Gelukkig Nieuwjaar / Een paradijslijk 2018

Vork over voeding

De nieuwe editie van Vork viel in de postbus. Met een nuttig artikel over impasses in de voedingswetenschap.  Hoogleraren Feskes en Navis stellen dat de reductionistische kijk aangvuld moet worden door een holistische, multidisciplinaire. Het begon misschien ooit met de relatie tussen scheurbuik en gebrek aan vitamine C in 1747 (dat het Vitamine C was bleek pas in 1928), maar nu lopen we o.a. vast omdat er geen datasets zijn met langdurige studies met ziekte als eindpunt. Laat staan dat ze sterk gecontroleerd zijn (maar daar helpt misschien big data - kjp). Enfin, nuttige literatuurverwijzingen en in 2020 moet het tot een groot congres leiden.

Top-2000

Hij is er weer, de top-2000. En dus meten we weer de behoefte aan plattelandsnostalgie met als indicator Wim Sonnevelds Het Dorp. Dit jaar 7 plaatsen weggezakt naar nummer 62 en daarmee op weg naar de bodem die het lied in 2012 noteerde. Goede reden om rustig door te werken aan een paper over veerkracht op het Brabantse platteland, dat moest maar eens af.

Prettige Kerstdagen

Staring

Mooi verhaal in Resource over de grondlegger van WUR, dat volgend jaar 100 jaar bestaat. Dat lijkt Winand Staring (de zoon van de dichter Anthoni) geweest te zijn. Hij voerde een lobby als ambtenaar bij een bevriend tweede kamerlid voor de provinciale landbouwschool (na een mislukte eerste in Warffum) in Wageningen.
Ik documenteer ook even de anekdote die het altijd goed doet bij een toelichting op Wageningen aan buitenlanders. Het plaatsje lag niet alleen centraal en er waren tal van grondsoorten in de buurt maar er is een beroemde brief van Staring van 20 januari 1872 waarin hij Wageningen aanprijst als een plek waar boeren hun zonen prima naar toe kunnen sturen want de stad is niet zo groot dat zij "stadsbegeeerten en steedsche neigingingen" zullen ontwikkelen. En toen kon je er op zondag nog de trein nemen. Waarmee Nederland voor een bijzondere constructie koos: veeartsenij in Utrecht, landbouw in Wageningen.  Staring zelf maakte de opening niet mee en Salverda, die sterk op zijn onderwijsgedachtegoed leunde, ging de geschiedenis in als de man die het effectueeerde.

Vegetarische Kapsalon

Nieuws is het niet, noch omdat Nederlanders dat al wisten, noch omdat the Economist alweer van 2 december is. Maar ik documenteer het toch maar even.
De door de NVWA aangeslingerde discussie over de consumentenmisleiding die plaats zou vinden door het vegetarische Speck in plaats van spek (en die vooral reclame voor de Vegetarische Slager werd en de NVWA niet  uit de imagoschade van de Fipronil crisis hielp) was aanleiding voor het blad om Jaap Korteweg en de Vegetarische Slager te portretteren.
Maar wel door te beginnen met de beschrijving van de kapsalon als "a healthy mix of chips, melted Gouda cheese, shawarma, lettuce and garlic sauce and is a tried and tested hangover cure in the Netherlands".  En er is dus een vegetarische variant. Kan prima lijkt me, want veel van dat soort vlees is meer een drager van de saus dan wat anders.
Dat de vegetarische trend aanslaat blijkt niet alleen uit Schnitzelgate (de Speck/spek discussie), maar ook de Duitse minister van landbouw die Schnitzel en Wurst wil beperken tot de vlees-varianten. En de EU heeft inmiddels gebruik van het woord melk voor plantaardige varianten verboden. In Nieuw-Zeeland speelt een discussie over een verpakking van een kipvlees-imitatie waarop toch een kip is afgebeeld. Dat gaat toch net wat verder in misleiding dan het rietgedekte boerderijtje op het pak melk. Kortom we lijken in een cultuur-oorlog te belanden. Intussen is wel 10% van de Duitsers vegetarier, zo meldt the Economist, tegenover 0.6% in 1983

Nieuw FLINT paper

EuroChoices publiceert ons paper over verzameling van duurzaamheidsdata in de landbouw. Resultaat van het FLINT project. Hierbij.

Rust

Het is rustig op de site. Dat komt door drukte elders en omdat een update van Microsoft mijn WIFI buiten werking heeft gesteld (schandalig), naar een oplossing wordt gezocht.

Berlijn en de ict

Deze week sprak ik op de Global Food Summit in Berlijn. Mooie ontvangst in de parlement's sociëteit (waarbij de minister verstek moest laten gaan maar die zal door de glyfosaat stemming wel een gewijzigde agenda hebben gehad). Mijn inleiding staat gewoontegetrouw online. 
Berlijn heeft de grootste start-up scene, zo niet van Europa dan toch van Duitsland. Iemand legde me uit dat de alternatieve cultuur daar aan bijgedragen heeft, en dat die cultuur mede ontstaan of versterkt is doordat wie in de jaren 60 naar Berlijn verhuisde, niet in militaire dienst hoefde. Dat heeft veel individualisten aangetrokken.
Overigens trekt dat succes nu ook de groten aan: Google bouwt in Prenzlau waarmee die wijk net als San Francisco te duur dreigt te worden voor de subculturen.
In mijn inleiding stelde ik voor om de Duitse foodsector binnen 3 jaar papiervrij te maken, met de nodige voorbeelden. Dat lijkt toch nog wel een eindje weg: terug naar de airport bleek de bus geen credit cards of bankbiljetten van 10 euro te aanvaarden. Alleen munten worden geaccepteerd - zodat ik gratis mee mocht.

Live at Cornell

Ik berichtte al eerder over mijn optreden in oktober op Cornell University in de staat New York. De collega's aldaar hebben de lezing op video vastgelegd, en het resultaat staat online. Voor wie 45 minuten college wil....

Land van glas

Afgelopen weken las ik Land van Glas, een boek van Koen van Wijk, in het dagelijks leven journalist bij het blad de Nieuwe Oogst. Hij schreef een familiegeschiedenis over de tuinbouw. Meer specifiek die van de diverse generaties Moerman, die oorspronkelijk tuinden op Hillegersberg en daarna verkassen naar Bleiswijk. De familiegeschiedenis bespreekt o.a. het introuwen van enkele akkerbouwers, ooit nog de gezeten boeren van de omgeving, en het emancipatieproces van de kleine tuinder. Boeiender dan deze kleine sociologie was voor mij de historie van de glastuinbouw, zoals de ontwikkeling van de kassen, de komst van de tomaat ruim honderd jaar geleden en de biologische bestrijding die vanwege aan den lijve ondervonden ziekte door Koppert wordt ontwikkeld. Ook de opkomst van de paprika en het verdwijnen van de tussenteelt sla (specialisatie, vervroeging teeltseizoen) komt aan bod, net als de opkomst van de veiling en tot op zekere hoogte het verdwijnen ervan. De betrokkenheid van tuinders bij hun kas, de gesprekken begin jaren 60 op visite bij de rooktafel en bijbehorende sfeerbeelden troffen me ook, maar dan omdat ze ook in de akkerbouw gewoon waren. Kortom, leuk boek, van harte aanbevolen voor wie in mijn omgeving woont of belangstelling heeft voor de tuinbouw.

bse verfilmd

De BSE affaire ligt alweer zover achter ons dat sommige betrokkenen de traumatische ervaring uit hun jeugd nu kunnen verwerken in hun kunstprojecten.
Zo maakt de Franse film Petit Paysan van regisseur Hubert Charuel zijn entree in de Nederlandse bioscopen. De boerenzoon filmde op het ouderlijk bedrijf, dat te koop stond omdat hij een filmcarriere koos. De boer wil zijn dieren beschermen bij verdenking van een ziekte, en dat gaat van kwaad tot erger. Een aanklacht tegen stamping out maatregelen, zo legt de regisseur uit in de NRC.
Ook IJsland leverde een film over deze thematiek: Rams gaat over twee broers die na ontdekking van scrapie bij hun schapen tot absurde daden worden gedreven.

Overigens begreep ik uit het interview dat Charuel de meest makke koeien uit zijn dorp had geselecteerd voor de hoofdrollen, maar dat het de eerste week toch weinig filmmateriaal opleverde, de dieren moesten erg wennen aan de camera's en filmset. Donderdagavond kreeg ik een rondleiding door Pamplona en daar begreep ik dat het stierenvechten en de befaamde stierenrace juist gebaseerd zijn op dat niet aan de massa gewend zijn van dieren. De stieren worden in zeer rustige omstandigheden op extensief grasland opgefokt en zien tot de dag voor het gevecht hooguit af en toe een cowboy. Daarna gaan ze de drukte in, en dat maakt ze wild.
Bij veel moderne stadions worden de dieren nu per vrachtauto afgeleverd, maar in een aantal steden is er nog de oude werkwijze dat ze lopend worden aangevoerd, of althans vanaf de rand van de stad. Voor de 6 stieren zet men dan 6 ossen die dat telkens doen, de route kennen en de stieren rustig houden, maar dat gaat dus wel eens mis.

Spot On

Vorig jaar besprak ik hier de studie Blind Spot, en nu is er een vervolg: Spot On. Wederom een mooi vormgegeven boek van de Vereniging Deltametropool, en mijn collega dr Bos deed ook mee door consult te houden.  Spot On geeft bruikbare tips, ook voor de provincie Zuid Holland over bouwen met groen landschap. Nu de bouwkoorts weer is toegeslagen (en men bij mij voor de deur 21.000 woningen wil realiseren in de Zuidplas, 5 keer Nesselande met in het volgend decennium een nieuw dorp) komt die publicatie als geroepen. Bestuurders: lezen dat boek.

big data and policy analysis

Een week geleden was ik even in Parijs om bij de OECD met directeuren van landbouweconomische instituten actuele thema's door te nemen. Wij presenteerden er onze inzichten over de rol van Big Data in policy analysis. Hier is de ppt
(de foto is de High Line in New York)

Valerie

Is de naam van een EU project waarin men wetenschappelijke kennis verbindt met de praktijk van
voorlichters en boeren, mede door inzet van ICT. Dinsdag hadden ze hun slotconferentie ten kantore van CopaCogeca in BXL en ik mocht de keynote opening doen. Mijn presentatie was al via LinkedIn en Twitter rondgebazuind, maar voor wie hem op de blog zoekt: hier is hij.

PhD lecture

Woensdag was ik in Barcelona, dat in Spanje of Catalonië ligt, dat is tegenwoordig een statement. Ik gaf een lezing voor de studenten van de EAAE PhD workshop. Ik meldde de lezing al op de social media, maar hier is hij dan ook voor de blog-volgers

right to repair

Vandaag spraken we in Parijs met de collega's van andere landbouweconomische instituten over big data. In de voorbereiding stuitte ik op het recht om te repareren. Althans Amerikaanse boeren (en anderen) vinden dat ze een right to repair moeten hebben en in verschillende staten zoals Nebraska circuleren wetsvoorstellen.
Sommige zaken, zoals printers en magnetrons, waren altijd al lastig te repareren en zo goedkoop dat ze meestal maar meteen vervangen worden. En bij auto's en tractoren moest je bij zelf-sleutelen of het gebruik van een niet-geaccrediteerde garage ook al oppassen met je garantie.
Maar de software-gedreven tractoren en andere hardware roepen blijkbaar nieuwe vragen en actie op. The Economist berichtte er 30.9.2017 over (If it's broken you can't fix it) en constateert dat een John Deere tractor met tienduizenden regels software-code komen, die van alles regelen, van de motor tot de armleuningen. En waar je vanaf moet blijven. In de Licence Agrent for John Deere Embedded Software staat dat het bedrijf eigenaar blijft van de software. En het verwijst volgens het blad naar de Digital Millenium Copyright Act, een controversiële wet die het illegaal maakt om copyright bescherming te omzeilen. Sommige boeren en natuurlijk de onafhankelijke garages zijn daar dus niet blij mee.
Volgens sommigen naderen we het Einde van Eigendom. Zo verbied Tesla het gebruik van de auto in diensten voor Uber. Overigens meldt het blad ook dat er inmiddels al gehackte software uit OostEuropa beschikbaar is voor John Deere tractoren. En van een boer hoorde ik dat het ook voordelen heeft als je machine goed beheerd wordt door de leverancier. Er worden blijkbaar hier en daar GPS systemen van tractoren en machines gestolen. Als die constant verbonden zijn met de cloud van de leverancier, dan zijn ze traceerbaar en heeft dat geen zin. De ironie wil dat dit juist bij Deere niet het geval schijnt te zijn en die tractoren dus geliefde targets zijn.

landhervorming

Sommige Aziatische landen doen het qua economische ontwikkelingen goed, anderen minder. Volgens sommigen komt dat door de landbouw.
Joe Studwell schreef How Asia works en legt de nadruk op de rol van landhervorming, zo begreep ik uit een stuk in The Economist (14.10.2017). Grootgrondbezit gaat vaak gepaard met lage productiviteit van die grond, men realiseert een inkomen met gewassen die niet al te veel arbeid vragen en er zijn wellicht de nodige management (agency) problemen in de aansturing (mijn interpretatie). Als er dan tegelijk een grote, verarmde plattelandsbevolking is met veel verborgen werkeloosheid, dan pleiten de Che Geuvarra's van deze wereld zo niet voor revolutie dan toch voor landhervorming. Japan, Taiwan, Zuid Korea, China (voor de collectivisering) voerden allemaal landhervormingen door, de eerste 3 vreedzaam. Indonesië, Maleisië en Thailand deden het niet, en in dat laatste rijtje hoort als meest problematische land de Filipijnen. Wellicht kun je zelfs stellen dat het grondbezit beter is voor de democratie.
Blijft bij mij de vraag of het inderdaad echt grondbezit moet zijn. Langdurige pacht zodanig dat je ook leningen kunt aangaan, lijken me evengoed te kunnen. Dat moet iemand nog eens proberen te bewijzen.

Lijstje: ETOS en andere Philipsdochters

Over naamgeving gesproken, we hebben mooie bedrijfsnamen die een afkorting zijn. De mooiste is De SPAR. Ik blogde er al eens eerder over. Ook toen noteerde ik al dat ETOS staat voor Eendracht, Toewijding, Overleg en Samenwerking. Maar niet dat het een Philips dochter is. Dat las ik dit weekend in de NRC, die uitpakte over de brainport Eindhoven. En een lijstje gaf van Philips nazaten:

1. PSV (Philips Sport Vereniging) uit 1913
2. ETOS uit 1931, begonnen in 1919 als Philips Cooperatieve Verbruiksvereniging en Broodbakkerij
3. IAK, de verzekeraar uit 1928
4. Philips Signaal uit 1946, opgegaan in Thomson en later Thales Nederland
5. ASML, in 1984 afgesplitst
6. Origin, uit 1990, later ATOS Origin
7. NXP uit 2006
8. Philips Lightning waar het allemaal mee begon en dat in 2016 verzelfstandigd is.

De filosofie van verticaal en veel zelf doen stamt uit de eerste wereldoorlog toen glas niet meer uit Duitsland aangevoerd kon worden. Een strategie die zo te zien in de jaren 80 verlaten werd omdat outsourcing met lagere transactiekosten in de globalisering aantrekkelijker was (zo denken economen althans).

van NYC naar RFC

Zoals je uit de vorige post begreep, zat ik in de VS. Na een bezoek aan New York City ben ik weer terug maar de jetlag en drukte hield me van nieuwe bijdragen aan de weblog af. We starten weer langzaam op met een citaat uit het blad Mgmt. SCOPE dat me af en toe wordt toegezonden (waarvoor dank).
In de laatste editie een intervieuwtje met Hans Prummel van De Naamafdeling, een bedrijf dat namen voor bedrijven bedenkt. Hij vindt RELX een blunder (ik had me niet gerealiseerd dat het voor Reed, Elsevier, LexisNexis en Reed Exhibitions stond). Bij fusies beveelt hij een combinatie van de oude namen aan. Waarbij na verloop van tijd er wel weer een verdwijnt. Hij voorspelt dat FrieslandCampina over een paar jaar Campina heet.

Groeten vanaf Cornell

Afgelopen dagen was ik op Cornell University, New York state, en gaf er twee lezingen over ICT. Die zijn te vinden op slideshare, de eerste wat meer over innovatie, de tweede deels hetzelfde maar meer aandacht voor data governance. Positieve reacties, we zijn in Wageningen en Europa duidelijk bij de tijd.

Nobel

De Nobelprijs economie ging dit jaar naar Richard Thaler. Niet de eerste die hem krijgt voor behavorial economics. The Economist van 14 oktober legde nog eens uit dat Thaler onze hersenen ziet als een constante strijd tussen de doener en de planner. De eerste wil korte termijn beloning, de tweede gaat voor de langere termijn. Wilskracht kan de eerste overwinnen, maar dat kost energie. Keuzes zijn dus niet constant in de tijd, mensen wisselen. Een keuze-architectuur die de planner een handje helpt ten opzichte van de doener kan dus helpen. Zoals de befaamde opt-in (je moet moeite doen om niet mee te doen aan bv. een collectieve regeling).
Thaler werkte ook aan wat mensen fair vinden. Een begrip dat de econoom eigenlijk niet kent, maar laat mensen een bedrag tussen zichzelf en een ander verdelen en ze komen op 50/50 uit. Dat vind men fair, net als prijzen verhogen bij schaarste in noodsiutaties als unfair wordt gezien.

bioeconomy interview

Het BioEconomy Magazine van het CommBeBiz platform plaatste in zijn laatste editie een interview met me. Zie alhier

halal

Interessant verhaal in NRC's wetenschap van vandaag over Halal. Dat blijkt ook tot mijn verbazing een invented tradtition te zijn. Ontstaan in de jaren 80 door een mengeling van neo-liberalisme (niche markten creeeren) en fundamentalisme, zo betoogt de Franse Florence Bergeaud-Blackler in haar boek Le marché halal. 
Voor die tijd mochten mohammedanen gewoon bij de christelijke slager hun vlees kopen, die tenslotte ook het Boek las. Als het maar geen varkensvlees was. Soms kocht men kosher. En slachtwijzen verschilden nogal tussen de islamitische landen.
Het was de Iraanse president Khomeini die halal op de kaart zette. Hij verbood aanvankelijk invoer, maar dat bleek de middenklasse teveel te treffen en ging toen eisen stellen aan de import van vlees in de vorm van halal. Dat werd later gestandaardiseerd en gecertificeerd. Maleisie werd een grote promoter en Nieuw-Zeeland speelde er met standaard-setting op in. En nu wordt het toegepast op andere producten, vooral in de betekenis van industriele zuiverheid. Er is al halal water. De auteur betoogt dat dit gevolgen heeft voor het lastiger worden van integratie, en de jeugd denkt intussen dat het een basis-idee, zo niet een van de 5 zuilen, van de islam is.

national geographic

De september editie van de National Geographic bevatte een artikel van een Italiaanse journalist over de Nederlandse landbouw. "Hoe Nederland de wereld voedt" en in de Amerikaanse editie: Tiny Holland is feeding the world.
Dat werd natuurlijk meteen fors rondgetwitterd maar ik sprak ook mensen die zich er aan hadden geërgerd. Omdat ze vonden dat dit het idee bevestigd dat Nederland als grote exporteur het voedsel over de hele wereld moet slepen, ten koste van het milieu alhier. Terwijl we in werkelijkheid vooral naar de EU exporteren (en dat is over kortere afstanden dan Californië doet), en onze productie op wereldschaal niet erg groot is, veruit het meeste voedsel wordt nu eenmaal lokaal or regionaal geproduceerd.
De critici hebben vermoedelijk vooral de kop gelezen. Het artikel gaat, op 1 van de vele industriële foto's na, al helemaal niet over de (wat milieu betreft) veel bekritiseerde veehouderij, maar over de plantaardige productie. Misschien had de journalist begrepen dat ongeveer driekwart van het agrobusiness complex plantaardig is, en we dus helemaal niet het land van de kaaskoppen maar van de bloemkolen of zo zijn.
En verder gaat het artikel vooral over kennisexport, niet in de laatste plaats vanuit Wageningen. In die zin is de kop van het artikel dus niet letterlijk te nemen als gaande over een productenstroom. De Nederlandse editie week wat af van de Amerikaanse in de zin dat het nog een extra artikel had waarin de landbouwhistorie even fijntjes uitlegden hoe het zo gekomen is: vanuit onze positie als handelsland en de vraag naar producten uit het industrialiserende Engeland (en daarna Duitsland). Boeren zijn veredelde handelaren.

citizen science

Het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen stuurde zijn jaarpublicatie Archief 2016. Met een mooi artikel van Ad Maas over de ontwikkeling in de wetenschap. Het Engelse woord scientist is van 1833. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw specialiseerde de wetenschap zich in de Universiteit en het lab. Tot die tijd was er sprake van citizen-science: het wetenschappelijke werk was vaak toegepast van karakter en vond plaats in discussie met belangstellenden, waarin de genootschappen een interessante rol speelden. Misschien zitten we weer in een trend terug?

Americana

The Economist [23.9.2017] heeft een positieve bespreking van een boek van ene Bhu Srinivasan, met de titel Americana - a 400 year history of american capitalism.  Een history van de VS aan de hand van hoofdstukken als tabak, katoen, stoom, olie etc. En waaruit blijkt dat het toch ook staatskapitalisme was (en is): "the tarifs that shielded industry in the 19th century, the military expenditure that helped to develop radio, satelites and the internet; farm subsidies; the federal guarantees for bank deposits and home loans; and so on. "It was an endlessly calibrated balance between state subsidies, social programmes, government contracts, regulation, free will, enterpreneurship and free markets.""

mijn vlakke land

Voor wie in de buurt van Delft nog een leuke tentoonstelling wil zien: het World Art Delft brengt een tentoonstelling van schilderijen onder de titel Mijn Vlakke Land, naar het lied van Jacques Brel. We waren er zondag en het is de moeite waard, naast de beeldentuin.

gezondheid en landbouw

Een rapport uit 2011 van de Chicago Council dat nog steeds relevant is (en ik afgelopen week tegenkwam) is getiteld Bringing Agriculture to the Table.  Van een commissie met knappe koppen onder leiding van Rachel Nugent. Een interessante passage uit de executive summary:
There is no good health without good nutrition and good nutritio depends on agriculture. Yet public agriculture and health agencies interact little and are guided by distinct and sometimes contradictory objectives. Agricultural ministries aim for greater food and feed production with available technology and resources, where health ministries focus on disease control. nutrition objectives and outcomes play a role in both agencies but are often secondary to the main political and technical concerns in those two sectors. Waarvan acte.

Heimans en Thijsse

Deze middag heb ik het genoegen om in Utrecht de bijeenkomst van de Heimans en Thijsse Stichting toe te spreken over de ontwikkelingen in het GLB - in relatie tot natuur en landschap natuurlijk. Hier zijn de sheets.