Maandag Mythedag: het EU budget

Van tijd tot tijd, bij discussies over het Europese budget, duikt hij weer op. De mythe:

Het Europese landbouwbeleid is onbetaalbaar geworden.

De achtergrond is dat een groot deel van de Europese begroting naar het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid gaat. Dat lag ooit boven de 40%, inmiddels is het wel behoorlijk teruggezakt in relatieve termen, maar toch altijd nog meer dan een derde. Voor een sector die pakweg 2% van de economie uitmaakt is dat heel wat. En er zijn natuurlijk heel wat andere doelen waar je het geld aan zou kunnen geven. grensbewaking, onderzoek (gebeurt al), defensie, klimaat, hogesnelheidstreinen, etc. 

Toch is de stelling een mythe, en niet alleen omdat het dezer dagen heel makkelijk blijkt om nieuwe miljarden uit te trekken voor het steunen van de economie. Het landbouwbeleid is een van de weinige beleidsterreinen die echt Gemeenschappelijk mag heten. In de jaren 60 zijn vrijwel alle bevoegdheden overgeheveld naar Brussel. 
De tegenhanger is dan ook dat de Nederlandse begroting voor landbouw de kleinste is van alle beleidsministeries. Sociale zekerheid en onderwijs zijn een veelvoud. Als je de overheidslagen van Brussel. de lidstaten en eventueel de provincies en gemeenten zou consolideren, wordt er betrekkelijk weinig aan landbouw besteed.

Dat neemt natuurlijk niet weg dat je nog steeds kunt discussiëren over de vraag of het wel efficiënt is alle grondbezitters een bedrag per ha te geven. Evenzo kun je vaststellen dat het in het verleden voor de interne markt en veiligheid van Europa blijkbaar nodig was dit geld via Brussel rond te pompen, maar dat je nu ook kunt afvragen of dat nog nodig is. De interne markt is bereikt, de prijzen geharmoniseerd, vrij verkeer van goederen is mogelijk. Het landbouwbeleid verschuift naar lokaal milieubeleid, betaling voor regionale eco-systeemdiensten en subsidie op innovatie. Wellicht zou je aan een staatssteuntoets genoeg hebben om oneerlijke concurrentie te voorkomen en zou je binnen dat kader Drenthe of Zuid-Holland of Letland of Andalusië zelf kunnen laten besluiten hoeveel geld ze in landschapsbeheer willen steken. En hoef je dus geen geld rond te pompen. Misschien zijn de huidige GLB plannen met hun nationaal strategisch plan wel een klein stapje in die richting. 

Maar voorlopig lijkt dat nog niet echt aan de orde. En omdat andere beleidsterreinen in Brussel populairder worden, zullen we van tijd tot tijd toch nog wel mensen horen zeggen dat landbouwbeleid te duur is. Mythes zijn hardnekkig.