Directed Seeding Canceled Crop

De NRC brengt vanavond in de cultuurbijlage een special waarin men uit de depots van musea een museum vult. Sandra Smallenburg deed de zaal met museale landart. Tot mijn verrassing kwam ik een leuk werk tegen dat zich leent (als het beeldrecht dat toestaat) voor de cover van een boek over precision farming of strokenlandbouw.

Ik doel op het werk dat Dennis Oppenheim in 1969 bij Albert Waalkens in Finsterwolde maakte. Vanuit de lucht gaf hij bllijkbaar aanwijzingen. Er moest of recht worden geploegd of (op een ander werk) met de bochten van een lokale weg. En de combine ging schuin over de kavel en maaide een kruis in het veld alsof het een vlag moest worden. Het zou nog jaren duren voordat software engineers de zaaimachines en spuitmachines zo zouden programmeren dat ze logo's in velden konden zaaien en spuiten. Soms loopt kunst voorop, als is het maar met titels als Directed Seeding Canceled Crop. Als je er vroeg bij bent haal je er Tate Modern mee.  (foto gekopieerd van Tate Modern website)

Landbouweconomie: een studieboek

Voor wie nog een studieboek landbouweconomie op HBO niveau zoekt, vanaag een tip: An introduction to economics - concepts for students of agriculture and the rural sector van Berkeley Hill. Verscheen in 2006, althans de derde editie die ik gisteren van het plankje nog te lezen pakte. Uitgegeven door CABI.

Het is een inleiding economie die aangepast is voor studenten met een agrarische belangstelling. Dat betekent dat vrijwel alle voorbeelden uit de landbouw zijn gehaald en dat er veel nadruk ligt op micro-economie (en met name producentengedrag) en de werking van markten daarbij. Macro-economie (geldstelsels, inflatie, begrotingsbeleid) is teruggedrukt naar 1 hoofdstuk aan het eind, net als internationale handel en de rol van de overheid. En geen overdaad aan formules, wel aan figuren. Zo hoort het. 

Bij mij riep het boek ook enige nostalgie op naar Wye College, waar Berkeley doceerde en een aantal mooie seminars organiseerde over inkomensmeting. Hij publiceerde er veel over, maar dat komt in dit boek minder terug. Het 15e -eeuwse college werd na 500 jaar vermalen in de concurrentiestrijd  van de universiteiten toen Imperial college meende aan life science te moeten gaan doen (het gerucht ging dat het ook om het onroerend goed ging) en eindigde in de universiteit van Kent. Hill leidde ons rond door de gebouwen en als je geluk had musiceerde hij in de kapel. 

Een rustige Koningsdag

 

De Koningsdag verloopt rustig - en zo hangt de vlag er ook bij. 

Paalhoofden

Tot het cultureel erfgoed van onze kust, of in ieder geval die van Walcheren, behoren de paalhoofden. Pauline van Lynden maakte in 2007 het foto/essayboek Donkere Palissaden. Het stond sinds die tijd hier in de kast en het werd tijd om het eens te lezen. Naast de fraaie foto's een heldere uitleg hoe het ook al weer zat met eb en vloed en de maanstand en waarom we dan springtij hebben als ook over de stromingen in de Noordzee. Ook een aantal interessante stukken over de eerste eeuwen van het eiland met feiten die ik nog niet kende. En een oproep tot behoud van dit cultureel erfgoed. 

Persoonlijk genoot ik ook van een aantal passages over het strandleven in de jaren zestig. Je ging niet alleen 'ni strange' om te zonnen en te zwemmen maar ook om de wereld tussen de paalhoofden te ontdekken. Waar zijn de zeesterren gebleven? 

Sinds lange tijd dus weer eens tijd voor een luistertip: meer paalhoofden bij Blof met Zoutelande (dat oude strandhuis bestaat overigens niet, en het origineel van dit lied gaat over Frankfurt an der Oder).

Het landschap beschreven

Er blijkt een vakgebied Historische Geografie te bestaan. Afgelopen week las ik een bundel met artikelen uit dat vakgebied. Het betreft de bundel Het Landschap Beschreven (Abrahamse et al, 2021, Hilversum). Mooi uitgegeven met tal van illustraties. de bundel is een liber amicorum voor prof. Hans Renes maar ook voor wie (zoals ik) hem niet kent is het een prettige kennismaking met het vakgebied.

Zo las ik onder andere over het verveningslandschap en de verschillen tussen veenderij en boerderij en het plassenlandschap van de 19e eeuw (pag 40/41), over het behoud van landschap op Walcheren in de eerste helft van de 20ste eeuw (p. 59), over de historie van de vroonte en gemeynte (gemene) gronden in Brabant (p. 79) en wat later de strijd die er blijkbaar nog geweest is tussen de NCB en LNV waarbij de eerste zich verzette tegen de ontmenging eind jaren 50 om het kleineboeren-vraagstuk op te lossen (p.136). 

De Twentse textiel en de landhuizen tussen 1800 en 1840 passeren de revue (p. 96) maar ook het feit dat het Zuidland van Schouwen verdween als gevolg van het verdrinken van Reimerswaal - daardoor moest er meer water in en uit de Oosterschelde (p. 149) - dat was voor mij een nieuw feit. Neet als dat ik me nooit echt gerealiseerd had dat Utrecht zo'n goede locatie voor een stad was omdat het op de splitsing van de Vecht en de Rijn lag. Maar ook dorpen als Geesteren met de overgang van de zelfvoorzieningslandbouw naar de handel wordt  behandeld, met een mooie toelichting op het begrip "kamp". En dan heb ik het nog niet over een paar interessante buitenlandse locaties, van Klein Curaçao tot het Alte Land aan de Elbe dat naar Hollands model is ingepolderd door een monnik uit Rijnsaterwoude die ook de term cope exporteerde (p.236).. Ook mooie verhalen over de Schelde-Rijn verbinding (het Grand Canal du Nord), 34 Nederlanse land art objecten en van Eric Luiten een mooi verhaal over de vervening bij Schellinkhout. 

En dan laat ik nog veel ongenoemd, een aanrader dus. 

fact check langs de Rotte

We wandelden vandaag rond de Rotte om de wandelroute te checken van een bevriende auteur van wandelroutes. Op bekend terrein dus en verdwalen kun je op deze route niet echt. Maar wel mooi, met de Pinksterbloem al ver voor Pinksteren in bloei. Tijd dus om wat foto's te nemen. 

ruilverkaveling in kabinetsvorming

Het blad Binnenlands Bestuur had dit weekend een mooi schema over de ruilverkavelingen die in de loop der tijd hebben plaatsgevonden rond de thema's natuur en milieu. (zie figuur hiernaast).

De indelingen lijken, zo stelt auteur Kristian Mennen, erg afhankelijk van hoe de maatschappij en vooral de lobbyclubs tegen een issue aankeken. Natuur en milieu vielen eigenlijk nooit onder 1 departement, wat best gek is. 

Natuurbeleid begon met de Jachtwet, de Vogelwet en de Boswet en dat werd verwant gezien aan landbouw, wat begon als onderdeel van Binnenlandse Zaken. En ging vervolgens mee toen Landbouw een zelfstandig departement werd (in 1935).  Maar inmiddels zagen maatschappelijke en wetenschappelijke organisaties Natuur als iets wat van "unieke wetenschappelijke waarde" was. En zo ging OKW (Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen) belang stellen in het onderwerp. Het leidde er zelfs toe dat in 1929 de verschillen van inzicht tussen de twee departement zover opliepen dat ze beide een wetsvoorstel voor een natuurbeschermingswet voorbereidden. In 1946 ging Natuur over naar OKW, maar Staatsbosbeheer bleef als uitvoeringsorganisatie bij LNV. - ook niet echt slim. OKW werd in 1965 opgesplitst en in de ruilverkaveling ging natuur naar CRM (cultuur, recreatie en natuur). In 1982 moest een overheveling naar LNV de twisten tussen natuur en landbouw beslechten, hoewel de Kamer zijn zorgen had of natuur en openlucht recreatie het als "immaterieel belang" niet zou afleggen tegen de materiele van landbouw en visserij. De regering beloofde dat het een 'herkenbare organisatorische eenheid" zou blijven.

In het zelfde jaar werden Ruimtelijke Ordening en Milieuhygiëne onder 1 dak gebracht in VROM. Tot die tijd was het onderdeel van Vomil, en dus ingedeeld bij Volksgezondheid. Het beleidsterrein was daar pas in 1971 verschenen, voor die tijd was milieu (aandachtsgebied van de Vereniging tegen water, bodem- en luchtverontreiniging) niet erg in beeld bij de natuurbeschermers. De Stichting Natuur en Milieu is pas van 1972. Milieu begon als een volksgezondheidsthema, rond gifproblemen (Lekkerkerk etc.). Maar het sneeuwde wel wat onder ten opzichte van Volksgezondheid.

Ben benieuwd hoe dat verder gaat met deze formatie. 

Bron: "Ruilverkaveling op Natuur en Milieu in: Binnenlands Bestuur 16.4.2021

crowd sourcing

Crowd sourcing is als term vrij nieuw en wordt hier en daar fors omarmd. Maar het verschijnsel van de wijsheid van de massa bestaat natuurlijk al veel langer, menselijk gedrag verandert niet door het ontdekken van een verschijnsel in dat gedrag. En dus mag je aannemen dat het ook in de landbouw al lang bestaat.

Wat ik niet wist, en waar the Economist van dit weekend in een artikel over superforecasting op wijst is dat het concept van wisdom of the crowds voor het eerst in 1907 werd beschreven door Francis Galton, een statisticus. Hij wees er op dat als je op een country fair / landbouwtentoonstelling 800 mensen het gewicht van een os laat schatten, dat de mediane schatting dan op 1% accuraat is. 

Dat waren overigens veel voorkomende wedstrijdjes, ik heb het nog wel meegemaakt dat je dan wat moest betalen voor een goed doel om een schatting in te leveren en kans te maken op de door de lokale winkeliers beschikbaar gestelde prijzen, die zo hun zaak de hele dag aangeprezen hoorden -platform economie avant la lettre,

100 jaar De Twentsche Bank

Uit een van de familie nalatenschappen dook ik een alleraardigst jubileumboekje op, dat van De Twentsche Bank, die in 1961 100 jaar bestond. Dat was een van de vele voorlopers van de ABNAmro. Bankspiegel heet het boekje. Geen zwaar jubileumboek over de oprichters en het wel en wee van de bank door de jaren heen, maar een lichtvoetig werkje waaraan tal van bekende schrijvers een bijdrage leverde.

Bert Voeten schreef een gedicht, de in de jaren zestig bekende Harriet Freezer droeg bij met een verhaal net als Ina van der Beugel, Max Dendermonde en Remco Campert ("to be or not to bank"). Erg leuk is de immer humoristische Kees Stip, nu niet met gedichtjes maar met een hele briefwisseling tussen de oplichter Felix Fortuin en gefortuneerde dames (die graag een kaart uit Monte Carlo willen) en waar tussen de bedrijven de boekhouding van Fortuin en de bank wordt getoond. Je ziet het piramidespel ontwikkelen met de impliciete vraag of de multiplieer van een bank ook niet zoiets is. Even humoristisch zijn de 4 pagina's tekeningen van Jo Spier met typetjes die de gerenommeerde bank met een typerende transactie komen bezoeken. Waaronder Boer Smits, pachter van 'Klein Bassink'(wou me net zeggen wat hij komt doen).

Ene J.E. Verwayen schreef een aardig verhaal over de functie van een bank aan de hand van een verhaal over een eiland (met de fruitteler Klokhuis), Prof, d. Jan Pen schreef "ze doen er iets met geld" als uitleg van de geldtheorie waarin hij ook nog even afrekent met Hayek die geponeerd had dat banken liever aan ondernemers lenen dan aan consumenten. En tot slot toch nog een leuk verhaal over de oprichting van de bank, in de tijd dat de textielindustrie het overnam van de lokale huisnijverheid en dat begint met Potgieter die in het stichtingsjaar ter plekke zijn Aan Twenthe, op Twikkel dichtte. 

Mocht je het boekje op een rommelmarkt ergens tegenkomen, dan is een euro voor een paar leuke uurtjes niet teveel. 

TMR or geared to grass

Vorige week verscheen in Food & Agribusiness (7 april 2021) een interessante column van Henk Schoonvelde, de voorzitter van European Dairy Farmers Nederland. Het blad zet niet alles online, dus in kan niet linken en leg de essentie zo maar even vast (krantenknipsels bewaren is uit de tijd).

Op basis van de Europese cijfers van zijn vereniging schetst hij twee manieren waarop met melkveehouderij nog wel geld te verdienen is. Of je maakt een systeem met heel lage kosten waarbij je koeien voert met uitstekend ruwvoer van eigen bedrijf. De Ieren noemen dat Geared to Grass, ook Nieuw-Zeeland heeft zo'n systeem met betrekkelijk weinig krachtvoer. Bij een melkprijs van 35 cent kun geen 24 cent voor graan betalen.  (voor biologisch kun je met 50 cent nog wel bio-graan van 28 cent uit de Oekraïne halen, maar of je dat moet willen?)

Het andere systeem staat bekend als TMR. Ik moest de vakterm opzoeken. Het staat voor Total Mixed Ration (TMR)-rantsoen. Alle componenten van het rantsoen (ruwvoer en krachtvoer) worden gemengd in een evenwichtig rantsoen. Het resultaat: smakelijk rantsoen, hoge voeropname, goede verdeling van de componenten. Dat wordt gevoerd aan koeien die op stal staan. 

Schoonvelde constateert op basis van de cijfers dat de systemen die tussen de twee uitersten inhangen een probleem hebben. "In het midden zit het slagveld. De constatering is toch wel dat veel Nederlandse melkveebedrijven zich in het midden bevinden". 

Werk aan de winkel dus. Ook beleidsmatig interessant: zal het overheidsbeleid bedrijven richting TMF of richting Geared to Grass duwen?

ict advies AER Flevoland

De AgroExpert Raad Flevoland bracht een advies aan het gebied uit over hoe het verder moet met de digitalisering van de landbouw. Hoe profiteren we van elkaars data ? Hier is het advies. Het was een genoegen de discussie te leiden en mee te schrijven. Dank aan alle betrokkenen.

Boer zoekt buitenland

 Het was hier afgelopen dagen rustig, want ik had de handen vol aan een PC crash. Als er dus komende dagen nog wat fout gaat in de agenda, dan is duidelijk waarom. Enfin, we starten weer op.

Donderdagavond bekeek ik dus tegen mijn gewoonte in Yvonne Jaspers die haar oude date-koppels meeneemt naar het buitenland met boer Bertie aan het stuur. Ik was nooit zo gecharmeerd van het dating programma maar deze uitzending was zeer instructief. Een stel uit de gladiolenteelt ging naar Oost-Duitsland. We leerden dat de gladiolenteelt  in gevaar komt want bij 35 graden in augustus verkleuren puntjes van bladeren bruin en wordt de handel afgekeurd. Ze werden geconfronteerd met een Nederlands-Duitse wijnbouwster die juist garen leek te spinnen bij klimaatsverandering en meer warmte: ze maakte nu ook een goede rode wijn, en Duitse consumenten lijken de Duitse rode wijn te hebben ontdekt. Ze deed ook niet meer aan schaalvergroting hoewel anderen haar wijnbergen te koop aanboden. Ze ging eerder voor verkleining met haar focus op een bio-kwaliteitswijn. Terwijl de gladiolenman ooit na de Wende emigratie had overwogen vanwege de grote oppervlaktes in Duitsland.

Indringender voor de landbouwpolitiek werd het nog bij een geitenboer van Noord-Hollandse origine, wat je aan zijn huis van mijlen ver kon zien.  Die bleek met zo'n 3000 geiten de grootste geitenhouder van Duitsland te zijn, maar haastte zich om uit te leggen dat er verschillende collega's in Nederland veel groter zijn en soms wel 7000 a 8000 geiten melken. Hij meldde een lagere kostprijs in Duitsland: stro was er goedkoper, hij kreeg geld voor zijn mest en wijzende op de ruimte om hem heen wees hij op weinig ziektedruk. Maar hij had wel een nadeel ten opzichte van de Nederlandse geitensector: ondanks de grote vraag naar die kaas in Duitsland ontbrak het aan een goede afzetstructuur en efficiënte zuivelfabriek. Een mooie illustratie van de clustervoordelen in Nederland die -met schaalgrootte- de hogere kostprijs in de houderij blijkbaar goedmaken (en waarbij door vestigingsverboden weinig nieuwkomers zijn).

De broer van de geitenhouder zat inmiddels in de Duitse politiek en dat weerhield hem niet de Nederlandse boeren even zijn waarheid te in te peperen. De waarheid van de geslaagde emigrant: Hij had vroeger de keuze om in Noord-Holland te blijven en wat anders te gaan doen of in Duitsland boer te worden. Iedereen heeft die keuze, en probeer niet het onmogelijke. De druk in Nederland is te groot en inmiddels moet je naar de Balkan of Roemenië. Hij stelde dat de Nederlandse overheid altijd meer voor boeren heeft gedaan dan de Duitse, maar dat ook die overheid naar de wensen van het volk luistert en dat het nu dus gaat veranderen. En dat je op het Malieveld uiteindelijk dis niet gaat winnen. Jaspers vroeg zich af welke boeren er nu nog zouden blijven kijken... Maar goed om zo de discussie wat aan te wakkeren, mijn respect voor het programma nam toe: het was een journalistiekere uitzending dan ik van het romantische format had verwacht.  Verplichte kost gevolgd door discussie for farmers zou ik zeggen. 

column aardappelen poten

Bij BoerEnBusiness verscheen mijn column voor de maand april. Ik herlas oud onderzoek over aardappelen poten. Hier is de link

Vrolijk Pasen

 

AES, / Formatie

Terwijl wij gisteren de paasbreak begonnen met het spotten van elanden in Natuurpark Lelystad, publiceerde de Transitiecoalitie een breed ondertekend stuk om in de kabinetsformatie te komen tot een goede aanpak van een Landbouwakkoord dat inzet op landinrichting 3.0 en daarvoor instrumenten beschikbaar stelt (en geld). Regie over de ruimte als kernprobleem. De Volkskrant ruimde er de voorpagina voor in. Het stuk staat op de website van de Transitiecoalitie waar ook adhesie mogelijk is. Ik had afgelopen maanden het genoegen met een aantal schrijvers (Cees Veerman, Jan Willem Erisman, Willem  Lageweg) voor een grotere groep van ondertekenaars aan dit stuk te schrijven en schaven. Leerzaam dus. Hier is de website

Tussen de elanden kreeg ik ook een mail van de Agricultural Economics Society (AES) dat ze me vanwege de bemoeienissen met EuroChoices benoemd hebben tot Honorary Member. Dat valt niet zoveel mensen ten deel, dus dankbaar voor deze eer beginnen we aan de Pasen.