Wegenatlas

 

Het boek De historische wegenatals  NL van Berendse en Brood heb ik nimiddels uit. Aanbevolen, het geeft een mooi beeld van hoe we in de loop de eeuwen de mobiliteit hebben geregeld. Mooie kaarten en foto's. Weinig op aan te merken, hoewel ik een paar kleine onvolkomenheden tegenkwam. Bij de wegenstructuur van Oostelijk en Zuidelijk Flevoland komt ineens Ramspol opduiken. Later begrijp je uit de context wel dat dit de brug van Kampereiland naar de NOP is, maar die NOP was al eerder behandeld. En als die pagina toch wordt herzien zou ik de volgorde omdraaien als je schrijft dat de Oostvaadersdijk en de Knardijk de eerste wegen over dijken waren. Daar zit een decennium tussen (en leuk om toe te voegen dat de Oostvaardersdijk de dijk van de Markerwaard is).  Wat verderop staat nog dat de Route Napoleon over de A4 liep terwijl we eerder leerden dat het grofweg de A2 en A27 via het Keizersveer richting Parijs was.  Mist er nog wat ?  Niet veel lijkt me, misschien bij de rotondes de mooie Nederlandse uitvinding van de Turborotonde en de Solex, bromfiets, motor komen er net als de buslijnen van de VAD, OAD etc wat bekaaid vanaf in vergelijking met de trein. Maar al met al een mooi boek, goed geschreven en voortreffelijk beeldmateriaal.

Cebeco

 ik maak even reclame voor een nieuw boek van Herman de Boon over de geschiedenis van Cebeco-Handelsraad.  Net besteld, dus over de inhoud kan ik nog niets zeggen, maar ongetwijfeld interessant. Niet voorniets gebruikte ik het concern als een van de rode draden in mijn historisch essay in Daarom zijn boeren boos. Hier de link.

Lijstje: Iconische wegen

 Ik lees momenteel de Historische Wegenatlas, van Martin Berendse en Paul Brood. Leuk boek. Ze starten met een lijste iconische wegen in Nederland. Een  Route66 of Route Soleil hebben we niet, maar wel:

1. De Hunebed Highway, de N34. Omdat die weg al door de hunnebedbouwers werd gebruikt, en tot voor kort de weg naar Groningen was omdat Drenthe verder omveend was. Je moest eerst naar Coevorden en dan noordwaarts
2. Aken-Maastricht-Tongeren, onderdeel van de oude Via Belgica
3. De Weg der Weeghen, zoals hij in de 17e eeuw heette": Amersfoort-Utrecht, aangelegd door Jacob van Campen met een vernuftig financieringsmodel voor de beplanting
4. Steenweg Den Bosch - Luik  uit 1818
5. de Route Napoleon van Amsterdam naar Antwerpen ongeveer het traject A2 A27 met het Keizersveer
6. Amsterdam-Haarlem,, de Haarlemmerweg, nu grofweg A200. ooit een jaagpad en later liep de eerste trein er langs.
7. de Afsluitdijk

luierlobby

In Falen en Opstaan constateerden we bij de Rli dat bestaande bedrijven soms wel wat veel invloed hebben op duurzaamheidsbeleid, en de bedrijven van de toekomst veel minder. In de NRC van vandaag levert Wendy de Wild, NVRD directeur (een bedrijf van gemeentelijke afvalverwerkers en reinigingsdiensten) een mooi voorbeeld.  Ze beklaagt zich over het overleg dat in Den Haag wordt gevoerd over een verwijderingsbijdrage op luiers. Daar wordt volgens haar stevig tegen gelobbyd door de producenten, met dure rapporten en Zuid-as advocaten. Middelen die zij niet zegt te hebben. De bedrijven wijzen op de gevolgen van een heffing van een paar cent op de kosten van levensonderhoud voor gezinnen met jonge kinderen. En de kabinetten zijn daarvoor gevoelig. Terwijl je de inkomsten natuurlijk prima kunt gebruik voor projecten als de Rotterdams Plasklas (help moeders snel uit de luiers te komen door zindelijk maken van de kids) en de belastingdruk voor laagverdienende kunt verlagen.  Een voorbeeld om te onthouden.

Steendragen en hamstraf

De geschiedenis kent heel wat bizarre straffen. Maar het steendragen kende ik nog niet. Utrecht Dresslehuis (p. 196) legt het uit. Bij de deur van het parochiehuis hingen witte, platte, flesvormige stenen met een ketting aan elkaar verbonden. Als afschrikking net als de schandpaal of de galg. Deze schandstenen werden ook wel de stenen van de wet genoemd.

Ze waren vooral voor vrouwen die "zich door hare driften tot gekijf vechten enz. lieten wegslepen". De man, die voor zijn vrouw verantwoordelijk was, kon bij veroordeling een boete betalen, maar gebeurde dat om wat voor reden (geen man, geen geld) niet dan moest de veroordeelde vrouw de stenen elders naar toe dragen, bijvoorbeeld naar de volgende parochie. Dat laatste bepaalde de keur van Braban uit 1229 (toe de oudst bekende in het Nederduits): "van een wive die en ander wijf sloge was 20 schellingen verschuldigd ofte si moeste gheketende stene dragen van hare prochgien in dandere. 

Ook boeiend is de regelgeving rond huiselijk geweld en dan met name het effect op de buren die er last van hadden. Sloeg een man zijn vrouw zodat er burengerucht door onststond dan moet hij zijn buren een goede ham van 15 ponden ten beste geven. Was de vrouw degene die sloeg dan kostte dat maar twee ponden.  De emancipatie had nog een lange weg te gaan. 

van hoefslag naar omslag

Nog twee posts uit het 19e  -eeuwse boekje Wandelingen door Zuid- en Noordbeveland van A. ab Utrecht Dresselhuis die ik het noteren waard vind.  De eerste betreft de vervanging in de polders van de hoefslag door de omslag in geld, de gemeenmaking. Want oorspronkelijk kreeg iedere hoeve een stuk dijk aangewezen wat hij moest onderhouden. De zogenaamde hoefslag. In sommige polders functioneerde dat tot in de 19e eeuw. Maar bij meer algemene werken als sluizen ging men over tot een heffing, de omslag in geld. Dat moest er wel een geldeconomie zijn, en (kleine) boeren het niet lever zelf willen doen omdat ze daaa wel tijd voor hadden. Een omslag ging immers gepaard met transactiekosten (zoals aanbesteding van het werk). 

Utrecht Dresselhuis (p.153) meldt dat in het geval van Noord-Beveland de graaf in april 1340 al ingreep. Gezien de kwaliteit van de zuiddijk liet hij twee inlagen (gebieden achter de dijk die konden worden buitengedijkt door een nieuwe binnendijk) aanleggen en besloot de kosten  via een omslag per gemet te verrekenen.

Falen en Opstaan

 De Rli publiceerde vandaag Falen en Opstaan. Afgelopen dagen dus extra werk met interviews, op zich leuke gesprekken en reden dat het hier op de blog wat stil was. Hier is het advies. Op die pagina ook de meeste media-aandacht. 

Vanmiddag mocht ik het ook bij BNR toelichten. Dat zal op hun site wel online komen om terug te luisteren. (Daily Move, 117.10 uur)

Podcast

Voor de podcst luisteraars: Foodlog publiceerde vandaag een podcast waarin Pierre Berndsen en ik van gedachte wisselen over innovatie in het voedselsysteem. Ik viel ter elfder ure in omdat een ander uitviel voor de opname. Misschien helpt het om een koers voor de bedrijfstak uit te zetten.

Fien & Teun

 Dinsdag (30 april) had de NRC veel aandacht voor Fien & Teun. Nooit van gehoord. De journalist van het stuk vermoedde dat al, wie geen (klein)kinderen tussen 0 en 8 jaar heeft, zal het fenomeen ontgaan zijn. Het gaat dus om cartooneske figuren voor kinderen, die in dit geval avonturen op de boerderij beleven. Ze zijn bedacht door een bureau Lief! dat  lifestyle baby- en kinderartikelen ontwierp. Het ging failliet maar de buurman-ondernemer Michael van Hoorne zag er brood in. Hij gaf de al door een illustrator tot leven gewekte figuren een educatief tintje mee over het landleven op de boerderij. Dat lijkt de basis van het succes te zijn. Inmiddels zijn er een paar succesvolle kinderfilms, merchandise en een pretpark en een vakantiepark. Er waren al een tv-serie, muziekalbums en theatershows. Data alles in en vanuit de Alblasserwaard. Met inmiddels een paar franchises in China die thema's voor hun parken zoeken. 

De journalist ziet er de Ot en Sien van de 21ste eeuw in. De clichébeelden van klompen, melkbussen,, molens en kaas zijn volop aanwezig. De doorbraak kwam in de periode dat ook BOer zoekt Vrouw zeer hoge kijkcijfers scoorde en dat Albert Heijn consumenten liet sparen voor tuintjes, potjes met zaden, zo verklaart Van Hoorne zijn succes. 

Later in de week had de krant ook nog een groot artikel over 75 jaar de Schippers van de Kameleon. En hoe de boeken van Hotze de Roos ongemerkt doorspect zijn van sociaaldemocratische waarden. Met als voorbeelden dat Hielke en Sietze mensen helpen die het lastig hebben in het dorp. De crisis had diepe indruk gemaakt op de Roos, zijn vader was een 'rode' aannemer. 

En zo primen we de volgende generaties.