Chocola, duurzaamheidsschema's en kleinschaligheid

The Economist had dit weekend een mooi verhaal over de cacao teelt in West-Afrika en duurzaamheidsschema's (waarom Nestlé boeren betaalt om kippen te houden - hulp bij voedselzekerheid voor de telers). Dat alles onder de titel Chocolate wars. Een passage over het echte probleem is te mooi om niet hier even vast te leggen:  

Such programmes make for good press releases, but do not get to grips with the scale of the problem. Nestlé’s project has 10,000 farmers and it plans to expand to 160,000 globally by 2030. Yet Alex Assanvo, the head of copec’s secretariat, claims such programmes reach a mere 15% of its farmers. (Other estimates are higher.) “Sustainability programmes cannot be the answer,” says Francesca Di Mauro, the European Union ambassador in Ivory Coast, “they’re welcome, but they’re not systemic.”

The grim truth is that small farmers will never grow rich selling unprocessed beans. In most countries where rural folk have dramatically improved their lives, they have done so by moving to cities and finding better-paid jobs there. Encouraging them to remain in the countryside and grow more cocoa than people want to eat is an unlikely path to prosperity.

Ivory Coast is hoping to move up the chocolate value chain. It is now one of the world’s two largest cocoa grinders (the other is the Netherlands). Yet grinding adds only a little of the value in a bar of chocolate. And in any case, there is little reason to think that because the country is good for growing cocoa it is also going to be better at making chocolate than, say, Belgium (which grows none). In focusing so doggedly on cocoa, Ivorians may be overlooking other industries where its firms and people might be more competitive.

Farms can generate wealth, but they typically do so by becoming bigger, more efficient and more mechanised. This means having fewer farmers. 

Zicht op de delta

 

Dit beeld plukte ik vorige week van Twitter. Het illustreert nog eens dat Nederland een delta is. Om een of andere reden lukt dat beter als de rivieren uit "het Noorden" (van de kaart) stromen, in plaats vanuit het zuidwesten. 

Waarom is me een beetje een raadsel, ik noem het maar het Mississippi-syndroom. 

Klimaat of stikstof: Iers gedoe

 

Mijn laatste column voor dit jaar in Food + Agri (volgend jaar gaan we verder, zo spraken we af) gaat over Sharm-El-Sheik, en de Ierse invulling van het klimaatverdrag. Het gedoe daar lijkt op dat van stikstof bij ons. En fijn voor boeren dat hier de stoppers en de industrie alvast zorgen voor reductie. De minister komt morgen met veenweide plannen, zo luiden berichten in de pers. Hier is de column

NL agri in the Washington Post

 
Mijn internationale netwerk stuurde gisteren een linkje door naar de Washington Post, die een mooi geillustreerd verhaal had over de successen van de Nederlandse landbouw. Ook hen valt weer op dat we veel produceren in een land ter grootte van Maryland. Zie hier. 

Bijmengen

Een jaar of tien geleden deden we op verzoek van LTO, CBL en FNLI  het project Ander Vlees en keken naar tal van concepten buiten de vleessector (zoals Groene Stroom, Max Havelaar etc) wat daarvan te leren viel voor de verduurzaming van de vleesproductie. Vanuit de voedingsmiddelenindustrie waren er mensen die erg voor een groenestroom-principe pleitten, omdat je dan geen extra logistieke kosten hebt en de basiskwaliteit verduurzaamt terwijl je ook niet afhankelijk bent van de koopbereidheid van de consument die nu eenmaal mee moet verduurzamen..

Het idee kwam opnieuw op tafel bij het Rli advies Boeren met toekomst (aanbeveling 6) en in de werkgroep van de EEAC over de aanbevelingen voor de Framework Law for Sustainable Food Systems, toen het ging om wat we van andere sectoren zouden kunnen leren in de verduurzaming en we namen het op als een van de opties. En zo bracht ik het in bij Regie op Ruimte, die het idee overnam. Inmiddels lijkt het interesse op te wekken, het advies van Remkes noemde het en in een Kamerdebat met minister Adema viel de term. 

En zo sta ik komende weken nog in enkele zalen om de voor- en nadelen, mogelijkheden en onmogelijkheden verder te onderzoeken. Ik zal daarvoor bijgaande powerpoint gebruiken. 

klimaatverandering en oogst

Sommige gewassen krijgen het moeilijk door de klimaatverandering, sommige gebieden profiteren. Op basis van enkele papers kwam The Economist afgelopen weekend met een kaart in zijn rubriek Graphic Detail: "Time to plant". Conclusie: tarwe en aardappelen gaan er in oogsten op vooruit, vooral in NW VS/Canada, Rusland. Ook de broodboom is kansrijk, die kan maanden zonder water. Rijst gaat er op achteruit, maar lokaal neemt de productie wel toe, met name in n West-Afrika en India. Mais en koffie (dat erg weersgevoelig is) worden schaarser. Mais krijgt het in de VS moeilijk, als de bodemvochtigheid laag is en het is lang droog, dan gaat het mis. Ook soyabonen in Brazilie leiden onder klimaatverandering.  Dit lijkt erop dat de voedergewassen het relatief zwaarder voor de kiezen krijgen - maar dat is slechts mijn indruk van een interessant kaartje. 

Lijstje: naamswijzigingen

Woorden doen er toe zei Johan Remkes. Aan het ontbijt las ik een tweet van een kamerlid dat zich beklaagde dat de minister 'landbouwgif' had gezegd, terwijl kamerleden er aanstoot aannemen als het lid dat zelf doet. Aanleiding voor een lijstje min of meer politieke naamswijzigingen in het voedseldomein.

1. kunstboter - margarine
2. pindaboter - pindakaas (mogelijk ook omdat het Surinaamse woord het Hollandse verdrong)
3. bestrijdingsmiddelen - gewasbeschermingsmiddelen
4. mestvarken - vleesvarken
5. mesthoenders - vleeskippen
6. mesthaantjes - slachthaantjes
7. mestkalveren - vleeskalveren
8. knecht - arbeider - medewerker

Het is overigens niet uniek voor voedsel. |Zo won kernenergie het van atoomenergie, maar dat was bij mijn weten niet ingegeven door de wens de associatie met het begrip te vervriendelijken (bestrijdingsmiddelen) of andere termen te beschermen door het ersats qua woord er niet op te laten lijken (boter).  

Nog weer een nieuwe trend is dit genre is de door de Vegetarische Slager ingezette trend om met woordspelingen of spellingstrucs  de plantaardige variant zo te noemen dat je ook aan de dierlijke denkt. 

kringlooplandbouw

 Leuk stukje in de nieuwste editie van Venster, het PR-blad van Shell. (uitgave november 2022). Circulair Boeren heet het stukje van Monika Jak. Het beschrijft met een mooie luchtfoto twee graancirkels in de Twentse buurtschap Mander, van 340 en 380 meter . Piloten noemen het visuele baken bij de Duitse grens ook wel de beha van Jannink.

Naar de schepper Gerardus Jannink, een textielfabrikant die op zijn 36ste president-directeur was van de katoenspinnerij in het gelijknamige familiebedrijf en van zijn moeder, een Van Heek, de kavel grond cadeau kreeg. Jannink (geboren in 1900) was geïnteresseerd in landbouw en pikte uit Amerika het idee op van ronde akkers. Je zou door steeds vanuit het midden te ploegen, zaaien en oogsten en dan in rondjes te blijven rijden, geen tijd meer kwijt zijn aan het draaien van de machines op de kopakker (wendakker). Jannink ontwikkelt er speciale tractoren voor met vaste doorlopende assen en met een ketting verbonden met een paal in het middelpunt van de cirkel draait deze perfecte, steeds grotere rondjes. Rogge, haver, tarwe en later mais zijn de gewassen die Jannink er teelt. 

In 1991 zijn de Mandercirkels als grootste land art project van Nederland overgedragen aan het provinciale landschap Overijssel. Uiteindelijk loonde het niet: de niet beteelde hoeken rond de ciirkel maakten het inefficiënt. 

Ik vraag me af of het in de VS wel is doorgezet (de cirkels die je daar uit het vliegtuig ziet worden in de regel veroorzaakt door de beregeningsapparatuur). En zo ja dan kan een econoom het verschil wel verklaren: daar was grond goedkoop en arbeid relatief duur, dus het niet gebruikte overhoekje kost minder en het wenden op de kopakker meer dan in Twente, waar grond relatief duurder was. 

Grondmarkt(en)

Hij is er weer: mijn maandelijkse column voor Boerenbusiness over actuele issues aan de hand van oude vakliteratuur. Dit keer: de grondmarkt(en).

Hier is de link.