De blog van vandaag is een kopie van een post of Foodlog. Daar hadden we een discussie over de vraag of de overheid nu veel geld moet stoppen in het opkopen en afwaarderen van gronden en dus ook de grondmarkt met veel geld moet injecteren, of dat het ook anders kan. Ik sloot het wat mij betreft af met een samenvatting:
Daarbij zal op tal van pekken (met name rond N2000 gebieden en in de veenweide) een extensiever grondgebruik nodig zijn (omdat met techniek niet alles lukt). Extensiever wil niet zeggen dat er niets meer kan, de emissie hoeft ook niet naar nul. Frans heeft wat voorbeelden gegeven van wat er dan nog wel kan, en dan is de Lely Sphere nog buiten beeld gebleven. Dus bedrijfsprocessen moeten anders, maar dat wil niet meteen zeggen dat die activiteit niet meer kan (bv. melkvee in veenweide) laat staan dat een bedrijf moet stoppen, een bedrijf kan ook andere activiteiten ontplooien.
Dan zijn er in het proces twee uiterste opties, en de oplossing zal wel in een gemengd model liggen afhankelijk van de situatie. Het ene is de door Frits nog eens uitgelegde methodiek van BBL met opkopen van grond en weer uitgeven in pacht met natuurpacht-achtige condities of terug verkopen met een kwalitatieve verplichting . Herman stelt daarbij waarderingsproblemen aan de orde, mij lijken die mee te vallen. Ik heb in afgelopen 15 jaar drie maal een taxatie van gronden van dichtbij meegemaakt (vrijwillige kavelruil, verkoop via taxatie, erfeniskwesties) en ben wel onder de indruk van de gedegen beargumentering van agrarisch taxateurs over de grondwaarde van een perceel (afgeleid uit kadaster gegevens, met grote kennis van grondbemonstering, ontsluiting etc). En uitgeven lukt nu ook bij natuurpacht en je kunt natuurlijk ook altijd potentiele kopers of pachters laten bieden.
De andere mogelijkheid is dat je niet opkoopt / onteigent, maar meteen een kwalitatieve beperking oplegt, en boeren daar komende 25 jaar voor compenseert met een betaling per jaar die de schade van die beperking vergoedt. Je zou dat een contract voor natuurinclusief boeren kunnen noemen, of bij veenweide Boeren met verminderde CO2 uitstoot. Dat moet dan natuurlijk een 25-jarig contract zijn dat bij grondverkoop mee overgedragen kan worden (zoals bij ruilverkavelingsrente) of dan kan worden afgekocht door de boer. De hoogte van die schade is misschien lastiger vast te stellen, maar het lijkt me dat daar wel aan kunt rekenen: je weet hoeveel kVEM er nu gemiddeld van zo'n ha komt en hoeveel in de nieuwe situatie, en wat de kosten zijn van additionele drijfmestafvoer als je die niet meer op die percelen mag aanwenden. Voor stallen geldt dan eventueel de verplaatsingskosten of de kosten van uitstoot-reductie.
Ik heb de indruk dat de eerste mogelijkheid nu in discussies nogal domineert. De tweede mogelijkheid zou m.i. meer serieuze aandacht verdienen: je stopt niet in 5 jaar tijd een enorm bedrag in de grondmarkt, wat voor een deel elders weer grondprijzen doet opjagen (vervelend voor jonge boeren) en zo aanzet tot intensivering, Boeren kunnen hun grond houden en je hebt mogelijk minder onteigeningsprocedures etc. En je ontwikkelt sneller nieuwe bedrijfssystemen die meer natuur-inclusief zijn. Misschien blijft er bij pachtboeren ook meer bij de boer hangen, bij opkoop gaat mogelijk meer naar de grondeigenaar (tenzij je dat goed regelt, daar mag ook wel even over nagedacht). En je hebt een minder grote overheidsgrondbank nodig.
Maar toegegeven: economen hebben een bias in het kijken naar oplossingen waarin de markt (en dus de boeren met hun gebiedskennis) zelf een grotere rol speelt dan veel op de overheidskaart te zetten..
Al met al zullen beide opties wel aan de orde zijn, maar het lijkt me dat de politiek de voor- en nadelen van beide goed voor ogen moeten hebben. Het lijkt om veel geld te gaan... (niets is zo gevaarlijk als een overheid met gratis geld, zo twitterde iemand vandaag).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten