Als de overheid zich terugtrekt uit de landbouw en de markten hun werk laat doen, zullen prijzen meer gaan fluctueren. Dat hoeft geen nadeel te zijn: als de oogst laag uitvalt, stijgt de prijs en kan de omzet op peil blijven, terwijl bij een vaste prijs er een omzetdaling is. Toch zijn schommelende prijzen en inkomens niet altijd een pretje.
De markt kent ook twee mechanismes om ongewenste risico's af te dekken: verzekeren of een transactie op een termijnmarkt. Op een seminar eerder deze week bij het LEI kwam nog eens aan de orde wanneer welke van deze mogelijkheden wordt toegepast. Verzekeren werkt vooral als er geen samenhang is tussen de kans op schade van de boeren (verzekerden): als bij iedereen gelijk het huis afbrandt, heeft het geen zin de schade onderling te delen. Enige verdeling over de jaren (zoals bij hagelschade) is natuurlijk wel mogelijk. Het 'hedgen' op de termijnmarkt voorziet juist in de situatie waarbij er wel samenhang is, en bijvoorbeeld iedereen getroffen wordt door overmatige regenval. Risico's worden dan via de markt geprijsd en gedeeld met partijen met een tegengesteld belang, of met beleggers die in ruil voor een beloning het risico wel willen overnemen. Verzekeren drijft dus op het principe van het delen van de schade die door het risico veroorzaakt wordt, de termijnmarkt op het overdragen van het risico omdat dit verschillend wordt ingeschat of bij een andere partij een ander effect heeft.
Overigens las ik net een boeiend boek uit over turbulentie in markten: Benoit B. Mandelbrot en Richard L. Hudson: The (mis)behaviour of markets [ISBN 186197790-5]. Mandelbrot is de uitvinder van de 'fractals' de reguliere patronen die uit zichzelf zijn opgebouwd. De grote stelling in dit boek is dat prijzen op markten niet 'normaal' (volgens de Gauss kromme of de bekende klok-curve) verdeeld zijn, maar exponentieel en ook afhangen van eerdere koersen. Waarmee de aannames onder alle bekende financieringsmodellen (efficiente marktmodellen, optie-waardering) worden weggeslagen. In Mandelbrot's visie is het dan ook begrijpelijk dat veel mensen minder beleggen of van de termijnmarkt gebruik maken dan theoretici voorschrijven: uit ervaring weet men dat de risico's groter zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten