De Franse revolutie en prijsfixatie

 Het tweede artikel in het Archief 2022-I, de uitgave van het KZGW gaat over de reactie van de Zeeuwse autoriteiten op het uitbreken van de Franse Revolutie. Vaak wordt gesteld dat het overheidsingrijpen in markten vooral uit de 1e wereldoorlog dateert, maar in 1789 kon men er ook wat van. Historicus Jan Zwemer beschrijft het.

De graanoogst van 1788 was in Frankrijk slecht, wat bijdroeg aan de revolte die in juni uitbrak. Maar al voor die tijd liepen de prijzen op, zoals ook blijkt uit de noteringen van de internationale leidende markt van Danzig (Oostzeegebied). De gewesten gaan over het voedselsysteem, en Zeeland overweegt een uitvoerverbod. Maar dat blijkt niet haalbaar en niet nodig, het gebied is sterk exporterend. Op 28 juli, het is dan nog 2 maanden voor de eerste oogst beschikbaar komt (want die werd in herfst en winter met de vlegel gedorsen), stelt het gewest Holland een maximum broodprijs in, de zgn. broodzetting. Bakkers kunnen het bedrag dat ze bij hun inkoop meer betalen van de overheid. En graan mag alleen nog gebruikt voor brood. 

Zeeland kiest voor een leveringsplicht van 5 zakken per gemet tegen een lage, de normale, prijs. De landbouwers hebben niet te klagen want ze kunnen de rest tegen forse prijzen afzetten voor de uitvoer. Het gewest en de steden leveren die 5 zakken door aan de bakkers van brood, de peperkoekbakkers  etc. Toch zijn er volop klachten over uitvoeringsproblemen. Zo laat Schouwen (dat graan van Tholen is toegewezen) de Thoolse boeren hun graan tot eind seizoen bewaren. 

Lang duurde het allemaal niet: binnen een jaar was de prijs van granen onder die van de fixatie gezakt en kon de regeling worden ingetrokken.