Je kunt je afvragen waarom vrije mensen (historisch gezien meestal boeren) zich onder het gezag van anderen of een staat stellen. Daar zijn twee theorieën over. De ene gaat uit van het idee dat er mensen zijn die graag de baas spelen, het grootste woord voeren, stamoudste zijn en macht over anderen gaan uitoefenen, meteen vaak al met geweld. De hooggeplaatsten komen en blijven in het zadel door sociale onderhandeling: ze delen af en toe gunsten uit, leggen infrastructuur voor mensen aan, verdedigen ze tegen invallers, en krijgen er macht voor terug. Karl Marx was een van de aanhangers van deze school van denken. De andere richting gaat uit van een economische benadering waarin mensen aan de basis elkaar nodig hebben om een collectieve investering te doen waarbij een organisatievorm hoort. Deze stroming gaat terug op Locke en Rousseau die stelden dat mensen zelf autoriteit af staan in ruil voor bescherming of een collectieve investering.
The Economist meldde eind vorig jaar in zijn Free Exchange rubriek dat er nu archeologisch bewijs is voor de tweede opvatting. Robert Allen, Leander Heldring en Martin Bertazzini beschrijven in een paper in de Aemerican Economic Review dat stadsvorming in het oude Mesopotamië nadat een rivier zijn bedding had verlegd niet plaats vond bij de nieuwe bedding (waar water was voor beregening van gewassen en logistiek) maar op plekken waar de rivier verdween en men een kanaal naar de rivier ging aanleggen. Dat ondersteunt de tweede theorie.
Beting tge Farn, The Economist 23.12.2023
Geen opmerkingen:
Een reactie posten