Vitale democratie

De PV, bekend cafe in Berlijn, en
eerder in Bonn

Woensdag blogde ik over de wijze waarop de technologie het medialanschap verandert. Als vervolg hierop een paar aantekeningen van een artikel dat de hoogleraar financiele geografie Ewald Engelen vrijdag in de NRC schreef onder de titel "De lulkoek (zijn vertaling van bullshit) van de beleidselite"
Hij constateert dat door het afkalven van georganiseerde belangenverbanden het politieke spel steeds meer is veranderd van een elitair onderhandelingsspel achter gesloten deuren naar een quasi-openbaar spel. En in zo'n spel draait het om verleidelijke verhalen.
Net als het bedrijf, het gezin en de staatsorganen zijn de belangenverbanden steeds poreuzer geworden en zijn bijbehorende loyaliteiten deels verdampt. De elite moet dus continue zorgen voor draagvlak bij de achterban.
Engelen ergert zich niet aan deze emancipatie (integendeel) maar wel aan het feit dat veel van die verhalen onzin zijn of haaks staan op wat er daadwerkelijk gebeurt. Amsterdam toch promoten als financieel centrum van de wereld. Of roepen dat er geen geld gaat naar Griekenland terwijl je weet dat dit ook uit eigen belang wel gaat gebeuren.
Tegenmachten tegen zulke beleidsverhalen waren in het verleden de journalist en de intellectueel. Maar de eerste werkt in een bedrijf dat sterk commercialiseert en op zoek is naar nieuwe funties, rollen en verdienmodellen. Zie de blog van woensdag.
En ook de intellectueel ligt onder vuur. Het gaat om maatschappelijke relevantie boven academische onafhankelijkheid [juist meedoen in het debat rond die door te prikken verhalen lijkt me relevantie, dus hier heb ik een kritische noot]. Er is minder geld voor kritisch, onafhankelijk onderzoek. Het onderzoek wordt ambtelijk aangestuurd en moet wetenschappelijke legitimiteit leveren voor de bestaande politieke verhalen. "Meer en meer is de academicus een hoog opgeleid copywriter voor een onzekere elite, zeker als deze zich opwerpt als de beschermheer van de kenniseconomie". Zo citeer ik Engelen die natuurlijk ook de bestuurders van de universiteiten nog een veeg uit de pan geeft.

Interessante opvatting waar veel waarheid inzit. Maar als de democratie echt vitaal is, dan ontstaan er op internet en in het koffiehuis weer nieuwe vormen van debat en ontmaskering, zo denk (en hoop) ik.