, Macron, Kamala Harris. Die hameren vooral op het belang van de sociaaldemocratische instituties (en zijn in dat opzicht conservatief) als de vrije pers, onafhankelijke rechtspraak, rekening houden met minderheden etc, maar zien niet dat die onvoldoende de democratie levend houden. Teveel technocratie, te weinig aandacht voor de noden van de gewone man.  Lievisse Adriaanse ziet de oplossing in vergaande participatie op de werkvloer Rijnlands model, inclusief forse winstdeling.  Zodat bedrijven weer tot de gemeenschap horen. 

PS En nu het toepasselijke bordje Herrijzend Nederland goed gekanteld.

Geen opmerkingen: