statistiek in WO2

Tot slot van mijn samenvatting van de kersteditie van The Economist enige aadacht voor een boeiend artikel over de rol van statistici in WO2. Omdat ik er iets van leerde voor de organisatie van onderzoek.
Statistiek was tot ver in de vorige eeuw niet een erg wetenschappelijke discipline. Karl Pearson (ja van de chi-kwadraat test) was de eerste die in 1911 aan University College London een vakgroep Statistiek opzette. Vooral rond eugenetica en statistiek overigens. Niet te verwarren overigens met zijn zoon Egon Pearson die hem ook opvolgde als hoogleraar.
Een van zijn beste studenten die later enorm met hem botste was Ronald Fisher, en die ging in 1919 bij hem weg naar het alleen in agrarische kringen bekende Rothamstead onderzoeksinstituut in Hertfordshire, om iets te maken van de data van heel veel jaren veldproeven. Hij kwam met de significantie test, en beredeneerde dat je bij een experiment niet op 1 ding moet varieren en "iets aan de natuur moet vragen" maar meerdere zaken tegelijk in meerdere experimenten. Het leidde tot het beroemde voorbeeld "The lady tasting tea". How British.
Fisher had zulke rechtse ideeen dat dat vermoedelijk de reden was dat Churchill hem negeerde, maar WO II bracht wel veel andere jonge talentvolle mensen samen in de nieuwe statistische units van het leger en aanverwante diensten. Namen als Box, Cox en Armitrage. Mensen die anders nooit voor dit vak hadden gekozen als je de biografien leest. En die na de oorlog uitzwermden naar universiteiten en ook bedrijfsleven en daar tal van vernieuwingen door voerden.
Een paar lessen dus:
* definieer een societal challenge (liever wat vreedzamer dan een oorlog).
* zorg dat je goede jonge zeer talentvolle mensen daar aan bindt
* laat ze aan het probleem werken
* en zwaai ze na 10 jaar uit naar andere instituties
Zo kreeg je in ieder geval in dat geval forse innovatie in wetenschap en in methoden gebruikt in bedrijfsleven en overheid.

The Economist: They also served - statisticians in World War II, 20.12.2014