Vicon

Een maandje geleden hield ik een inleiding bij Kverneland in Nieuw-Vennip, bij velen beter bekend als Vicon, het merk landbouwmachines dat men daar produceert. Als cadeautje kreeg ik het boek Vicon - 100 jaar landbouwmechanisatie mee. Dat dateert al uit 2010, toen Vicon 100 jaar bestond maar het is een geschenkje waar ik blij mee ben. Ik heb er met genoegen afgelopen weken in zitten lezen.

Vicon is zo'n merk voor boeren dat een soort gevoel oproept zoals Droste of Douwe Egberts: een Hollands huismerk. Vicon staat voor VIssers COnstructie Nieuw-vennip) en vindt zijn oorsprong in de net ingepolderde Haarlemmermeer waar mechanisatie het goed deed en waar in 1913 de eerste tractor op Nederlandse bodem reed.
Twee dingen vielen me op in het boekje.
Allereerst het feit dat veel vindingen die Vicon vermarkte praktijkvindingen waren. Er bestond (bestaat?) een interessante symbiose tussen boeren-uitvinders en de beroepsmatige constructeurs. De succesvolle harkkkeerder kwam in 1948 van veehouderszoon C. van der Lely. Hij hield het octrooi en zou een grote concurrent worden. Dirk Mansholt (de broer van) leverde het ontwerp van een bietenrooier, maar die haalde het toch niet. Wel het ontwerp van Cornelis Steketee. De graspers kwam van bierbostelhandelaar Bonda. Wie hier (in het kader van huidige discussies over de noodzaak van boeren en agrarische productie om je fabriek heen) uit afleidt dat de symbiose lokaal moet zijn: dat valt misschien wel mee. De beroemde kunstmestpendelstrooier kwam van een Italiaanse kunstmesthandelaar, aldaar op een beurs gespot. En de spitmachine kwam uit een nog orginelere bron: Prof. Horowitz, de uitvinder van de Philishave. Pas in deze eeuw wordt melding gemaakt van ontwikkelingen vanuit Wageningen, het gaat dan om de voerautomaat en de eerste melkrobot, die onder de naam Prolion wordt verzelfstandigd.
Tweede opvallende zaak is de fusiegolf die pas de laatste decennia aan de orde is. In pakweg de eerste 70 jaar wordt er samengewerkt, waaronder ook het leveren onder merken als Deutz en Massey-Ferguson of een Canadese cooperatie. Incidenteel koopt men eens een bedrijf, zo is Vicon een tijdje eigenaar van Miedema. Maar in de laatste decennia zet de groepsvorming door. Geholpen door het boom-and-bust karakter van de sector (die er ook aan bijdraagt dat tractorfabrikanten dan weer hun shorliners zoals de werktuigen heten, buiten de deur zetten). Zo komt Vicon in handen van een investeringsmaatschappij en daarna in Thyssen-Bornemisza die zijn divisie Greenland noemt.  Met ook PZ (Zweegers) als dochter. Dat moedermerk Greenland is geen success, zodat het gewoon Vicon wordt. Thyssen-B. doet na verloop van tijd de zaak over aan Kverneland. Dat weer is opgekocht door Kubota, maar toen was het 100 jarig bestaan al gevierd.
Mocht je het nog te pakken kunnen krijgen: leuk boek voor de (economische) historici. Dank.