Resource over excuses

De industrialisatie van de landbouw in de afgelopen 75 jaar is niet zonder negatieve (milieu)gevolgen gebleven. Hoogleraar Esther Turnhout  (hoogleraar Politics of Environmental Knowledge) stelde dat WUR daar excuses voor aan moet bieden. Dat lijkt me onzin. Dus wees ik er in de opinierubriek van 4 juli in Resource op dat in den beginne de intensieve veehouderij in de Peel (om eens een voorbeeld te noemen) welvaart heeft gebracht. En een prima ontwikkeling was. Wageningen is zelfs al eind jaren 60 gaan waarschuwen voor een mestprobleem. Dat heeft de politiek (wij allen dus) ook nu nog niet opgelost.

Een veerkrachtig systeem lost ook zijn eigen problemen op, want elke technologie heeft onverwachte nadelen die pas na verloop van tijd duidelijk worden. Kijk ook maar eens naar het internet. Of de auto. Zoals ik in Resource stelde: gaan we de familie Ford excuses vragen omdat Henri Ford de auto betaalbaar maakte ?
Waar Turnhout misschien een punt heeft is dat WUR teveel vereenzelvigd wordt met de verbetering van de dieselmotor in plaats van het maken van betere elektrische motoren en batterijen - om in de vergelijking te blijven.
Dat is in dezelfde Resource ook zo ongeveer de boodschap van Michel Berkelmans, scheidend directeur kennis van LNV.  Hoewel er ook nog wel wat te discussiëren valt over de in kringen van EU en LNV veel gehoorde stelling dat er een onevenwichtige positie van boeren in de voedselketen is als het om prijsvorming gaat. Ik vermoed dat de prijzen op een niveau liggen waarop de pakweg 10 a 20% meest efficiënte boeren een kostendekkende prijs krijgen. En de markt dus wel werkt. Alleen de structuurontwikkeling blijft achter. Bedrijven zijn te klein of hebben niet de kennis om een win-win te creëren tussen winst en beperking milieuschade. Tegelijkertijd ontstaan er inderdaad afhankelijkheden omdat niet de politiek maar de markt via duurzaamheidsschema's en data-uitwisseling de milieuproblemen probeert op te lossen. Boeren worden daarmee franchisers - en interessant dat juist buiten de landbouw de afhankelijkheid van franchisers tot wetgeving gaat leiden. En een aantal boeren weet een nieuw verdienmodel te ontwikkelen, interessant daarbij is dat dat soms gaat door nieuwe ketenarrangementen - met contracten en afhankelijkheden.