GELUKKIG NIEUWJAAR

 

Top2000 nostalgia

Het is weer tijd voor de Top2000 en dus onze nostalgie index. Het verlangen naar het oude platteland wist dit jaar stand te houden. Wellicht toch een succesvoljaar voor de BBB. Jaarlijks meten we de behoefte aan plattelandsromantiek met het nummer Het Dorp van Wim Sonneveld. Dit jaar vrijwel onveranderd op nummer 57, een daling van twee plaatsen - dat mag geen naam hebben.

Ik leerde dit jaar nog bij over Het Dorp. In januari komt het boek Daarom zijn boeren boos uit, waarvoor ik een verhaal leverde over de economische ontwikkeling van het Nederlandse voedselsysteem. Ik kon niet nalaten ook Het Dorp nog te citeren. De reviewer, een echte historicus, wees me op het feit dat het lied weliswaar in 1974 een hit  werd, maar toen al een paar keer eerder was uitgebracht, o.a. op de flispdie, als B-kantje dus. Hugo Verhage alias Friso Wiegersma maakte zijn bewerking van het Franse bergboerenlied al in 1965, een jaar na de Franse hit. Zie de wiki  Maar toen was de behoefte aan nostalgie nog niet zo groot. 

De zigzag-figuur suggereert dat we volgende jaren weer eens een forse piek krijgen. Misschien dat al die opkoopregelingen en de sterke schaalvergroting die de markt en beleid veroorzaken voor een boost kunnen zorgen? 

toekomstverkenning

In de dikke uitgave van BInnenlands Bestuur, net voor de kerst, een essay over toekomstverkenning. De Kracht van de verbeelding. Verbeelding brengt structuur aan, begrenst en normeert het denken  maar het heeft ook een scheppend, veranderend vermogen. \Zo stellen de auteurs Geerten Boogaard en Boudewijn Sterur die 75 gemeentevisies bekeken.

Volgens hen moet verbeeldingskracht voldoen aan de eisen van de retorica: de visie moet waarschijnlijk zijn in termen van interne consistentie, (logos), scenario's moeten geloofwaardig zijn in relatie tot verwachtingen van het publiek (ethos en leiden ze tot emotionele betrokkenheid van het publiek (pathos), die moeten er mee aan de slag. En ze voegen er een vierde aan toe (kairos) aan toe: wordt het momentum benut. 

PRETTIGE KERSTDAGEN

 

Lege kerken

 God kent geen woningnood. Dat constateert (ex?)dominee Jan de Vlieger in het boeiendste en leukste kerst-essay dat ik tot nu toe las. Het staat in Tijdschrift Zeeland dat het KZGW vorige week aan de leden toestuurde. Het is een special over kerken en leegstand in de provincie. Bijgaand kaartje over de afbraak van kerken, en daarmee uiteindelijk het verdwijnen van dorpen, op Walcheren na de guerrilla aan het begin van de 80jarige oorlog. (net noorden is het oosten, sorry voor de gekantelde foto).

De Vlieger gaat natuurlijk ook nog in op de huidige polarisatie en dat veel mensen boos zijn. Het vooruitgangsgeloof komt niet verder vooruit. Er is een roep om afrekening met het vooruitgangsgeloof. Dat is geen andere mening, maar een populistisch geloof. Wat je naar mijn eigen mening dan toch aan beide kanten herkent,  maar dat terzijde. 

De auteur haalt K.H. Miskotte aan, dat woede, eer, trots de held, miskenning, strijd en omarming van chaos geen ontsporingen zijn maar de deugden van een consistent waardenpatroon, dat in de oude Germaanse stammencultuur essentieel voor overleven was. De beschaving van de Verlichting is later aangeleerd vanuit de kerstening en verdwijnt met de kerk. Nu schreef ds. Miskotte in het Interbellum en lag dat Germaanse wellicht voor de hand. Maar het schijnt dat Bas Heyne recent in zin essay in de uitgave van Brieven aan een Duitse vriend van Albert Camus soortgelijke opmerkingen heeft gemaakt.

Europa is daar waar een kerk staat, zo zou Helmut Schmitt ooit hebben gezegd. Goed dat ze behouden blijven in andere functies, zo blijkt uit de andere artiekelen. 

J. de Vlieger: Geen woningnood voor God  in: Tijdschrijft Zeeland, 2024/4

grondmobiliteit en jonge boeren

Voor wie iets van mijn hand wil lezen: geisteren deed ik nog even mee in een Foodlog discussie die starte met een verslag van een discussie in Europa (over de vraag of er een tekort is aan jonge boeren: voor de voedselvoorziening niet, zo lijkt me) en overging in eentje over grondmobiliteit (waar mogelijk voor jonge boeren wel een probleem is.). Zie alhier Ook met een paar mooie bijdragen van boeren rond Amsterdam en in het Zeeuws-Vlaamse.= waar de grondprijzen ook zijn opgelopen tot een ton. Maar de inkomens lijken dit jaar dan ook weer goed te zijn.

GGG in gebiedsprocessen

 De tweede rede in Tilburg afgelopen vrijdag (zie de blogpost hieronder) was van mijn Rli collega Joks Janssen. Onder de titel Renovatio Ruralis - de wederombouw van het Nederlands platteland. Een heel nuttig betoog hoe de inrichting van ons platteland bepaald zou moeten worden door aspecten van de brede welvaart. 

Janssen definieerde de gebiedsprocessen in de Gs: Grond, Gemeenschap en Geschiedenis. En liet het aan het publiek over om in te schatten of de BBB ook GGG kan zeggen. 

chief science offcer

Vrijdagmiddag was ik in de auta van Tilburg University, voorheen de katholieke Handelshogeschool. Ik vroeg me af of ik er ooit eerder was, maar er was nu een dubbele reden. Hans Mommaas ging er met emiraat en Joks Jansen hield zijn oratie. Twee redes in 1 dus. 

Momaas (tot voor kort ook directeur PBL) reflecteerde op de verhouding beleid en kennis. Een boeiende interface gezien bv. het OMT bij de Coronacirisis of de stikstofmodellen. De politiek zou het weer wat meer over afwegingen op basis van waarden moeten hebben, en minder geitenpaadjes zoeken in de modellen. Dat geldt overigens ook voor andere belanghebbenden, inclusief de expliciet benoemde gepensioeneerde ex-wetenschappers en experts. 

De oplossing zoek Mommaas niet in weer een adviesorgaan of zo. Wel vindt hij dat iedere verstandig opererende organisatie een chief scientis / chief science officer moet hebben die in een wat vrije rol de biasses in de interface ter disscussie stelt. Helemaal eens.

Metaalkathedraal

Lezingen en bijdragen aan panels brengen je soms op bijzondere plekken. Gisteren nam ik deel aan een middag van Future Fuud Utrecht over het thema Food Democracy. Veel jonge mensen van de Universiteit maar ook van buiten die zich bogen over de democratische aspecten van het voedselsysteem. Zelf bezocht ik een leuke workshop over burgerberaden zoals een G1000. Het was ook een mooie netwerk bijeenkomst. 

Het was in De Meern, nu ook Utrecht. In de Metaalkathedraal. Staat aan de Oude Rijn en is in de 19e eeuw gebouwd als kerk. Na de tweede wereldoorlog geconverteerd naar een metaalfabriek, waar onder andere zijnspannen voor motoren werden gemaakt. En een aantal jaren geleden door een aantal mensen gekocht en veranderd in een broedplaats van creativiteit. Een werkplaats ook met een (naar ik hoorde goed) restaurant en een bakkerij. 

goetgevonden

Historici kunnen weer even vooruit met nieuw bronmateriaal. Het Huygensinstituut van de KNAW heeft met subsidie van NWO en inzet van burgerwetenschap alle besluiten ('resoluties") van de Staten-Generaal van de Republiek der 7 Verenigde Nederlanden online gezet. Doorzoekbaar.  Dat is best een uitdaging met al die verschillende spellingen van namen e.d. ÏNog niet geprobeerd maar ik leg de site hier alvast vast: goetgevonden.nl

Dat goetgevonden (met een t) komt uit de vaste formule die de griffier gebruikte. Is nae deliberatie goetgevonden en de verstaen,  zo scheef hij tussen 1576 en 1796.

Lessen uit het Westland

 Op Boerenenbusiness staat vandaag een nieuwe column van mijn hand. Zie alhier. Ik las afgelopen maand het koffietafelboek van Jaap van Duijn over de geschiedenis van het Westland uit. Hij geeft veel aandacht aan de groenteteelt, minder aan de bloemen. Maar wel een mooi werk. 

Leek me een mooie basis om weer eens aan de orde te stellen dat er bij technische innovatie als gevolg van bv. hogere arbeidskosten of milieueisen een spanning is tussen de concurrentiepositie van individuele bedrijven en van de sector. Een van de eerste dingen die ik op het LEI ooit van directeur Jan de Veer leerde. Prima om dus in te zetten op technische innovatie, maar wees eerlijk en zorg voor goed beleid voor wie moet stoppen. En suggereer niet dat dit voor alle boeren een goede oplossing is maar benoem de sanering. Dat lijkt me althans de les voor bestuurders. 

Daarom zijn boeren boos

Is de titel van een boek vanuit de Foodlog community dat in januari uitkomt en waaraan ik enkele stukken bijdroeg. De marketing is begonnen. Klik hier.

scheiden of verweven

 Scheiden of verweven is een thema dat niet alleen in de landbouw speelt. Het lijkt nuttig: grond voor meerdere doelen gebruiken. Maar best lastig. Zo wandel ik regelmatig door een natuurgebied in de buurt bij Nesselande. Dat is aangelegd als waterbuffer voor het geval de Rotte de regen niet aankan. Maar het is ook natte natuur, goed voor de weidevogel. En dus recratiegebied als uitloop van Nesselande.

Blijkbaar levert dat spanningen op. Afgelopen jaren was een groot deel van het middengebied van maart tot eind augustus niet toegankelijk vanwege het broedseizoen, dus werden wandelroutes van mensen (en honden) behoorlijk beperkt in zijn varianten. Blijkbaar is het niet genoeg. Nu zijn er hekken geplaatst om gebieden waar ik zelden iemand zag helemaal af te schermen. De natuur achter het hek. Ben benieuwd of dat nu in de zomer ook nog eens afgesloten wordt, of de routes weer beschikbaar worden.

Wat in mijn appreciatie niet helpt is dat de hekken zijn gezet op een moment dat een boer het niet zou wagen met zijn tractor het land op te gaan. Misschien had daarom de loonwerker juist tijd. Maar hier en daar is het nu een modderpoel waar de wandelaar beter tot in maart weg kan blijven. Sommigen zullen zich afvragen of het gebied niet twee keer zo groot had moeten zijn, en er wat meer boerengrond ernaast had moeten aangekocht om natuur en recreatie meteen te scheiden. Enfin, al doende leert men.