De Amerikanen hebben de bison uitgeroeid, maar niet de bever, toen in de 19e eeuw er vraag was naar huiden, bont en vlees en de Buffolo Bills hun hoogtijdagen hadden. Kunnen we dat verklaren?
Economen denken van wel. Zij gaan er van uit dat als iets schaars wordt (geld waard wordt) er eigendomsrechten ontstaan, als de voordelen van dat systeem groter zijn dan de kosten. Dat is de zogenaamde Demsetz conjuncture.
Voor bevers gebeurde dat op een gegeven moment: er kwamen vangstbeperkingen en allerlei rechten die voorkwamen dat de trappers niet al te veel meer vingen dan de zgn. maximum sustainable yield. Voor bisons gebeurde dat niet omdat de kosten van de controle op zo'n systeem veel groter waren: bisons trekken rond over grote gebieden, die eigendom waren van allerlei stammen of juist geen eigendom van iemand waren. De bevers leven in veel kleinere gebieden waar een of enkele gemeenschappen de rechten en verplichtingen relatief goedkoop konden handhaven.
Economen onderscheiden drie typen governance, sinds een artikel van Copeland en Taylor in de EAR van 2009 naar hun theoretici wel aangeduid als Hardin-governance (de open access met de tragedy of the commons als gevolg), Ostrom-governance (common pool resources waarin mensen zich organiseren tot het gemeenschappelijk beheer en bezit zoals in een cooperatie) en governance voor private eigendom (Demsetz-governance).
Dit zijn de evenwichtssituaties, maar kun je nu ook beredeneren wanneer we overgaan van de ene situatie naar de andere. Dat kan, liet James Roumasset vorige week zien in Stirling. De keuze tussen de governance situaties is er een van kosten en opbrengsten. Je kunt dus voor een situatie van alle drie de vormen de contante waarde van de opbrengsten en van de kosten en van de beheerskosten (de vaste set up en de marginale) proberen te schatten.
Zonder data maar met veel wiskunde kwam Roumasset uit op de figuur die ik hierboven uit zijn paper heb geknipt. Je leest hem van links boven (de open access situatie van bevers en bisons in overvloed). Als zoals bij de bevers de opbrengsten bij georganiseerd beheer groter zijn dan in de situatie van open access (Hardin) dan gaan mensen zich organiseren. Daarbij kiezen ze voor gemeenschappelijk bezit (Ostrom) als de marginale kosten van het systematisch beheren lager zijn dan die in een prive-bezit situatie (Demsetz). In landbouwtermen: de cooperatieve aardappelpool wordt gekozen als die minder kosten per extra kg. aardappelen maakt dan een systeem met private handelaren met een contract. Soms zitten we op de diagonaal in de figuur en komen ze beide naast elkaar voor.
De oplossing van privaat beheer heeft vooral voordelen als de vaste (set up) kosten van het systematisch beheren relatief klein zijn ten opzichte van die van gemeenschappelijk beheer. In landbouwtermen: de cooperatieve aardappelpool komt makkelijker tot stand omdat alle vaste kosten van marktbeheer over veel boeren omgeslagen kunnen worden, bij de private oplossing komen die in eerste instantie bij een paar handelaren.
Terug naar de bevers en bisons: een benadering als dit is dus erg relevant voor iets als de wereldwijde biodiversiteit: die is nu nog open access (net als het klimaat): iedereen kan doen en laten wat hij wil, het lijkt alsof er nog in overvloed is. Als de kosten van governance hoog blijven dan gaat het de weg van de bison: beheer is te duur. De vraag is dus: hoe krigen we de governance kosten omlaag of de baten omhoog zodat we in een van de andere twee organisatievormen terecht komen?
Interessant paper dus en de auteur maakte ook nog even reclame voor zijn boek Sustainable science met de opmerking dat het probleem van sustainability is dat het geen doel aangeeft en je dus ook niet kunt weten hoe je daar moet komen. Zetten we dus op het te-lezen-lijstje.
James Roumasset and Nori Tarui: Governing the Resource: Scarcity-Induced Institutional Change
Roumasset en de zuivelmarkt... levert dat inzichten op?
BeantwoordenVerwijderenMisschien wel, probeer het maar eens. Boeren (althans de Franse) ervaren dat afzet tot voor kort goed geregeld was (Hardin) en nu schaars wordt. Ze zoeken dus mogelijkheden en dat kunnen Ostrom oplossingen zijn (Producentengroeperingen zoals ook de HLG Dairy geloof ik aanbeveelt) of private governance (zoals Heida joghurt), en het kan ook zijn dat ze die oplossingen niet vinden (de weg van de Bison). Althans in die richting zou ik het zoeken.....
BeantwoordenVerwijderen