GLB Hervorming en risico IV

Risico's nemen is iets voor arme en welvarende mensen. De eerste groep heeft niet het geld om veiligheid te kopen. Dat zie je goed als je in de derde wereld reist: treinen en wegen in India zijn veel onveiliger dan hier. Niet zozeer omdat het land de technologie niet kent of de overheid niet werkt, maar omdat het te duur is. Geld wordt liever aan het dagelijks eten besteed, of aan onderwijs. Een leven is er letterlijk minder waard.

Ga naar Lloyd's in Londen en je vindt een voorbeeld van de tweede groep. De risico's voor grote rampen worden gedragen door de 'names' van Lloyd die voor herverzekeraar spelen (en zich daar voor laten betalen, geld maakt natuurlijk wel geld). Dat kan omdat ze zeer vermogend zijn. Wisselende inkomens zijn niet zo erg (als het gemiddelde maar van een goed niveau is) maar wie minder gefortuneerd is, en niet onbeperkt kan lenen, loopt het risico dat hij met een erg tegenvallend jaar failliet gaat of geen geld meer heeft terug te komen. Net als boeren die in hun eerst bedrijfsjaren, vlak na een zwaar gefinancierde overname, slechte jaren hebben: die komen daar vaak pas naar lange tijd en soms helemaal niet meer echt overheen: ze blijven voor de bank werken.

Dat brengt ons bij het vermogenseffect als tegenhanger van het verzekeringseffect waar ik gisteren over blogde. Als je door de GLB hervorming verzekerd ben van een deels stabieler inkomen omdat het rechtstreeks uit de staatskas op de bankrekening komt, zul je er voor kiezen in de productie wat meer risico te lopen. Dat is het verzekeringseffect.

Maar door de hervorming wordt het inkomen ook lager en dalen de grondprijzen (zoals ik komende dagen nog zal uitleggen). En dus wordt je wat minder welvarend en neemt het vermogen om risico's te dragen af. Dat is het vermogenseffect. Normaal gesproken werken beide effecten tegen elkaar in, en ik vermoed op mijn boerenklompen dat het effect per saldo niet groot is. Maar wie ben ik, want de europese wetgever dacht van deels wel: die heeft verboden dat je omschakelt naar bv. groentenproduktie (als je althans de toeslagrechten wil blijven ontvangen). Econometristen zien kans dergelijke effecten uit te rekenen, en die zullen dat komende jaren ook wel volop doen. Wil je net als Harry Mulisch een doctoraat: hier ligt een onderwerp. Werktitel: de ontdekking van de risico's te velde.