Dat is een lastige discussie. Allereerst omdat de term 'speculatie' niet duidelijk gedefinieerd is. Mijn exemplaar van de Van Dale houdt het op een transactie waarbij "men een groot risico neemt, maar met kans op veel winst". Dat komt wel overeen met de termen beleggen (voor de langere termijn inkomsten) en speculeren (voor het korte termijn gewin). De Wiki geeft een wat andere definitie: Speculatie is een transactie die slechts bedoeld is om er winst mee te maken door het goed te zijner tijd weer te verkopen of terug te kopen. De speculant is niet van plan de onderliggende waarde zelf te gebruiken, en neemt met de transactie een zeker risico. Wie dus goud koopt voor het maken van mobieltjes of als tandarts is geen speculant, wie het doet om over 5 jaar te verkopen wel. Niet helemaal de gevoelswaarde van de korte termijn belegging dus, deze definitie.
Economen raadplegen hun Routledge Dictionairy of Economics: "Buying and selling in commodity or financial markets which are subject to many price fluctuations in order to make a capital gain. It has been described as 'arbitrage through time'. Although much condemned as an unreal activiy for private gain, it does contribute to price stability".
Op dat laatste punt is de eerder genoemde Wiki ook verhelderend: met name in tijden van schaarste wordt het als immoreel gezien omdat het kan leiden tot bv. leegstand van woningen bij woningnood of volle pakhuizen bij honger. Daar is wat voor te zeggen. En dat is vermoedelijk de bron van de negatieve lading van de term.
Cacao
The Economist van afgelopen week had een mooi verhaal over hoe dat in de huidige cacaomarkt werkt. Het hedge fund Armajaro heeft daar 7% van de oogst opgekocht en (ongebruikelijk) voor een miljard dollar 240.000 ton op laten slaan in vrieshuizen. Twintig jaar houdbaar.
Maar hier lijkt echte economie achter te zitten: een derde van de wereldwijde oogst komt van 900.000 private cacaoboeren in Ivoorkust. Na een burgeroorlog aan het begin van deze eeuw (en bij belastingen op de opbrengst van 40%) is er volgens het hedgefund te weinig investering in nieuwe bomen. De laatste aanplantcyclus was in de jaren 70 en na 30 jaar loopt de productie terug. Laastste jaren hebben de boeren ook nog bezuinigd op bestrijdingsmiddelen vanwege stijgende kosten, terwijl er eigenlijk meer insecticiden nodig waren vanwege meer regenval. En ook voor chocola is de verwachting dat de Chinees er meer van wil, want die eet nu maar een onsje per jaar. Wij 100 keer zo veel.
Een marktvisie die Nestle blijkbaar onderschrijft want die hebben al 100 miljoen uitgetrokken om 10 miljoen nieuwe bomen aan te laten planten. Indonesie en Nigeria hebben intussen hun productie al uitgebreid (en zetten hybrides met hogere opbrengsten in) en door de hogere prijzen is ook Columbia geinteresseerd. De hogere prijzen lokken dus nieuwe aanplant uit. En dat is maar goed ook want het duurt 4 jaar voor die bomen bonen produceren.
Wat je hier dus ziet, zo concludeer ik uit deze feiten van The Economist, is dat als er nu niet gespeculeerd zou worden (en de feiten kloppen), de prijs nu misschien nog wel even laag zou blijven maar over een aantal jaren de pan uit zou rijzen. Door de voorzienigheid (en gok) van het hedgefund is de prijs nu hoger en straks lager. Dat is wat we arbitrage in de tijd noemen.
Op dezelfde wijze kun je ook de graanboeren die eerst van plan waren te verkopen en nu even vasthouden omdat de prijs oploopt, moeilijk van speculatie betichten. Ze zoeken vooral het optimale verkoopmoment op. Zelfs de speculanten/beleggers spelen een nuttige rol: zij nemen risico over van de producenten (via de termijnmarkten). Als ze dat niet zouden doen zou de productie duurder zijn. Maar als ze vooral op een prijsdaling hadden gespeculeerd vanwege de goede vooruitzichten in de VS, moeten ze zich nu ineens indekken door de droogte en branden in de Russische markt. In zo'n situatie kan de prijs ineens snel stijgen na een nieuw marktinzicht. Leuk voor de graanboeren, en verder in de regel niet al te schadelijk. Natuurlijk kan er een forse prijsbubble ontstaan. Maar zelfs van de tulpen-mania in de 17e eeuw (een van de eerste gedocumenteerde prijsbubbles) is aangetoond dat de schade ervan op de nationale economie zeer beperkt was. Zolang de banken er maar buiten blijven en niet het risico van een systeemcrisis vormen.
Ook in the Economist een mooi verhaal over industrial policy / industriebeleid
Economist: 7.aug 2010: Trading cocoa - Sweet dreams
Geen opmerkingen:
Een reactie posten