maandag 22 juli 2019

lange golven aan de Nijl

Terug naar A history of world agriculture van Mazoyer en Roudart. Ze hebben een interessant hoofdstuk over de ontwikkeling van het agrarische systeem in Egypte, afgelopen 5.000 jaar.  Egypte kende al snel een sterk centraal gezag dat nuttig was om de verdeling van het water over de boven stroom en de delta.
Maar dat ging gepaard met periodes van welvaart en vooruitgang (het oude koninkrijk, het midden-koninkrijk en het nieuwe koninkrijk) en perioden van chaos en teruggang (1e, 2e 3n 3e tussenliggende periode en de late periode vanaf de 26e dynastie tot de verovering door Alexander de Grote).
Een interessante hypothese is dat elk nieuwe hydrologisch systeem ook een ecologische crisis ingebakken had. Een nieuwe techniek was op een gegeven moment niet alleen aan de grens uitgewerkt (bv. omdat het water niet verder het land in kon worden gebracht) maar werkte ook niet goed meer omdat er nadelen aanzaten (zoals dichtslibben van kanalen door bezinking). Alleen een nieuwe 'basisuitvinding' met een nieuw hydraulisch systeem kon het de periode van stagnatie oplossen. De perioden van teruggang begonnen met een hydraulisch probleem dat de regels van het sociale systeem verzwakte en bestuurlijke organisatie aantastte. Belastingen werden moeilijker inbaar en daarmee kreeg het centrale bestuur het lastig. Dat gaf ruimte voor lokale krijgsheren om hun macht te versterken die zich meer bezighielden met opbouw van hun machtsbasis dan het hydrologisch systeem. Het leidde tot het opbreken van het centrale systeem in de 1200 km lange vallei in stadstaten. Met meer kans op invasies uit LibiĆ«, NubiĆ« etc. Landbouw productie liep in zulke perioden terug, hongersnoden karakteristiek. De oorlogen tussen de stadstaten leidde ook tot veroveringen en samenwerkingen  tussen stadstaten en uiteindelijk weer een nieuwe centrale dynastie. Waarna het hydraulisch systeem in verbeterde vorm weer effectief wordt met een nieuwe periode van groei. (p.166).

Geen opmerkingen: